Γράφει ο Γιώργος Βαζάκας – φιλόλογος
«……………………………………………………………
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα
μου τάπες με το πρώτο σου το γάλα
………………………………………………………..
και στο παζάρι με πήγες γύφτισσα μαϊμού
Ελλάδα Ελλάδα μάνα του καϋμού ». (Ν. Γκάτσος)
A΄ Μέρος
Ξεκινώ το άρθρο μου εμπλουτίζοντας τον τίτλο του, παραστατικότατα νομίζω, με υπότιτλο κάποιους στίχους του μεγάλου μας ποιητή Ν. Γκάτσου, που αποδίδουν το διαχρονικό πόνο του Ελληνισμού και της Ελλάδας και που επί πλέον στο ίδιο ποίημα ο ποιητής αναφωνεί: «… μάνα μου Ελλάς που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς …» εκφράζοντας, αντιλαμβανόμαστε, την αγανάκτησή του και τον αποτροπιασμό του για αποτυχημένους χειρισμούς σε πατριωτικά και εθνικά θέματα.
Ήδη ευθύς εξαρχής από την επικεφαλίδα του άρθρου μας – όπως κι αν την νιώσουμε – προϊδεαζόμαστε ότι θα μας απασχολήσει στην αφήγησή μας ο κερματισμός χωρών – κρατών με τις σημαντικότατες επιπτώσεις γι’ αυτές και τους λαούς τους. Όντως παρατηρούμε διάλυση και διάσπαση κρατών στα βόρεια σύνορά μας, γενικά στη Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική , τελικά σ’ όλο τον κόσμο.
Και ύστερα από αυτή την εισαγωγή ερχόμαστε σιγά- σιγά να ξετυλίξουμε κάποιες σκέψεις, που να δικαιολογούν το θρήνο του μεγάλου μας Ν. Γκάτσου και σε μας να αποτελέσουν ένα γόνιμο εφόδιο για πιο φρόνιμη και εθνικά αξιοπρεπή στάση, αντάξια της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας, στα εθνικά μας θέματα, ώστε να αποφύγουμε κι εμείς τωρινούς ή μελλοντικούς θρήνους.
Το πρώτιστο βέβαια εθνικό θέμα που κυριαρχεί σήμερα στη επικαιρότητα «ακαμάτως και αδιαλείπτως» είναι: «Πώς θα συμφωνήσει η Ελλάδα με το κράτος των γειτονικών Σκοπίων ως προς το πώς αυτό θα ονομάζεται». Για την υπόθεση του ονόματος της διπλανής μικρής χώρας από το 1991- 1992 ο χορός των συζητήσεων, των διαβουλεύσεων διακρατικών και διεθνών, προσωπικοτήτων και απλών συνανθρώπων, ατελεύτητος. Λύση όμως στην ονοματοδοσία ακόμη να βρεθεί. Τα Σκόπια αταλάντευτα επιμένουν να συμφωνηθεί για το κρατίδιο ένα όνομα που να περιέχει τον όρο Μακεδονία. Η Ελλάδα από την άλλη όλα αυτά τα χρόνια δε δέχεται κάτι τέτοιο, αλλά με την τακτική και τη στρατηγική της και προς τα Σκόπια αλλά και προς τη διεθνή κοινότητα εμπόδισε βέβαια μέχρι τώρα τις διεκδικήσεις των Σκοπίων ως προς το όνομα, αλλά δεν κατάφερε να πείσει και να επιβάλει και προς τα Σκόπια και προς τη διεθνή κοινότητα τα ελληνικά δίκαια, δηλ. επίσημα να μη έχει αυτό το κρατίδιο ονομασία με τη λέξη Μακεδονία.
Δώσαμε στη μόλις προηγούμενη παράγραφο συμπυκνωμένα την υπόσταση του προβλήματος. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να διασαφηνίσουμε στο μέτρο των υποκειμενικών μας γνώσεων και δυνατοτήτων τις ιστορικές, τις πολιτικές ακόμη και τις σύγχρονες γεωστρατηγικές φύτρες του παραπάνω προβλήματος, όσο συνοπτικά και αμερόληπτα μπορούμε.
Και ως προς την ιστορία, ενώ οι Σκοπιανοί στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους είναι σλαβικής καταγωγής ενώ οι υπόλοιποι είναι Αλβανοί και κάποιοι Γραικομάνοι (ελληνικής ρίζας) – το ’χε δηλώσει δημόσια και ο πρώτος πρόεδρος των Σκοπίων ο κ. Γκλιγκόρωφ: «Εμείς είμαστε Σλάβοι και ήρθαμε στην περιοχή τον 6ο μ.Χ.». Παρόλα αυτά θέλουν να ονομάζονται Μακεδόνες και να λένε την περιοχή τους Μακεδονία. Μόνο αυτή τη δήλωση του Γκλιγκόρωφ, στο ξεκίνημα του προβλήματος – θα ’λεγε ένας απλά σκεπτόμενος πολίτης – η ελληνική πλευρά να αξιοποιούσε από τότε σ’ όλα τα φόρα, θα εξοστράκιζε κάθε σκοπιανή μακεδονική διεκδίκηση, χρησιμοποιώντας βεβαίως την πληθώρα των ιστορικών ελληνικών ντοκουμέντων, δειγμάτων του ελληνικού βίου και πολιτισμού, που κανείς δεν μπορεί να τον παραχαράξει, μόνο τα συμφέροντα και οι πολιτικές σκοπιμότητες.
Και μια και αναφέραμε για ιστορία κι έχουμε το πλεονέκτημα να είμαστε ο ελληνικός λαός, πολύ παλιός λαός με πλουσιότατη ιστορία ακόμα και στη Θεογονία – Ανθρωπογονία θα παραπέμψουμε για τις ρίζες των Μακεδόνων. Συγκεκριμένα: « Ο Δευκαλίων και Η Πύρρα απέκτησαν και δικά τους παιδιά: τον ΄Ελληνα, τον Αμφικτύονα, την Πρωτογένεια, τη Μελάνθεια, τη Θυία και την Πανδώρα…… Για την Πανδώρα είπαν πως ενώθηκε και αυτή με τον Δία και έφερε στον κόσμο τον Γραικό. Και για τη Θυία, πως έκανε πάλι από το σπέρμα του Δία, τον Μάγνητα και τον Μακεδόνα ». (Ελληνική Μυθολογία, 2ο τόμος Ι. Θ. Κακριδής σελ. 60). Ειλικρινά πόσο σημαντικές γνώσεις τεκμηρίωσης της ταυτότητάς μας, που θα ’πρεπε από γενέσεως του ελληνικού κράτους να γεμίζουν τα σχολικά μας βιβλία!… Δυστυχώς αυτές απουσιάζουν, ενώ για τους ξενόφερτους Βησιγότθους βασιλιάδες στην πατρίδα μας και τους Καρλομάγνους αφιερώνουν σελίδες και σελίδες…
Και στα ιστορικά χρόνια ( Ελληνική Μυθολογία, 1ος τόμος σελ. 64) ο αείμνηστος πανεπιστημιακός δάσκαλος Ι.Θ. Κακριδής γράφει ότι για την πολιτική του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου σημαντικό ρόλο έπαιξε, ότι οι Μακεδόνες βασιλιάδες κατάγονταν από τον Ηρακλή. Ο Αρχέλαος, γιος του Τήμενου, που είχε πατέρα τον Ηρακλή, διωγμένος από τους αδελφούς του είχε έρθει στη Μακεδονία οδηγημένος από τον Απόλλωνα και ίδρυσε τις Αιγές (σημερινή Βεργίνα), την έδρα των Μακεδόνων βασιλέων. Γι’ αυτό και ο ρήτορας Ισοκράτης γράφοντας στον Φίλιππο ύστερα από τη Φιλοκράτειο ειρήνη (346 π.Χ.) τονίζει ότι ο βασιλιάς των Μακεδόνων έχει χρέος να θεωρεί πατρίδα του ολόκληρη την Ελλάδα και να διακινδυνεύει γι’ αυτή, όπως έκανε και ο πρόγονός του Ηρακλής.
Με τα αναφερθέντα από τα πολύ βαθιά της αρχαιομάθειας δώσαμε κάποιες πιστοποιήσεις της ελληνικότητας των Μακεδόνων. Όσο για τους Σκοπιανούς επειδή εμμένουν να θέλουν να ονομάζονται Makedonski, που ούτε τους ανήκει και ούτε έχει σχέση ακόμα και με την αρχαία Δαρδανία στο χώρο της οποίας τα Σκόπια ήταν μια απ’ τις τρεις βασικές πόλεις, λέμε από αυτό το σημείο και – θα πούμε περισσότερα παρακάτω – ότι αυτό είναι ανιστόρητη εμμονή και η εμμονή αυτή είναι τουλάχιστον ύποπτη. Γι’ αυτό όμως, ας δούμε την ιστορική αλήθεια: «Δρίλων ποταμός ανάπλουν έχων προς έω μέχρι Δαρδανικής , η συνάπτει τοις Μακεδονικοίς έθνεσι και τοις Παιονικοίς προς μεσημβρίαν»(Στράβων Βιβλ.7, κεφ.5), εδώ διακρίνονται οι Δαρδάνιοι από τα «Μακεδονικά έθνη». Ο Κλαύδιος ο Πτολεμαίος στη Γεωγραφία του (βιβλ.3, κεφ. 9) μιλά για την περιοχή ως εξής: « Κατέχουσι δε της επαρχίας … τα προς την Μακεδονίαν Δάρδανοι», της Δαρδανίας δ΄πόλεις Ναϊσός, Αρριβάντιον, Ουλπιανόν, Σκούποι (τα σημερ.Σκόπια)». Επίσης ο Αππιανός στο βιβλ. 5, κεφ. 8 είναι ξεκάθαρος: «τους δ’επί τους Δαρδανέας, έτερον Ιλλυριών γένος, αεί Μακεδονίαν, επιτρέχοντας. Τα ίδια γράφει και ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος (10ος αι. μ.Χ) στο έργο του « Περί θεμάτων» (P.G.τ.113 στ. 145)8., όπως και ο Ι. Ζωναράς στην επιτομή της ιστορίας του (τομ. 2, σελ. 294)
Ενδεικτικά ιστορικά στοιχεία αναφέραμε. Θα μπορούσαμε και άλλα. Με βάση αυτά αλλά πολύ περισσότερο με τα σχετικώς πρόσφατα ιστορικά στοιχεία θα μπορούσε η πολιτική αλλά και η διπλωματική ελληνική λειτουργία, να κατοχυρώσει το ιστορικά αποδεδειγμένο, ότι δεν υπάρχει καμία σχέση των κατοίκων των Σκοπίων (Σλάβων και Αλβανών) με τον χώρο και τον πολιτισμό της μιας και μοναδικής Μακεδονίας, της Ελληνικής. Μας το ’πε τόσο σοφά ο μεγάλος πρόγονός μας Ευριπίδης: «Όλβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν : ευτυχισμένος όποιος έμαθε ιστορία».
Και προχωρούμε στα πρόσφατα σχετικώς ιστορικά στοιχεία της διαδρομής της περιοχής των Σκοπίων με συντομία αλλά ουσιωδώς, που ευελπιστούμε ότι θα μας διασαφηνίσουν ερωτήματα πάνω στο θέμα μας. Λοιπόν στα 1918 ιδρύθηκε το βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Το 1929 ο βασιλιάς της Αλέξανδρος ο Α΄ χώρισε διοικητικά την τότε Γιουγκοσλαβία σε εννέα επαρχίες (μπανοβίνες) στη σερβοκροατική διάλεκτο κι επειδή οι περιοχές ήταν πολυεθνικές τις ονοματοδότησε με βάση γεωγραφικούς όρους. Μία απ’ αυτές περιελάμβανε την περιοχή του σημερινού κρατιδίου των Σκοπίων με το όνομα μπανοβίνα – Μπαρντάσκα δηλ. τη σημερινή ΠΓΔΜ(Σκόπια) έχοντας δηλ γεωγραφικό προσδιορισμό από τον ποταμό Μπάρνταρ = Αξιός. Αυτή η διοικητική διαίρεση διατηρήθηκε μέχρι το 1941, οπότε οι Ναζί του Χίτλερ κατέλαβαν τη Γιουγκοσλαβία και την κατήργησαν. Αυτή διαμοιράστηκε στην τότε Σερβία, Βουλγαρία και Αλβανία. Μετά το 1944 ερχόμενος ο Τίτο με τους παρτιζάνους του στην εξουσία δημιουργώντας καινούργια διοικητική διαίρεση στην τότε Γιουγκοσλαβία ονόμασε τη περιοχή σοσιαλιστική δημοκρατία της Μακεδονίας κι από τότε οι άνθρωποί της έμαθαν να λένε ότι λέγονται Μακεδόνες κι από κει ξεκίνησε η Ελληνοσκοπιανή και διεθνής προβληματική.
Επομένως με βάση αυτό το ιστορικό προηγούμενο της ονομασίας της περιοχής των Σκοπίων από τον Αλέξανδρο τον Α΄ και που δυστυχώς καθόλου ως γεγονός δεν αναφέρθηκε στις πτυχές του προβλήματος από το 1992, κατά κάποια άποψη μπορούσε να διευκολύνει με βαρύνουσα επιχειρηματολογία το πνεύμα της συζήτησης για την ονοματοδοσία του κράτους των Σκοπίων. Δηλαδή τη στιγμή που αδιάκοπα ακούμε στις συζητήσεις, στις διαβουλεύσεις, στα fora, στους τηλεοπτικούς σταθμούς στις καθημερινό κουβεντολόι από το 1992: «ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, σύνθετη ονομασία;…» ,θα μπορούσε λοιπόν η ελληνική πλευρά να πει ξεκάθαρα προς κάθε κατεύθυνση πως, αν θέλουν για το κρατίδιο μια ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, τότε θα πρέπει να επιλέξουν κάτι, που έχει σχέση με γεωγραφία: κάποιο ποταμό, κάποια θάλασσα ή βουνό. Όχι όμως τον όρο Μακεδονία, γιατί αυτός έχει μεν στα συστατικά του στοιχεία το γεωγραφικό προσδιορισμό, αλλά έχει κι άλλα συστατικά στοιχεία: (εθνικής ταυτότητας, κοινωνικά, πολιτιστικά κλπ). Δεν μπορούν λοιπόν να επικαλούνται γεωγραφικό προσδιορισμό στον όρο Μακεδονία. Αν θέλουν γεωγραφικό προσδιορισμό αυτούσιο, ας επαναφέρουν την ονομασία Δημοκρατία –Μπαρτάσκα ή κάτι ανάλογο.
Ο Τίτο βασισμένος σε ιστορική προηγούμενη παραχάραξη με στήριξη αρχικά του Στάλιν έπραξε, ό,τι προαναφέραμε. Τότε οι ΗΠΑ με κυβέρνηση Ρούσβελτ και υπουργό εξωτερικών τον Στετίνιους εξέδωσε γραπτή εγκύκλιο στη οποία κατακεραύνωνε αυτή την ενέργεια του Τίτο τονίζοντας ότι αποτελεί και θα αποτελέσει πλήγμα για την Ελλάδα, την ιστορία του Ελληνισμού και τέτοια ωραία… Στη συνέχεια όμως ο Τίτο τα χάλασε με τον Στάλιν, ψιλοφλέρταρε τις ΗΠΑ, οι ελληνικές πολιτικές έδειχναν ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη στο δυτικό παράγοντα και δεν πρόβαλαν καμιά αντίδραση γι’ αυτή την ονομασία «Μακεδονία» που θέσπισε ο Τίτο και σήμερα φτάσαμε οι πάντες να μιλάνε για Μακεδονία παραβιάζοντας ιστορικά ελληνικά ιερά και όσια. Και απ’ αυτά βλέπουμε ότι η μέγαιρα της διπλωματίας θριάμβευσε σε βάρος της Ελλάδας, καταδείχνοντας για ακόμη μια φορά ότι στις διακρατικές σχέσεις δεν υπάρχουν μόνιμοι φίλοι ή μόνιμοι εχθροί, παρά μόνο μόνιμα συμφέροντα.
Γράφτηκε στην Κατερίνη: 19/1/2018
*Ο Γιώργος Βαζάκας είναι μέλος του Ε.ΠΑ.Μ. και ήταν Υποψήφιος βουλευτής του Ε.ΠΑ.Μ στις εκλογές του 2015
