Μάλλον είναι μακριά από την σκληρή πραγματικότητα μετά που θα πάρουν το πτυχίο.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Ο Γιώργος Δουκίδης, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ιδρυτής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN) στο ίδρυμά του είπε ότι υπάρχει μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας. Ο,τι κι αν σπουδάσουν, οι πτυχιούχοι όταν βγουν στην αγορά εργασίας πρέπει να διαθέτουν δεξιότητες όπως προσαρμοστικότητα, ενδιαφέρον για γνώση, ανάληψη πρωτοβουλιών, κριτική σκέψη, ικανότητα διαχείρισης του χρόνου, ανθεκτικότητα, ομαδικότητα, πειθαρχία, υπομονή, ικανότητα επικοινωνίας με σαφήνεια στον προφορικό και γραπτό λόγο, αντίληψη του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Και το μεγάλο έλλειμμα της αγοράς εργασίας αφορά τους τομείς και τις ειδικότητες της πληροφορικής.
Γιατί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν βρίσκουν εργαζομένους;
Σύμφωνα με μελέτη της ΕΥ Ελλάδος, του ELTRUN και της Endeavor Greece, για να πραγματοποιηθεί το αναπτυξιακό άλμα που χρειάζεται η Ελλάδα, να μειωθεί σημαντικά η ανεργία και να αναπληρωθεί το ένα εκατομμύριο θέσεων εργασίας που χάθηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης και του brain drain, η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια μερικές εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Όμως, από τα 430 πανεπιστημιακά τμήματα, μόνο τα 219 (51%) είναι προσανατολισμένα στο παραγωγικό αναπτυξιακό άλμα της Ελλάδας, παρέχοντας στους αποφοίτους άμεσες προοπτικές απασχόλησης στην ιδιωτική οικονομία.
Ενδεικτικά, σε 42 τμήματα οι απόφοιτοι έχουν κύρια (ή μοναδική) επαγγελματική αποκατάσταση μια θέση στο Δημόσιο. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα μεταπτυχιακά προγράμματα, όπου ενώ καταγράφεται ποσοτική επάρκεια ως προς τον αριθμό και τους φοιτητές των προγραμμάτων, διαπιστώνεται υπερσυγκέντρωση στις επιστήμες υγείας και τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες.
Ποιοι είναι αυτοί οι επιστημονικοί τομείς με τη μεγαλύτερη δυναμική με βάση τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας; Διοικητικών και οικονομικών επιστημών, επιστημών μηχανικού, γεωπονίας και επιστημών περιβάλλοντος και, φυσικά, προέχει η πληροφορική.
Το χάσμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας αποτυπώνεται από πληθώρα στοιχείων. Ενδεικτικά, στα ελληνικά ΑΕΙ εισέρχονται ετησίως περίπου 70.000 φοιτητές και αποφοιτούν περίπου 50.000. Από όσους αποφοιτούν, οι 30.000 σχετίζονται με ειδικότητες που υποστηρίζουν την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων με μεγάλη προστιθέμενη αξία, την ανάπτυξη επιχειρήσεων που είναι διεθνώς ανταγωνιστικές, καθώς και την καινοτόμο επιχειρηματικότητα με υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας. Δηλαδή έχουν σπουδάσει ειδικότητες που υπηρετούν το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Και όμως, μόνο οι 10.000 έχουν τις αναγκαίες δεξιότητες για να εισέλθουν άμεσα στην αγορά εργασίας.
Οι κλάδοι που αναζητούν τους περισσότερους εργαζομένους είναι η πληροφορική, ο ξενοδοχειακός τομέας και η εστίαση. Μάλιστα, μεταξύ 2020 και 2023 πενταπλασιάστηκαν οι αναζητήσεις εργαζομένων από επιχειρήσεις. Οι κλάδοι που αναζητούν τους περισσότερους εργαζομένους είναι η πληροφορική (32,5%), ο ξενοδοχειακός τομέας και η εστίαση (12,2%), και ο κλάδος των επαγγελματικών υπηρεσιών (12%).
Έχουμε τους μισούς πληροφορικάριους σε σχέση με την Ε.Ε.
Ως προς τις τεχνολογικές επιστήμες, το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, το 30,7% των τμημάτων έδινε έμφαση στις σπουδές STEM (ακρωνύμιο στα αγγλικά της επιστήμης, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών), ωστόσο παρατηρείται έλλειψη αποφοίτων στην πληροφορική. Μάλιστα, ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 27%. «Ετησίως αποφοιτούν 6.000 πτυχιούχοι στην πληροφορική και η ζήτηση προσεγγίζει τις 8.000.
Η πεντάδα χωρών που προσελκύουν επενδύσεις πληροφορικής είναι η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ελλάδα, που ξεπέρασε τη μαστιζόμενη από τον πόλεμο Ουκρανία. Εάν βρούμε 10.000 πτυχιούχους, η χώρα μας μπορεί να εξελιχθεί σε Ελντοράντο της πληροφορικής», παρατήρησε ο κ. Δουκίδης.
Και τι πρέπει να κάνουν οι πτυχιούχοι ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών; Μήπως πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των εισακτέων των αντίστοιχων τμημάτων ΑΕΙ;
Η απάντηση είναι Όχι. Μεταξύ των άμεσων ενεργειών είναι επαγγελματική αξιοποίηση 20.000 αποφοίτων ετησίως από γνωστικά αντικείμενα που δεν σχετίζονται με το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Από την άλλη, οι πτυχιούχοι τέτοιων επιστημών πρέπει να γνωρίζουν ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές βοηθούν για να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους. Για παράδειγμα, οι απόφοιτοι Ψυχολογίας είναι πολύ χρήσιμοι στις διευθύνσεις ανθρωπίνου δυναμικού των εταιρειών.
Και μετά το πτυχίο, τι θα κάνουμε;
Εκτός από τους 60.000 περίπου που θα εισαχθούν φέτος στα ελληνικά πανεπιστήμια, θα εισαχθούν επίσης μερικές χιλιάδες στις Στρατιωτικές Σχολές, στις Σχολές της Αστυνομικής Ακαδημίας και της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, Σχολές των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού, αθλητές Έλληνες του εξωτερικού, αλλοδαποί-αλλογενείς, πάσχοντες από σοβαρές παθήσεις κλπ. Ποιο είναι το μέλλον όλων αυτών; Τι προοπτική έχουν;
Την ίδια ώρα που οι νέοι φοιτητές ετοιμάζονται να σπουδάσουν 5-6 χρόνια – και τους γονείς τους να κάνουν αιματηρές θυσίες για να πληρώνουν τα έξοδα σπουδών, ενοίκια, διατροφή κλπ. – χιλιάδες απελπισμένοι Έλληνες πτυχιούχοι επιστήμονες, αριστούχοι αλλά άνεργοι, πήραν των οματιών τους, την κοπάνησαν και μετανάστευσαν στο εξωτερικό αναζητώντας στον ήλιο μοίρα.
- Οι περισσότεροι πήγαν στην Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ελβετία και ΗΠΑ.
- Το 24,5% είναι μηχανικοί, 22.3 με σπουδές στα Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων, 19% στην Πληροφορική και Επιστήμη των Υπολογιστών, 12% στα Μαθηματικά και 12% στις Κοινωνικές Επιστήμες.
- Το 67% κατέχουν διευθυντικές θέσεις. (πηγή: capital.gr).
- Οι περισσότεροι θα μείνουν στις χώρες αυτές, ακόμα κι αν στην Ελλάδα φτιάξουν τα πράγματα. Θα συνηθίσουν τον τρόπο ζωής και τη νοοτροπία της ξένης χώρας, το ίδιο και τα παιδιά τους, που θα γεννηθούν εκεί.
- Tι θα κάνουν τα παιδιά μας, αυτά που έμειναν στην Ελλάδα, όταν κάποτε με χρόνια και καιρούς πάρουν με το καλό το πτυχίο τους;
- Πόσο τόπο θα έχουν πιάσει οι αιματηρές οικονομικές θυσίες των γονιών;
- Πού και πότε θα βρουν δουλειά;
- Πόσοι ακριβώς άνεργοι πτυχιούχοι είναι στην Ελλάδα σήμερα;
- Τι θα το κάνουν το πτυχίο; Θα το κορνιζώσουν και θα γραφούν στους μακροχρόνια ανέργους της ΔΥΠΑ;
- Ή μήπως θα πάρουν των οματιών τους και θα μεταναστεύσουν στο εξωτερικό;
Πριν μερικά χρόνια ένας άνεργος Ιταλός πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών αποφάσισε να πουλήσει το πτυχίο του στο διαδίκτυο με αντάλλαγμα μια θέση εργασίας.
Στη σχετική αγγελία γράφει:
«Μπορεί να χρειάστηκαν χρόνια, κόπος, χρήματα για να αποκτηθεί ένα πολυπόθητο πτυχίο Ανώτατου Ιδρύματος όμως αυτό δε σημαίνει ότι ο απόφοιτος έχει εξασφαλισμένη εργασία. Πόσοι άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τον τομέα σπουδών τους για να απασχοληθούν σε θέσεις που δεν έχουν καμία σχέση με όσα κόπιασαν να αποκομίσουν, με αποτέλεσμα το «χαρτί» να παραμένει κορνιζαρισμένο για να χαίρεται η μαμά και ο μπαμπάς;
«Όταν ήμασταν μικροί μας μάθατε να ακολουθήσουμε το όνειρό μας. Τώρα σας το πουλάμε. Για να σας υπενθυμίσουμε ότι τα παραμύθια που ακούγαμε μικροί ήταν πιο ενδιαφέροντα από αυτά που ακούμε σήμερα.
Η περγαμηνή του πτυχίου μου που πουλάω μπορεί να έχει πολλές χρήσεις. Μπορείτε:
- Να ανάψετε φωτιά τους χειμερινούς μήνες.
- Να κάνετε αέρα σε συγγενείς και φίλους τις καυτές νύχτες του καλοκαιριού.
- Επίσης μπορεί να γίνει ένα κιάλι πολύ ισχυρό για να δείτε τα αστέρια τα βράδια όταν εμείς θα είμαστε σερβιτόροι.
- Επίσης, μπορεί να γίνει χωνάκι για να βάλετε κάστανα ενώ κάνετε βόλτα στα μαγαζιά όπου εμείς οι πτυχιούχοι θα εργαζόμαστε ως πωλητές.
- Η εξωτερική πλευρά του πτυχίου μου μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης και σαν τραπεζομάντιλο στα fast-food ή ακόμα τα παιδιά σας μπορούν να το αξιοποιήσουν για να ζωγραφίσουν.
- Έχει κατασκευαστεί από ανθεκτικό υλικό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μαγικό χαλί που πετάει για να ονειρευτείτε μια καλύτερη ζωή, τη ζωή που φανταζόμουν κι εγώ όταν πήρα το πτυχίο». (πηγή: apistefto.gr – 24ωρο)».
Μια Ελληνίδα που σπούδασε ιατρική, και δεν μετανάστευσε, έγραψε:
«Έξι χρόνια πανεπιστήμιο, άλλα έξι χρόνια ειδικότητα, ένα χρόνο αγροτικό (πριν την ειδικότητα) και μετά άνεργη ή στην καλύτερη περίπτωση, κάνεις τη λάντζα ενός μεγαλογιατρού».
Κι ένας Έλληνας συνάδελφος της, επίσης πτυχιούχος που δεν μετανάστευσε, άνοιξε σουβλατζίδικο και γυράδικο και τυλίγει τα σάντουιτς σε αντίγραφα του πτυχίου του. Αυτός έγραψε:
«Σουβλάκι με πτυχίο»
Λοιπόν έχουμε και λέμε: Ένα χρόνο στο νηπιαγωγείο, έξι στο δημοτικό, τρία στο γυμνάσιο, τρία στο λύκειο, τέσσερα -στην καλύτερη- στο πανεπιστήμιο συν άλλα δύο για το μεταπτυχιακό.
Και μετά κορνιζάρεις το ωραίο σου πτυχίο δίπλα στο Λόουερ και ως νέος Κονκισταδόρ διαπλέεις τους μανιασμένους ωκεανούς της αγοράς εργασίας. Κι αν είσαι τυχερός και βρεις καμιά άκρη, δεν σε περιμένουν οι αμύθητοι θησαυροί του βασιλιά Μοντεζούμα αλλά 700 ολόκληρα ευρώ μισθός, μπόνους για όλα τα χρόνια που έφαγες στα θρανία. Κοιτάς το πτυχίο με παράπονο, λες και δυο τρία γαλλικά από μέσα σου και τότε, τσουπ, σου έρχεται η μεγαλειώδης ιδέα: Γίνεσαι ο Αϊνστάιν της σούβλας και το ωραίο σου πτυχίο τυλίγει τα πιτόγυρα, τα κοτομπέικον και τα σάντουιτς με καλαμάκι.
Και κάπου εκεί ανακαλύπτεις ότι το Ελντοράντο που έψαχνες βρίσκεται στην κυριολεξία «στα κάρβουνα».
(πηγή: pastaflor.blogspot.gr και ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
