Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το νέο της σχέδιο για την εντατικοποίηση των επιστροφών μεταναστών σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τα 27 κράτη-μέλη προετοιμάζονται για μια μάχη σχετικά με αυτό το πολιτικά εκρηκτικό θέμα σε μια σειρά σημαντικών συναντήσεων τις επόμενες εβδομάδες. Την ίδια ώρα, η Ολλανδία ζητεί με non-paper να τηρείται η Συνθήκη του Δουβλίνου για τη μετανάστευση, μια κίνηση που, όπως γράφει το «Politico», «δεν πρόκειται να δουν με καλό μάτι η Ιταλία και η Ελλάδα».
Οι υπηρεσίες μετανάστευσης των χωρών της ΕΕ ζήτησαν την απομάκρυνση 342.100 ατόμων το 2021, το πιο πρόσφατο έτος με πλήρη διαθέσιμα στοιχεία. Μόνο το 24% αυτών επεστράφη σε χώρα εκτός του μπλοκ το 2021, σύμφωνα με τη Eurostat. Ο αριθμός των επιστροφών «πρέπει να αυξηθεί», δήλωσε η Ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες.
Σε υψηλούς τόνους
Η ολλανδική πρόταση καλεί την Κομισιόν να παρακολουθεί ότι εφαρμόζεται ο λεγόμενος κανονισμός του Δουβλίνου, ο οποίος υπαγορεύει ότι η πρώτη χώρα της ΕΕ που καταγράφει τα δακτυλικά αποτυπώματα ενός ατόμου ή λαμβάνει μια αίτηση ασύλου είναι υπεύθυνη για τη διεκπεραίωση της αίτησης ασύλου. Ενώ το σχέδιο συμπερασμάτων της EUCO του προέδρου του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ φαίνεται ότι θέλει να αποφύγει μια μάχη για το Μεταναστευτικό στην επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όλα δείχνουν ότι έχει ξεκινήσει μια συζήτηση που θα κινηθεί σε υψηλούς τόνους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να «συντάσσει περιοδικές εκθέσεις με συστάσεις σχετικά με την εφαρμογή της Συνθήκης του Δουβλίνου, συμπεριλαμβανομένης της κατάστασης του ασύλου και της υποδοχής» στις χώρες-μέλη «για να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή του κανονισμού του Δουβλίνου» αναφέρει το ολλανδικό κείμενο. Χώρες όπως η Ολλανδία, η Αυστρία, η Γαλλία και το Βέλγιο επιμένουν ότι οι κανόνες του Δουβλίνου πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρά και δεν θέλουν χώρες άφιξης, όπως η Ιταλία ή η Ελλάδα, να αφήνουν τους μετανάστες να περνούν τα σύνορα σε χώρες της ΕΕ που βρίσκονται βορειότερα. Ουσιαστικά αυτό που ζητούν, σχολιάζει το «Politico», είναι να κρατηθούν οι μετανάστες στον Νότο της Ευρώπης.
Τα καθήκοντα
Το ανεπίσημο έγγραφο αναθέτει επίσης κάποια καθήκοντα στον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά: Η Επιτροπή «καλείται να υποβάλει πρόσθετες προτάσεις για την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική χρήση των μέσων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών διαλόγων, του εμπορίου, των θεωρήσεων, της αναπτυξιακής συνεργασίας και των οδηγιών προσωρινής νόμιμης και κυκλικής μετανάστευσης, για τη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης και την προώθηση της επιστροφής» σημειώνεται στο ολλανδικό έγγραφο. «Ζητούμε ο επίτροπος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας», δηλαδή ο Μαργαρίτης Σχοινάς, «να αναπτύξει μια στρατηγική για τους επόμενους μήνες ώστε να διασφαλιστεί η ταχεία εφαρμογή των μεταναστευτικών συμπράξεων στο πλαίσιο μιας προσέγγισης ολόκληρης της Επιτροπής». Φυσικά, ο Σχοινάς θα εργάζεται «σε στενή συνεργασία» με άλλους επιτρόπους, όπως ο Υπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, η επικεφαλής των Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον και ο επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Ολιβερ Βαρχέλι, καθώς και με τις χώρες-μέλη.
Μοχλός πίεσης
Στο ολλανδικό non paper υπάρχει επίσης έκκληση να προχωρήσει η σύνδεση του εμπορίου και της μετανάστευσης χρησιμοποιώντας το πρώτο ως μοχλό πίεσης. «Τονίζουμε επίσης τη σημασία μιας ολοκληρωμένης χρήσης των μέσων της ΕΕ» αναφέρεται στο έγγραφο, όπου σημειώνονται οι εμπορικές προτιμήσεις της ΕΕ για τις αναπτυσσόμενες χώρες και ζητείται από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με τα σχέδια αυτά πριν από τη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου.
FRONTEX
330.000 οι παράτυπες διελεύσεις το 2022
Η πίεση στα σύνορα της ΕΕ έχει φτάσει σήμερα στο μεγαλύτερο επίπεδό της από το 2016: Το 2022 καταγράφηκαν περίπου 330.000 παράτυπες διελεύσεις στα σύνορα του μπλοκ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Frontex. Τα διοικητικά προβλήματα και οι εμπλοκές στα κράτη-μέλη που περιπλέκουν την οριστικοποίηση των επιστροφών είναι μεταξύ των πολλών λόγων που το ποσοστό των επιστροφών σε χώρες εκτός ΕΕ είναι χαμηλό, λένε ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Είναι επίσης πιο βολικό για τις τρίτες χώρες να συμφωνούν για τις επιστροφές μόνο ως μέρος μιας πιο ολοκληρωμένης δέσμης οικονομικών μέτρων. Αλλά, για παράδειγμα, οι οργανισμοί που ασχολούνται με την αναπτυξιακή βοήθεια συχνά δεν συντονίζονται με εκείνους που ασχολούνται με τις επιστροφές.
Ένας από τους στόχους της πρότασης της Κομισιόν που παρουσιάστηκε την Τρίτη, λίγο πριν από την άτυπη σημερινή συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών στη Στοκχόλμη, είναι «να διασφαλιστεί ότι τα κράτη-μέλη ενώνουν τις δυνάμεις τους και ότι υπάρχει απρόσκοπτος συντονισμός και συνοχή μεταξύ όλων των φορέων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι συλλογικές προσπάθειες επικεντρώνονται στην επιστροφή σε προσδιορισμένες τρίτες χώρες σύμφωνα με τις πολιτικές προτεραιότητες».
Τα νέα μέτρα
Στη σημερινή υπουργική συνάντηση αναμένεται να εξεταστούν μέτρα που θα διασφαλίζουν ότι κάθε μέλος της ΕΕ θα παρέχει τακτικά στη Frontex, τον οργανισμό της ΕΕ για τα σύνορα, δεδομένα σχετικά με τις επιστροφές έως το τέλος κάθε έτους, με στόχο την καθιέρωση μιας ψηφιοποιημένης διαδικασίας σε όλα τα κράτη-μέλη «το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως το 2026».
Στόχος είναι επίσης να διπλασιαστεί ο αριθμός των τρίτων χωρών που καλύπτονται από το πρόγραμμα βοήθειας επανένταξης της Frontex, το οποίο παρέχει οικονομική βοήθεια και συμβουλευτική σε μετανάστες κατά την επιστροφή τους στη χώρα καταγωγής τους, μέχρι το τέλος του 2023. Περίπου 26 χώρες – μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, η Ινδία, το Πακιστάν, η Αλγερία και το Μαρόκο – συμμετέχουν σήμερα στο πρόγραμμα.
