Εις ώτα μη ακουόντων
Έπεσε στα χέρια μας το τελευταίο (ημιτελές) βιβλίο του μεγάλου έλληνα (ή μήπως Γάλλου;) φιλοσόφου Κώστα Αξελού. Ο κ. Αξελός κατέφυγε στη Γαλλία διωγμένος από το κομουνιστικό κόμμα Ελλάδος και διωγμένος από την επίσημη δεξιά κυβέρνηση της Ελλάδας. Το τελευταίο του βιβλίο «Σε αναζήτηση του α-διανοήτου» είναι μια κραυγή αγωνίας και συνάμα απελπισίας.
Ο σύγχρονος άνθρωπος στην εποχή της εκρηκτικής τεχνολογίας γνωρίζει μια απόγνωση κουφή και άλαλη, συχνά ανομολόγητη κι εξορκισμένη. Αυτή χάνεται μέσα στον σάλο των εμπορευμάτων και των θεαμάτων στη βουή και την μανία δηλαδή αυτών που δεν μπορούν να την θεραπεύσουν. Οι σημερινοί άνθρωποι ενώ έχουν όλα τα ερείσματα για να σκεφθούν και να προβληματισθούν το αποφεύγουν γιατί προσθέτει στην οδύνη τους και δεν μπορεί να γεμίσει το κενό μέσα τους.
Είναι η εποχή ενός ακόρεστου καταναλωτισμού και αποκοίμισης που εμποδίζει τη δημιουργικότητα. Εξ άλλου είναι και η εποχή της εικόνας που διώχνει τον λόγο (δεν προλαβαίνει ο νους να την κατεργαστεί κι έρχονται βροχή οι επόμενες). Ο λόγος δεν είναι μόνο η ομιλία αλλά και η σκέψη, η αιτία που συμβαίνει κάτι κι αυτό που γεμίζει όλο το σύμπαν. Ερωτευμένος με τον Ηράκλειτο (δεν είναι ο μόνος) ο κ. Αξελός θρηνεί την κατάντια της φιλοσοφίας ή μάλλον των κατάλοιπων της φιλοσοφίας (την σύγχρονη φαινομενολογία, την αναλυτική και ερμηνευτική φιλοσοφία).
Προηγουμένως είχε προσπαθήσει να βρει μια μεταφιλοσοφία πιάνοντας το νήμα που ξεκινούσε από τον Ηράκλειτο και συνέχιζε στον Ντε Καρτ, τον Ρεμπώ, τον Πασκάλ, τον Μαρξ και τον Φρόιντ ομολογώντας ότι δεν ήξερε που θα τον βγάλει ο ποταμός.
Μετά τόσο πνευματικό αγώνα κατάλαβε ότι «δεν είμαστε εμείς που διαλέγουμε τον δρόμο αλλά είναι ο δρόμος που ανοίγεται σ’ εμας, προτείνεται και επιβάλλεται», κι αυτό βέβαια θυμίζει τους στωϊκούς με την ειμαρμένη τους που είναι η συνιστώσα όλων των δράσεων κι εμφανίζεται νομοτελειακά μπρός με παρμένη την απόφαση.
Προξενεί εντύπωση ότι θεωρεί τον άνθρωπο κάτι παραπάνω από τη ζωή του αλλά και κάτι παραπάνω από την ίδια την ύπαρξή του. Τι είναι όμως αυτό που τον κάνει μεγαλύτερο; Προσπαθεί να συλλάβει το α-διανόητο μέσα από μια σπίθα ενόρασης που έπεσε σαν φωτοβολίδα και σβήνοντας άφησε περισσότερο σκοτάδι πίσω της. Τελικά βέβαια όπως το συνήθιζε δεν δίνει απαντήσεις και σ’ αφήνει με την απορία του τι εννοεί.
Θα πείτε τώρα τι μας έπιασε καλοκαιριάτικα και πονοκεφαλιάζουμε με ένα φιλόσοφο από τους πιο δύσκολους. Άπλά όταν τιτάνες της διανόησης είναι τόσοι επιφυλακτικοί σε συμπεράσματα, μας προξενούν εντύπωση μερικοί, μερικοί που είναι τόσο απόλυτοι και σίγουροι όσο ήταν ο κ. Τσίπρας όταν βεβαίωνε ότι η κ. Μέρκελ θα δεχόταν (και θα χρηματοδοτούσε) το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Μας εκπλήσσουν δυσάρεστα όσοι νομίζουν ότι γράφουν ιστορία την ώρα την ώρα που η ιστορία έχει ήδη γραφεί κι αυτοί απλώς την ερμηνεύουν κατά πως τους συμφέρει. Λιγότερο παραφουσκωμένο εγώ δεν βλάπτει και δεν εννοούμε μόνο τον Γιάνη με ένα «ν». Ας μιλούν λιγότερο κι ας δημιουργού κάτι παραπάνω. Κι αφού δεν μπορούν να μας κάνουν πιο ευτυχισμένους ας μη μας κάνουν πιο δυστυχισμένους με τα καμώματά τους.
Όσο για μας κάτι θα βρούμε για να δώσουμε νόημα στη ζωή μας αφού κανείς πια δεν μπορεί να μας βοηθήσει σ’ αυτό. Αλλά δεν θα ανεχθούμε άλλο να μας κλέβουν τη ζωή μαζί με το νόημά της…
Κώστας Δαλακιουρίδης
