Διπλασιασμό του ορίου ένταξης στον υποχρεωτικό εξωδικαστικό μηχανισμό προκειμένου να εντάσσονται ευκολότερα ακόμη περισσότεροι οφειλέτες, ενίσχυση της προστασίας του οφειλέτη απέναντι στον κίνδυνο πλειστηριασμού της ακίνητης περιουσίας του και ρυθμίσεις περαιτέρω επιτάχυνσης της μείωσης του ιδιωτικού χρέους, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στις 6 νέες πρωτοβουλίες που παρουσιάστηκαν από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και την Γενική Γραμματέα Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση. Επιπρόσθετα, στις πρωτοβουλίες περιλαμβάνονται και ρυθμίσεις που σχετίζονται με τις αποζημιώσεις ασφάλειας ζωής και που αφορούν και την εκκαθάριση της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ».
Παρουσιάστηκαν επίσης στοιχεία σχετικά με την λειτουργία του εξωδικαστικού μηχανισμού όπου η πρόοδος που έχει σημειωθεί ειδικά τους τελευταίους μήνες είναι σημαντική, καθώς ο μέχρι σήμερα συνολικός αριθμός των επιτυχών ρυθμίσεων διαμορφώνεται σε 30.515, με τη συνολική αξία ρυθμισμένων οφειλών να ανέρχεται πλέον στα 10,01 δισ. ευρώ.
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Το ζήτημα της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση. Το έχουμε αποδείξει με μια σειρά από νομοθετικές πρωτοβουλίες όπου βελτίωσαν σημαντικά την λειτουργία του εξωδικαστικού μηχανισμού, ενίσχυσαν την προστασία των οφειλετών και έδωσαν πολλαπλές επιλογές διευθέτησης των χρεών σε χιλιάδες πολίτες και επιχειρήσεις.
Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι σημαντική καθώς το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει σταθερά καθοδική πορεία παραμένοντας κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν από 92 δισ. το 2019 στα 67 δισ. το γ’ τρίμηνο του περασμένου έτους.
Σήμερα παρουσιάζουμε επιπλέον πρωτοβουλίες, όπως ο διπλασιασμός του ορίου ένταξης στον υποχρεωτικό εξωδικαστικό μηχανισμό, για να θωρακίσουμε ακόμη περισσότερο τους οφειλέτες και ενισχύοντας περαιτέρω τους τρόπους διευθέτησης των οφειλών για πολίτες και επιχειρήσεις. Τέλος, με τις ρυθμίσεις που φέρνουμε, κλείνουμε, μεταξύ άλλων, και μια χρόνια εκκρεμότητα που αφορά τους ζημιωθέντες της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ» επιλύοντας με τρόπο οριστικό ζητήματα που αφορούν τις αποζημιώσεις ασφάλειας ζωής».
H Γενική Γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση δήλωσε: «Ο όγκος των ληξιπρόθεσμων οφειλών που βαραίνει την οικονομία από τα χρόνια της κρίσης, μπορούμε πια να πούμε ότι έχει μπει σε τροχιά σοβαρής διαχείρισης, μετά από πολλή, συνεχή και επισταμένη δουλειά. Κρίνοντας από μετρήσιμα αποτελέσματα ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποδεικνύεται ένα σημαντικό εργαλείο ευρείας εφαρμογής που δίνει λύσεις σε πλήθος οφειλών και δανειοληπτών και συμβάλλει σημαντικά στην υποχώρηση του ιδιωτικού χρέους. Η στενή παρακολούθηση στην εφαρμογή, αλλά και οι καίριες παρεμβάσεις στις αγκυλώσεις που συναντάμε είναι τα στοιχεία που οδηγούν μια πολιτική να αποδώσει».
Αναλυτικά, οι 6 πρωτοβουλίες είναι οι εξής:
1) Αύξηση των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων προκειμένου να χαρακτηριστεί ένας οφειλέτης ως επιλέξιμος στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αποδοχής του εξωδικαστικού μηχανισμού από τους πιστωτές.
Με τη ρύθμιση που εισάγεται, διπλασιάζονται τα κριτήρια για το χαρακτηρισμό δανειολήπτη ως επιλέξιμου προκειμένου να καταστεί υποχρεωτική η συναίνεση του συνόλου των πιστωτών για ένταξη του οφειλέτη στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Ο διπλασιασμός των ορίων αυτών έχει ως προϋπόθεση ο οφειλέτης να έχει ανώτατο όριο ήδη μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών (δηλαδή σε τράπεζες ή servicers) τις 300.000 ευρώ.
Τα νέα όρια ορίζονται ως εξής:
Α) Όρια Εισοδήματος:
- Σύνθεση Νοικοκυριού
- Όρια με το ισχύον καθεστώς ευαλωτότητας Νέο Όριο
- Μονοπρόσωπο νοικοκυριό 7.000 ευρώ 14.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο μέλη 10.500 ευρώ 21.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια
- με ένα ανήλικο μέλος 14.000 ευρώ 28.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα ή μονογονεϊκή οικογένεια
- με δύο ανήλικα μέλη 17.500 ευρώ 35.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και πάνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και πάνω
- 21.000 ευρώ 42.000 ευρώ
Β) Όρια Περιουσίας:
- Σύνθεση Νοικοκυριού
- Όρια με το ισχύον καθεστώς ευαλωτότητας Νέο Όριο
- Μονοπρόσωπο νοικοκυριό 120.000 ευρώ 240.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο
- από δύο μέλη 135.000 ευρώ 270.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια
- με ένα ανήλικο μέλος 150.000 ευρώ 300.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα ή μονογονεϊκή οικογένεια
- με δύο ανήλικα μέλη 165.000 ευρώ 330.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και πάνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και πάνω
- 180.000 ευρώ 360.000 ευρώ
Γ) Όρια καταθέσεων:
- Σύνθεση Νοικοκυριού
- Όρια με το ισχύον καθεστώς ευαλωτότητας Νέο Όριο
- Μονοπρόσωπο νοικοκυριό 7.000 ευρώ 14.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο μέλη 10.500 ευρώ 21.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα ανήλικο μέλος
- 14.000 ευρώ 28.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο ανήλικα μέλη
- 17.500 ευρώ 35.000 ευρώ
- Νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και πάνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και πάνω
- 21.000 ευρώ 42.000 ευρώ
Παράλληλα, μέσω περαιτέρω βελτιώσεων, δρομολογείται η βελτίωση των όρων ρύθμισης καθώς θα μειωθεί η αξία των ακίνητων εξασφαλίσεων που λαμβάνει υπόψιν ο αλγόριθμος, αλλά και θα εξορθολογιστούν τα κριτήρια του «εύλογου ποσοστού κέρδους» 10% στην περίπτωση των νομικών προσώπων ώστε να λαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό δόσεων.
Υπενθυμίζεται πως ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών εξελίσσεται ιδιαιτέρως ικανοποιητικά με συνεχή αύξηση των αποτελεσμάτων του χάρη και στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν το τελευταίο διάστημα (ν.5072/2023 και ν.5113/2024).
Ενδεικτικά αναφέρονται:
- -Αυτόματη και υποχρεωτική αποδοχή από Τράπεζες και Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών.
- -Ένταξη ατόμων με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% στην κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών με αυξημένα όρια στα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
- -Επιπλέον υψηλότερο κούρεμα ένα και 28% στην οφειλή.
- -Σταθερό επιτόκιο 3% για 3 χρόνια για όλες τις ρυθμίσεις (Δημόσιο, Τράπεζες, servicers).
- -Δυνατότητα ρύθμιση των οφειλών προς το Δημόσιο των νομικών προσώπων, τα οποία έχουν τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση, από τα συνυπόχρεα για τις οφειλές πρόσωπα.
- -Δυνατότητα προκαταβολής έως 10% για οφειλέτες στους οποίους έχει κοινοποιηθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού με εξαίρεση τους ευάλωτους οφειλέτες για τους οποίους έχει εκδοθεί βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη (όπου δεν θα μπορεί να ζητηθεί προκαταβολή).
- -Δυνατότητα επανάντλησης οφειλών ώστε να περιληφθούν οφειλές προς το Δημόσιο που βεβαιώθηκαν στο μεσοδιάστημα, εάν καθυστερήσει η χορήγηση πρότασης αναδιάρθρωσης για οποιονδήποτε λόγο.
Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, ο μέχρι σήμερα ο συνολικός αριθμός των επιτυχών ρυθμίσεων αυξήθηκε σημαντικά και διαμορφώνεται σε 30.515, με τη συνολική αξία ρυθμισμένων οφειλών να ανέρχεται στα 10,01 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, με τη βελτίωση που εισήχθη με την τεκμαιρόμενη συναίνεση των πιστωτών στην αίτηση εξωδικαστικού των ευάλωτων, ενισχύθηκε η προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών, με 2.673 ευάλωτα νοικοκυριά να επωφελούνται από ρυθμίσεις οφειλών. Με την νέα ρύθμιση που έρχεται, στόχος είναι ο αριθμός των δυνητικά καλυπτόμενων ευάλωτων οφειλετών να αυξηθεί σημαντικά.
2) Υποχρέωση του πιστωτή να έχει καταθέσει τουλάχιστον 3 μήνες προ της διενέργειας του πλειστηριασμού έγγραφη πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη.
Πλέον των εργαλείων ρύθμισης και προστασίας που ήδη λειτουργούν, με νέα ρύθμιση θεσμοθετείται η υποχρέωση του πιστωτή να έχει καταθέσει εγγράφως στον οφειλέτη, τουλάχιστον τρεις (3) μήνες προ της διενέργειας του πλειστηριασμού, με κάθε πρόσφορο τρόπο (συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας) πρόταση ρύθμισης για την οφειλή για την οποία επισπεύδει τον πλειστηριασμό. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται εάν ο οφειλέτης δεν έχει εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ενημέρωσης του πιστωτή, παρέχοντας κατ’ ελάχιστον διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τηλέφωνο επικοινωνίας.
3) Απαλλαγή οφειλέτη για τον οποίο δεν ανοίγει πτωχευτική διαδικασία αλλά καταχωρείται στο Μητρώο Φερεγγυότητας.
Με νέα ρύθμιση, προστίθεται η δυνατότητα στον εισηγητή δικαστή, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, να εκδίδει πράξη με την οποία διαπιστώνει την επέλευση της απαλλαγής του οφειλέτη από τις οφειλές του. Υπενθυμίζεται ότι εάν δεν επαρκεί η περιουσία του οφειλέτη δεν ανοίγεται πτωχευτική διαδικασία αλλά εγγράφεται στο Μητρώο Φερεγγυότητας. Έτσι, επεκτείνεται η δυνατότητα του εισηγητή δικαστή να εκδώσει και για αυτούς τους οφειλέτες πράξη με την οποία διαπιστώνεται η επέλευση της απαλλαγής.
4) Επέκταση προθεσμιών ώστε να μπορεί ο ευάλωτος οφειλέτης να μπει στο ενδιάμεσο πρόγραμμα.
Καταργείται η αποκλειστική προθεσμία των εξήντα (60) ημερών, εντός της οποίας ο ευάλωτος οφειλέτης καλείται να υποβάλει αίτηση για ένταξή του στο Πρόγραμμα Συνεισφοράς του Δημοσίου σε Ευάλωτους οφειλέτες. Η κατάργηση αυτή γίνεται προκειμένου να διευκολυνθούν περισσότεροι ευάλωτοι οφειλέτες να ενταχθούν στο πρόγραμμα προστασίας και να διασώσουν από την εκποίηση την κατοικία τους. Παράλληλα, το ίδιο το Ενδιάμεσο πρόγραμμα επεκτείνεται για 4 επιπλέον μήνες έτσι ώστε να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες ενέργειες για τη σύσταση και λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.
5) Επέκταση της δυνατότητας ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης.
Είχε θεσμοθετηθεί ρητώς η δυνατότητα να ρυθμίζονται μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού δάνεια που έχουν εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου με δυνατότητες διαγραφών και επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής. Η δυνατότητα αυτή επεκτείνεται και στην περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει να ρυθμίσει τις οφειλές του μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης. Στόχος είναι να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις που έχουν συνήθως μεγαλύτερες οφειλές και για αυτό επιλέγουν το εργαλείο της εξυγίανσης, να ρυθμίσουν και τα δάνεια με εγγύηση Ελληνικού δημοσίου, χωρίς να διακινδυνεύεται η παρασχεθείσα εγγύηση.
6) Δημιουργείται μόνιμος μηχανισμός αποζημίωσης ζημιωθέντων της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ»- επιλύονται ζητήματα αποζημιώσεων σε δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλειες ζωής.
Προκειμένου να επιλυθεί κατά μόνιμο τρόπο η καταβολή αποζημίωσης σε δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλιση ζωής, η οποία καταβάλλεται από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ιδιωτικής Ασφάλισης Ζωής (ΕΚΙΑΖ), εισάγεται ρύθμιση σύμφωνα με την οποία παρέχεται η δυνατότητα σε αυτό να καταβάλει πρόσθετα ποσά στους ασφαλισμένους ως προκαταβολή. Τα πρόσθετα ποσά που θα καταβάλλονται θα λαμβάνουν υπόψιν τις οικονομικές δυνατότητες του ΕΚΙΑΖ, καθώς δεν θα δύναται να ξεπερνούν το 25% των διαθεσίμων του. Με τον τρόπο αυτό θα επέλθει ταχύτερη αποζημίωση των ζημιωθέντων από την «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ», καθώς θα μπορεί να παρέχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ένα εύλογο ποσό.
Στοιχεία για το ιδιωτικό χρέος
Τα τελευταία χρόνια, η πρόοδος που έχει σημειωθεί στο πεδίο της μείωσης του ιδιωτικού χρέους είναι σημαντική όπως αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία. Παρατηρείται σημαντική μείωση του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους νοικοκυριών και επιχειρήσεων καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο σύνολο τους, δηλαδή σε τράπεζες και servicers, έχουν πέσει από 92 δισ. ευρώ το 2019 στα 67 δισ. το γ’ τρίμηνο του 2024, και η πτωτική τους πορεία αναμένεται να συνεχιστεί χάρη στις σχετικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης. Το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει σταθερά καθοδική πορεία (93,3%) παραμένοντας κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (125,3%). Τέλος, αναφορικά με την μείωση των κόκκινων δανείων στις τράπεζες, μέσω του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», οι τράπεζες πέτυχαν αξιοσημείωτη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκια τους. Το γ’ τρίμηνο 2024 το ποσοστό έφτασε το 4,6% (το 2019 το ποσοστό ανερχόταν στο 40,6%), χαμηλότερο και από την περίοδο πριν από την κρίση.
