Μια αξιόλογη πολιτιστική εκδήλωση διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σ. Σταθμού Κατερίνης με ομιλητή τον Γιάννη Τσανασίδη καθηγητή μουσικής και από ότι φάνηκε βαθύ μελετητή της μουσικής του Πόντου και κυρίως των εκφραστών της Λυράρηδων και τραγουδοποιών.
Κάνοντας μια μακριά αναδρομή εκατό χρόνων ο Γιάννης Τσανασίδης αναφέρθηκε στους λαϊκούς οργανοπαίκτες του Πόντου χωρίζοντας τους σε δύο χρονικές κατηγορίες στους πριν το 1920 και τους μετέπειτα, όλους με αναφορά στον Πόντο αλλά και την μετοίκηση τους στη μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα.
Σημείωσε την ιδιαιτερότητα στο ηχόχρωμα κάθε οργανοπαίκτη που είχε σχέση με τον τόπο του και τις διδαχές που είχε δεχτεί. Κάθε πόλη είχε το δικό της λυράρη και εν πολλοίς τα δικά της τραγούδια.
Παρόλα αυτά υπήρχαν κάποιοι που ξεχώρισαν ήταν γενικής αποδοχής, ακόμα και στις άλλες εθνοτικές κοινότητες, κυρίως των Τούρκων. Ήταν οι επαγγελματίες οργανοπαίκτες όπως λέμε σήμερα και δεν ήταν πολλοί.
Καταγραφές αυτής της μουσικής δραστηριότητας του Πόντου έγιναν από Γερμανούς και Αμερικανούς και διαφυλάσσονται στα μουσικά αρχεία των δύο χωρών και αποτελούν πηγή για τους μελετητές.
Από τα πρώτα χρόνια της μετάβασης στην Ελλάδα έγιναν ηχογραφήσεις και στη χώρα μας, από τους λάτρεις της παραδοσιακής μουσικής, όπως η Δόμνα Σαμίου και άλλοι.
Ο Γιάννης Τσανασίδης, όπως ο ίδιος περιέγραψε, λάτρης της ποντιακής μουσικής και λυράρης από τα εννέα του χρόνια, αφιέρωσε δύο σχεδόν χρόνια και κατάφερε να κάνει 150 τηλεφωνικές και προσωπικές συνεντεύξεις όπου κρίθηκε απαραίτητο για τη συλλογή των στοιχείων της έρευνάς του.
Κατέγραψε τον τόπο που γεννήθηκαν, την καταγωγή τους από την ιστορική πατρίδα, τον τρόπο που έζησαν, υπό ποιες συνθήκες έπαιζαν μουσική, τα τραγούδια που προτιμούσαν, τα στιχάκια που έγραψαν, αλλά και τη μορφή που είχαν τα γλέντια, στα οποία οι λυράρηδες είχαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η συγκεκριμένη έρευνα έγινε στο πλαίσιο διδακτορικής του διατριβής, ολοκληρώθηκε το 2020 και κυκλοφόρησε το Φεβρουάριο του 2021 από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών στο Αρχείον του Πόντου (παράρτημα 41), σε δύο θεματικές ενότητες: «Η Μουσική του Πόντου» και «Λυράρηδες του Πόντου». Προκειμένου να ετοιμάσει το πόνημά του, όργωσε σχεδόν ολόκληρη την Ελλάδα. Μίλησε με περίπου εκατό άτομα από κοντά, προκειμένου να συλλέξει στοιχεία, ενώ συγκέντρωσε υλικό και από βιβλιογραφία.
Ο Γιάννης Τσανασίδης είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στην παραδοσιακή κατεύθυνση με ειδίκευση «Λύρα του Πόντου
Το ιδιαίτερο της παρουσίασης ήταν τα μουσικά ακούσματα από δώδεκα λυράρηδες πρώτης γενιάς που θεωρούνται ιδιαίτεροι για την μουσική παράδοση του Πόντου όπως ο Στάθης Αλεξανδρίδης, Τάσος Παρχαρίδης , Βασίλης Τοπαλίδης, Στάθης Τσαϊρίδης.
Αναφέρθηκε ακόμα στους πατριάρχες της Ποντιακής λύρας Πετρίδη Σταύρο (Σταύρης από την Όλασσα), Πετρίδη Γιώργο (Γώγος), γιος του Σταύρη, ο κορυφαίος πόντιος λυράρης, Γιακουστίδη Σαββέλης (Ίμερα), Τσορτανίδη Ιωάννη (Τσορτανίκας από την Σάντα), ο οποίος έγραψε το τραγούδι του Ευκλείδη, Σημαιοφορίδη Χρήστο (Μπαϊρακτάρης), από την Κρώμνη, Παπαβραμίδη Νίκο, από την Κρώμνη, Αθανασιάδη Απόστολο (Αποστολίκας) από τη Ματσούκα, Αϊβαζίδη Χρήστο (Αϊβάης) από το Αργαλί Τραπεζούντας , Ταυρίδη Μίτια, από τη Ρωσία, Τσακαλίδη Κωνσταντίνο (Κωστίκας) από το Σταυρίν.
Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον του κοινού για την καταγραφή της μουσικής παράδοσης και για το εάν είναι αισιόδοξος για το μέλλον της. Ο ομιλητής εξέφρασε προβληματισμό και επεσήμανε το σημαντικό ρόλο των ποντιακών και γενικά των Προσφυγικών συλλόγων προς την κατεύθυνση αυτή. Να αναφέρουμε ότι δύο πρόεδροι Συλλόγων παρακολούθησαν την εκδήλωση, ο πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Πιερίας Κώστας Παπουτσίδης, και ο πρόεδρος των Μικρασιατών Πιερίας Τάσος Μπογιατζής.
Το κοινό μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά παρακολούθησε με κατάνυξη τον ομιλητή. Στις πρώτες σειρές ο ιερέας της περιοχής Κυριάκος Κοκελίδης και η εκπρόσωπος του βουλευτή Φ. Μπαραλιάκου Μελίνα Κορομήλη.
Και φυσικά τα εύσημα ανήκουν στο δραστήριο πολιτιστικό σύλλογο και τον πρόεδρο Αλέκο Φυσέα που μαζί με το διοικητικό του συμβούλιο συμβάλουν στην προώθηση του πολιτισμού στον τόπο τους.
Μαρία Κορομήλη
