Σε πεδίο δόξης λαμπρό για κάθε λογής επιτήδειους έχει αναδειχθεί η κτηματαγορά, καθώς ταυτόχρονα με την άνθηση των τελευταίων ετών δεν είναι λίγοι αυτοί που εμφανίστηκαν από το πουθενά και εκμεταλλευόμενοι την αυξημένη ζήτηση επιδιώκουν οικονομικά οφέλη, πουλώντας ή ενοικιάζοντας κυριολεκτικά αέρα.
Πρόκειται, σύμφωνα με τους επαγγελματίες του κλάδου, για κοινούς απατεώνες που δρουν κυρίως στον άυλο κόσμο του Διαδικτύου – των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των εξειδικευμένων ιστοσελίδων αγγελιών – και ψαρεύουν ανυποψίαστα θύματα, αξιώνοντας μεγάλα χρηματικά ποσά για σπίτια που… δεν υπάρχουν.
Πρόσφατα, το φως της δημοσιότητας είδε η υπόθεση απάτης από 40χρονο που νοίκιασε το σπίτι του στην Αγία Παρασκευή 31 φορές μέσα σε τρεις μήνες αποκομίζοντας σχεδόν 130.000 ευρώ από τους εν δυνάμει ενοικιαστές του. «Αυτό το φαινόμενο υπήρχε και υπάρχει.
Όσο μια αγορά, όπως η κτηματαγορά, ανθεί, τότε θα βρίσκουν παράθυρο και οι επιτήδειοι να δράσουν.
Οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν να κάνουν με ακίνητα που εμφανίζονται σε πολύ χαμηλή και δελεάζουσα τιμή.
Συνηθέστερος σκοπός των εγκληματιών είναι να αποσπάσουν προκαταβολές από υποψήφιους μισθωτές, να μαζέψουν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό και να διαφύγουν» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής Ελευθέριος Ποταμιάνος.
Πέρα, όμως, από τους κοινούς εγκληματίες, υπάρχουν και οι ψευτομεσίτες ή απλώς ορισμένοι κακοί επαγγελματίες του χώρου που υιοθετούν αθέμιτες πρακτικές για να κερδίσουν «πελατεία». «Πρόκειται για άτομα που δηλώνουν μεσίτες αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Αυτό είναι ποινικό αδίκημα, είναι απάτη και προβλέπονται ποινές» συμπληρώνει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτος Παραδιάς.
Τα εύλογα ερωτήματα που προκύπτουν από τα παραπάνω, βέβαια, είναι πώς ακριβώς δρουν οι επιτήδειοι και τι πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι αγοραστές – ενοικιαστές πριν προχωρήσουν στην καταβολή ποσού αλλά και ποια είναι τα σημάδια που προδίδουν ότι μια αγγελία αποτελεί παγίδα.
Στα «ΝΕΑ» μιλούν δύο γυναίκες που βίωσαν αντίστοιχη εμπειρία στην προσπάθειά τους να βρουν το επόμενο σπίτι τους και εξιστορούν τους τρόπους με τους οποίους προσπάθησαν να τις εξαπατήσουν.
«Πολύ καλό για να είναι αληθινό»
«Έπεσα και εγώ θύμα απάτης» αναφέρει η Μαργαρίτα Ν., μεταπτυχιακή φοιτήτρια, την οποία εξαπάτησαν μέσω γνωστής ιστοσελίδας αγγελιών.
Όταν πέρασε στη σχολή της το καλοκαίρι ξεκίνησε αμέσως την αναζήτηση κατοικίας, κυρίως ηλεκτρονικά, λόγω της χρονικής περιόδου αλλά και της απόστασης από τον τόπο μόνιμης κατοικίας της.
Γρήγορα βρέθηκε μπροστά σε ένα ακίνητο που η ίδια το χαρακτηρίζει «πολύ καλό για να είναι αληθινό»: «Ήταν επιπλωμένο, καινούργιο και στην τιμή των 400 ευρώ. Ήθελα να μπω μέσα κατευθείαν» λέει και όπως ήταν αναμενόμενο φρόντισε να επικοινωνήσει αμέσως, προκειμένου να μη χάσει την «ευκαιρία».
«Έστειλα μήνυμα και ξεκίνησε η επικοινωνία μας. Μου απαντούσε –πάντα μέσω e-mail– μια κυρία στα αγγλικά, οπότε υπέθεσα ότι ήταν από το εξωτερικό. Με πληροφόρησε σχετικά με το σπίτι και τις παροχές του, ενώ με ενημέρωσε ότι στο ποσό του ενοικίου περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί του ρεύματος και του νερού.
Ταυτόχρονα, μου ζήτησε «μπροστά» μια εγγύηση 1.000 ευρώ αλλά και τα στοιχεία μου, ονοματεπώνυμο, τηλέφωνο και πόσα χρόνια σκοπεύω να μείνω στο σπίτι, με σκοπό, όπως είπε, να προετοιμάσει τα συμβόλαια. Παράλληλα, με ενημέρωσε πως θέλει η συναλλαγή μας να γίνει μέσω γνωστής πλατφόρμας βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς τη θεωρούσε αξιόπιστη».
Οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν να κάνουν με ακίνητα που εμφανίζονται σε πολύ χαμηλή και δελεάζουσα τιμή, με τα θύματα να είναι συχνά νέοι φοιτητές που αναζητούν στέγη
Αυτό ακριβώς είναι το σημείο που ήχησαν τα πρώτα καμπανάκια: «Τις μέρες που μιλούσαμε η αγγελία διαγράφηκε, ενώ τα μηνύματα που μου έστελνε ήταν κάπως αυτοματοποιημένα. Μάλιστα, τη ρωτούσα σχετικά με κάποιες απορίες που είχα για το σπίτι και απέφευγε να απαντήσει. Ωστόσο, δεν έδινα σημασία γιατί το ήθελα πολύ».
Το κουβάρι της απάτης ξετυλίχτηκε πλήρως με την αποστολή του υποτιθέμενου συμβολαίου αλλά και του συνδέσμου για την καταβολή των χρημάτων. «Μου εστάλη ένα συμβόλαιο στο οποίο δεν υπήρχε πουθενά το όνομά μου καθώς και ένα link με την αγγελία στην πλατφόρμα από όπου θα έκανα κράτηση του σπιτιού για έναν χρόνο που όμως δεν έμοιαζε έγκυρο. Το url (σ.σ.: η ηλεκτρονική διεύθυνση), δηλαδή, έμοιαζε αλλά δεν ήταν το ίδιο με αυτό της εν λόγω ιστοσελίδας.
Τότε θορυβήθηκα και αποφάσισα να κάνω ένα reverse image search (σ.σ.: εργαλείο αναζήτησης στο Διαδίκτυο μέσω εικόνας) με τις φωτογραφίες του σπιτιού και κατάλαβα ότι πρόκειται για μια εξ ολοκλήρου ψεύτικη αγγελία». Το επόμενο βήμα της Μαργαρίτας ήταν να απευθυνθεί στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: «Μάζεψα όλα τα e-mail και τα έστειλα στη Δίωξη. Μου απάντησαν μετά από ένα μήνα και μου είπαν ότι έπρεπε να προχωρήσω σε μήνυση, αλλά δεν ασχολήθηκα περαιτέρω. Ήταν μια προσεγμένη απάτη».
Μάστιγα οι fake αγγελίες
Όπως αναφέρει ο Ελευθέριος Ποταμιάνος, τέτοια περιστατικά αποτελούν πλέον συχνό φαινόμενο: «Φτάνουν πολλές περιπτώσεις ψευδών αγγελιών στα πειθαρχικά μας σώματα, για τις οποίες, όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι παρά να τις στείλουμε στους εισαγγελείς», εξηγεί.
Κατά τον ίδιο, ακίνητα που διαφημίζονται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, σε σχέση με αυτό που προσφέρουν και με την υπόλοιπη αγορά, αποτελούν την πρώτη ένδειξη ότι πρόκειται για απάτη. «Ο ιδιώτης στην αγωνία του να ψάξει και να βρει εγκαίρως ένα ακίνητο πέφτει σε μια fake αγγελία που έχει πολύ δελεαστική τιμή και εντυπωσιακές φωτογραφίες.
Για παράδειγμα, ψάχνει μια κατοικία στο Κολωνάκι, που η τιμή για ένα σπίτι 70 τ.μ. κυμαίνεται στα 800 ευρώ, βρίσκει μια αγγελία με 450 ευρώ και νομίζει ότι είναι ευκαιρία. Εκεί είναι που την πατάει. Σε αυτό το σημείο πρέπει να καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Του λένε «δώσε μας 200 ευρώ για να το κλείσεις» και μετά εξαφανίζονται. Σε 20 άτομα να το κάνουν αυτό έχουν βγάλει 4.000 ευρώ».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής, μάλιστα, επισημαίνει πως οι γονείς τελειοφοίτων λυκείου που αναμένεται να φοιτήσουν σε άλλες πόλεις είναι τα πιο συχνά θύματα, καθώς δεν μπορούν εξαρχής να δουν από κοντά το σπίτι για το οποίο διαπραγματεύονται, ενώ παράλληλα κορυφώνεται ο άτυπος αγώνας δρόμου για την εύρεση φοιτητικής στέγης.
«Γονείς που βρίσκονται στη διαδικασία εύρεσης φοιτητικών κατοικιών σε περιοχές της Κρήτης και της Ρόδου, για παράδειγμα, που είναι μακριά, πιστεύουν πως, μέχρι να φτάσουν, αξίζει να ρισκάρουν 200 ευρώ για να «κλείσουν» ένα σπίτι».
Τι πρέπει, ωστόσο, να κάνουν οι πολίτες για να προστατευτούν; Κατά τον Στράτο Παραδιά, δεν πρέπει να καταβάλλουν ποτέ ενοίκια ή προκαταβολές, αν δεν βεβαιωθούν ότι αυτός που τα ζητάει είναι πράγματι ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που πρόκειται να νοικιαστεί.
Επίσης, συστήνεται να απευθύνονται μόνο σε επίσημα μεσιτικά γραφεία στα οποία δεν προκαταβάλλεται κανένα ποσό ως αμοιβή, παρά μόνον όταν υπογράψει κανείς το μισθωτήριο συμβόλαιο και παραλάβει το σπίτι.
Σημειώνεται, πάντως, ότι δεν υπάρχει περιορισμός ως προς το ποσό της εγγύησης ή ως προς τον αριθμό των προκαταβαλλόμενων μισθωμάτων. Ο γενικός κανόνας, βέβαια, είναι η καταβολή ενός ενοικίου ως εγγύηση, ενώ ανάλογα με την ημερομηνία καταβολής του πρώτου ενοικίου αρχίζει και επίσημα η μίσθωση.
Οι ψευτομεσίτες στα social media
Στην ταλαιπωρία του κοινού που αναζητεί στέγη έρχονται να προστεθούν και οι αγγελίες-κράχτες που μπορεί μεν να μη ζημιώνουν χρηματικά τους υποψήφιους ενοικιαστές – αγοραστές, ωστόσο έχουν χαρακτηριστεί από τους επαγγελματίες του κλάδου «ως αθέμιτες πρακτικές, στις οποίες καταφεύγουν αντιεπαγγελματίες μεσίτες ή από άτομα που παριστάνουν τους μεσίτες, αμαυρώνοντας το επάγγελμα».
Η Βάια Βατσινά, ιδιωτική υπάλληλος, περιγράφει στα «ΝΕΑ» τη δική της δυσάρεστη εμπειρία όταν πριν από λίγο καιρό βρέθηκε στη διαδικασία εύρεσης κατοικίας: «Αναζητούσα να νοικιάσω σπίτι για αρκετό καιρό και βρήκα κάποιες αγγελίες που με ενδιέφεραν αλλά αποδείχτηκαν ψεύτικες.
Πήρα τηλέφωνο σε δύο από αυτές και μου απάντησαν και στις δύο περιπτώσεις μεσίτες, οι οποίοι με πληροφόρησαν ότι τα σπίτια είχαν δοθεί, παρότι οι αγγελίες εμφανίζονταν στην ιστοσελίδα σαν να είχαν αναρτηθεί λίγες ώρες πριν.
Μάλιστα, μου αντιπρότειναν να μου στείλουν μια λίστα με άλλα διαθέσιμα ακίνητα για να επιλέξω. Σε άλλη αγγελία, πήγα να δω εξωτερικά το σπίτι προτού πάρω τηλέφωνο και πέτυχα απέξω τον… ενοικιαστή. Όπως μου είπε, δεν είχε ιδέα ότι το σπίτι του είχε «ανέβει» ξανά προς ενοικίαση καθώς και ότι έμενε σε αυτό εδώ και τρία χρόνια. Όταν κάλεσα στο τηλέφωνο που εμφανιζόταν κάτω από την αγγελία, μου είπαν τα ίδια, «μόλις νοικιάστηκε», και ότι αν θέλω μπορούν να μου στείλουν λίστα με άλλα διαθέσιμα ακίνητα».
Η Βάια τελικά αποφάσισε να προβεί σε αγορά κατοικίας και απευθύνθηκε σε μεσιτικό γραφείο, μέσω του οποίου ενημερώθηκε και για αντίστοιχες πρακτικές συγκεκριμένων μεσιτών, προσαρμοσμένων αυτή τη φορά σε πώληση και όχι ενοικίαση: «Χρησιμοποιούν ακίνητα που δεν μπορούν να πουληθούν λόγω πολεοδομικών ή νομικών ζητημάτων, όπως σπίτια με προσημείωση υποθήκης, και αφού κάποιος εκδηλώσει ενδιαφέρον είτε τους πληροφορούν ότι πουλήθηκε είτε ότι ο ιδιοκτήτης έκανε πίσω τελευταία στιγμή και μαζί τους ενημερώνουν πως μπορούν να τους στείλουν κάποιες άλλες διαθέσιμες κατοικίες».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής Ελευθέριος Ποταμιάνος υπογραμμίζει πως οι αγγελίες-κράχτες αποτέλεσαν πολύ συχνό φαινόμενο τις δεκαετίες του 2000 και του 2010.
«Υπάρχει μια κατηγορία επαγγελματιών που δεν κάνουν τη δουλειά τους σωστά.
Είναι, σαφώς, κακοί μεσίτες. Ευτυχώς, όμως, είναι λίγοι και όσοι προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες φτάνουν στα πειθαρχικά μας και αντιμετωπίζουν βαρύτατες ποινές» λέει. Όσο για τους ψευτομεσίτες, σύμφωνα με τον ίδιο, «εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στα social media, όπως στο marketplace, όπου εμφανίζονται προφίλ με ονόματα, όπως «Νίκος Μεσίτης», Ηλίας Μεσίτης» κ.ο.κ. και ανεβάζουν αγγελίες χωρίς να έχουν την παραμικρή σχέση με το επάγγελμα».
