Οι δύο φωτογραφίες του σημερινού μικροϊστορικού σημειώματος απεικονίζουν τη γοητεία μιας χαμένης πλέον ωραιότητας ενώ η τρίτη είναι απτό δείγμα της άναρχης ανάπτυξης: ο πλάτανος στο συντριβάνι—κομβικό σημείο διέλευσης ακόμη και σήμερα—περιλαμβάνει τόσο την αναψυχή (καφές, ξεκούραση, τόπος συνάντησης και κουβέντας) όσο και την κίνηση (προσπέλαση στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και διέξοδος για την δυτική Κατερίνη (7ης Μεραρχίας, γέφυρα του Πέλεκα και πλησιόχωροι οικισμοί, αγροτικές δραστηριότητες στις πέριξ της πόλεως καλλιέργειες).
Η παλαιότερη φωτογραφία πρέπει να τραβήχτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 (ή κοντά στα 1923), εποχή κατά την οποία υπήρχαν ακόμη λίγοι Μουσουλμάνοι στην πόλη ενώ η δεύτερη δυο-τρεις δεκαετίες αργότερα. Και στις δύο περιπτώσεις εντυπωσιάζει η επικοινωνιακή απλότητα, η φρεσκάδα, ο κοινός χώρος ως κτήμα της ζωής της μικρής πόλης. Δεσπόζει εννοείται ο πλάτανος (ευτυχώς σώζεται και σήμερα ο γηραιός πλάτανος, ίσως ο πιο ηλικιωμένος κάτοικος της Κατερίνης, ο οποίος πρέπει να πλησιάζει τους τρεις αιώνες).
Κάποτε βεβαίως η Κατερίνη είχε πολλά πλατάνια.
Για παράδειγμα ο θαυμάσιος Σάββας Κανταρτζής, στην εφ. Νέα Εποχή (1.7.1960), δημοσιεύει δίστηλο άρθρο με τίτλο «Εν ονόματι της προόδου! Έπεσαν οι αιωνόβιοι πλάτανοι» στο οποίο στηλιτεύεται η κοπή των πλατάνων από τον Δήμο Κατερίνης στην περιοχή του παλιού δημαρχείου (η σημερινή συμβολή των οδών Ανδρούτσου και Παρμενίωνος) σε μια γλώσσα σύγχρονη, συμπεριληπτική, οικολογική, η οποία αμφισβητεί την επιχειρούμενη πρόοδο και υπερασπίζεται το δικαίωμα της μνήμης αφού το τοπίο θεωρείται μέρος της ταυτότητας ενός τόπου, μιας ταυτότητας σημαντικής, εφάμιλλης των αρχαιολογικών μας μνημείων.
«Εν ονόματι της προόδου! Έπεσαν οι αιωνόβιοι πλάτανοι»
«Πρόκειται περί της κοπής και εκριζώσεως δύο των αρχαιοτέρων και … μεγαλοπρεπεστέρων πλατάνων, που κατείχον με τον όγκον του κορμού των και εκάλυπτον με την πελώριαν ομβρέλλαν των πυκνοφύλλων κλάδων των, ολόκληρον την προ της Δημαρχίας πλατείαν—την πλατείαν των πλατάνων! […] Έτσι ετερματίσθη, υπό το σκληρόν πλήγμα της προόδου (!;), ο μακρός βίος—κατά τους υπολογισμούς του δασαρχείου, 250 ετών,–των γηραιοτέρων πλατανών της Κατερίνης και μαζί των έφυγαν αι ειδυλλιακαί αναμνήσεις των απερχομένων γενεών, ως και δύο των επιφανεστέρων εκπροσώπων της παλαιάς Κατερίνης. Δι’ αυτό και εις πολλούς γηραιούς συμπολίτας μας, ακόμη και εις νέους, προεκάλεσε βαθείαν συγκίνησιν, εις μερικούς δε και αγανάκτησιν, η απόφασις διά την εκρίζωσιν και αναντικατάστατον απώλειαν των … αρχαιολογικών θησαυρών—πλατάνων της Κατερίνης».
antoniskalfas@yahoo.gr
