Ακούμε συχνά στις εκκλησίες από τους κληρικούς και ιεροκήρυκες να καυτηριάζονται ιδιαίτερα μερικές αμαρτίες, όπως πορνεία, μοιχεία, υποκρισία κ.ά. Σπάνια όμως την πλεονεξία. Αυτό θεωρείται θέμα ταμπού, ίσως επειδή αγγίζει όλους μας σε κάποιο βαθμό.
Του Γεωργίου Σ. Κανταρτζή
Βέβαια, όταν μιλάμε για πλεονεξία, μην πάει ο νους σας σ’ εκείνους με μεγάλη περιουσία. Κι ασφαλώς στην πρώτη θέση της λίστας φιγουράρουν αυτοί. Στην πραγματικότητα κανένας δεν παραδέχεται ότι έχει πρόβλημα με την πλεονεξία. Πιστεύουμε ότι η απληστία είναι το πρόβλημα κάποιων άλλων. Ο απ. Παύλος απευθυνόμενος στους πιστούς των Κολοσσών, που ήταν άνθρωποι της μεσαίας τάξης, μεταξύ των αμαρτιών αναφέρει και την πλεονεξία ως ειδωλολατρία (Κολ. 3:5). Κι αφού η πλεονεξία ήταν πρόβλημα για εκείνους τους απλούς πιστούς, πόσο μάλλον στην εποχή μας που κυριαρχεί ο υλισμός!
Πλεονεξία ή φιλαργυρία ή απληστία είναι η ακόρεστη επιθυμία να έχουμε περισσότερα χρήματα και υλικά αγαθά, απ’ όσα χρειαζόμαστε για να ικανοποιήσουμε τον εαυτό μας. Μάλιστα τα κάνουμε θεό μας, ξεχνώντας ότι είμαστε «ξένοι και περαστικοί» στη ζωή αυτή. Ο Ιησούς μίλησε εκτεταμένα για το θέμα αυτό. Η Βίβλος είναι κατάσπαρτη με χωρία που δείχνουν το απαίσιο πρόσωπο της πλεονεξίας. Ο απ. Παύλος προειδοποιεί: «… η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία» (Α΄ Τιμ. 6: 10). Ο Λέων Τολστόι είπε: «Η φιλαργυρία και η φιλομάθεια έχουν κάτι κοινό: όσο περισσότερα αποταμιεύουν, τόσο λιγότερα νομίζουν ότι κατέχουν». Μια παροιμία λέει: « Τα χρήματα είναι σαν το νερό της θάλασσας. Όσο περισσότερο πίνεις, τόσο περισσότερο διψάς».Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος είπε: «Σε καμιά αμαρτία ο διάβολος δεν καρφώνει με τόσα πολλά καρφιά τις ψυχές, όσο στη φιλαργυρία».Πραγματικά πλούσιος είναι εκείνος που δεν έχει ανάγκη από τίποτε. Δηλαδή ο ολιγαρκής.
Ο Μαχάτμα Γκάντι είπε: «Η γη παράγει αρκετά για να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων των ανθρώπων, αλλά όχι την πλεονεξία όλων των ανθρώπων».
Ο Σολομών, απόλαυσε ό,τι επιθύμησε, κατέληξε να πει: «Αυτός που αγαπάει το ασήμι, δεν θα χορτάσει από ασήμι· ούτε από εισοδήματα αυτός που αγαπάει την αφθονία…» (Εκκλ. 5:10). Κι αφού τα δοκίμασε όλα, γράφει στην αρχή του βιβλίου του: «Ματαιότητα ματαιοτήτων… τα πάντα ματαιότητα» (Εκκλησιαστής 1:2). Γνωστό είναι και το πάθημα του μυθικού βασιλιά Μίδα, που ό,τι έπιανε γινόταν χρυσός.
Ο φιλάργυρος, την πίστη και την εμπιστοσύνη του την έχει στο χρήμα, που το έχει κάνει θεό του. Η πίστη δεν συμβαδίζει με την πλεονεξία. Ο Ιησούς μίλησε για την «απάτη του πλούτου» (Ματθ. 13:22). Ο φιλάργυρος λέει ότι συσσωρεύει χρήματα για τα γερατειά του ή για τα παιδιά του ή την υγεία του. Η παραβολή του άφρονα πλουσίου δείχνει την αβεβαιότητα της ζωής. Κανένας δεν έκανε συμβόλαιο ότι θα είναι αιωνόβιος. Ο πλούτος όχι μόνο δεν αποτελεί εγγύηση να μην αρρωστήσουμε, αλλά κάποτε δημιουργεί ασθένειες με την αγωνιώδη μέριμνά του. Κάποιος είπε: «Στο Ληξιαρχείο έχουμε γραμμένη μόνο την ημερομηνία γέννησής μας· αλλά όχι την ημερομηνία θανάτου μας». Τα χρήματα πρέπει να είναι υπηρέτες μας κι όχι αφεντικά μας.
Στο Ευαγγέλιο του Μάρκου 7: 21-22 ο Ιησούς αναφέρει έναν κατάλογο αμαρτιών, στον οποίον συμπεριλαμβάνεται και η πλεονεξία. Η απληστία δεν σχετίζεται πάντα με τον πλούτο των υλικών αγαθών που έχουμε, αλλά με τη στάση και τα κίνητρά μας. Και οι φτωχοί μπορούν να είναι εξίσου άπληστοι με τους πλούσιους. Όταν ήρθε κάποιος στον Ιησού και Tου ζήτησε να του λύσει ένα πρόβλημα κληρονομιάς που είχε με τον αδελφό του, ο Κύριός μας απέφυγε να εμπλακεί, μάλιστα τόνισε: «Να προσέχετε και να φυλάγεστε από κάθε είδους πλεονεξία, γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τα υπάρχοντά του, όσα παραπανίσια πλούτη κι αν αποκτήσει» (Λουκάς 12:15).
Ο άπληστος δεν σκέφτεται πόσο πρόσκαιρη είναι η ζωή του στη γη. Kι έρχεται η αρρώστια, η πανδημία, η οικονομική κρίση κι από κροίσος γίνεται ζητιάνος ή ξαφνικά φεύγει απ’ τη ζωή. Δεν υπάρχει οικονομική ασφάλεια σ’ αυτόν τον κόσμο. Η απληστία μάς τυφλώνει και δεν βλέπουμε τα πράγματα υπό το φως της αιωνιότητας, της συντομίας και της αβεβαιότητας της ζωής.
Η πλεονεξία είναι τόσο κακή, που ο απ. Παύλος λέει να μη συναναστρεφόμαστε με πλεονέκτες! (Α΄ Κορ. 5:11). Τονίζει επίσης ότι οι πλεονέκτες, που τους συγκαταλέγει ανάμεσα στους ανήθικους, «δε θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού» (Α΄Κορ. 5:9,10). Σχεδόν σε κάθε κατάλογο αμαρτιών, όπου αναφέρεται η πλεονεξία, συνδυάζεται αυτή με αμαρτίες σεξουαλικής ανηθικότητας. Ο απ. Πέτρος καταγγέλλει τέτοιους ψεύτικους δασκάλους που έχουν «καρδιά εξασκημένη στην πλεονεξία» (Β΄ Πέτρ. 2:14-15).
Προσέξτε τα παρακάτω ερωτήματα, που είναι διασκευή από ένα κείμενο στα αγγλικά:
- Βλέπω τα υπάρχοντά μου ως δικά μου ή ως δώρο που μου το έδωσε ο Θεός;
- Αν ήξερα ότι επρόκειτο να πεθάνω σ’ έναν χρόνο, θα έκανα κάτι διαφορετικό με τη διαχείριση της περιουσίας που μου χάρισε ο Θεός;
- Γιατί θέλω ν’ αποκτήσω περισσότερα χρήματα;
- Επιθυμία μου είναι να κερδίσω περισσότερα χρήματα ή το αιώνιο μέλλον μου;
- Ποια είναι η ασφάλειά μου; Τα χρήματα ή ο Θεός;
- Θρηνώ περισσότερο για την απώλεια των χρημάτων μου ή για την απώλεια των προσφιλών μου, που ζούνε χωρίς Θεό και χωρίς ελπίδα;
- Είμαι προσκολλημένος στα υλικά αγαθά μου και τα κρατώ μόνο για μένα ή είμαι γενναιόδωρος και έτοιμος να τα μοιραστώ και με άλλους που έχουν ανάγκη;
- Μ’ ενδιαφέρει ο χριστιανικός χαρακτήρα μου ή η επιδίωξη απόκτησης περισσότερων χρημάτων;
Ο γνωστός συγγραφέας Τζον Στάινμπεκ αναφέρει την ιστορία ενός ευτυχισμένου αλλά φτωχού αλιέα μαργαριταριών, που ονειρεύεται να βρει το τέλειο μαργαριτάρι. Μια μέρα το βρίσκει, αλλά αντί να του φέρει την ευτυχία που έλπιζε, του φέρνει το ένα πρόβλημα μετά το άλλο, επειδή όλοι επεδίωκαν ν’ αποκτήσουν το μαργαριτάρι του. Ο ίδιος παραλίγο να σκοτωθεί. Ο γιος του σκοτώθηκε. Ο ίδιος με τη σύζυγό του τσακώνονται. Η ήρεμη ζωή του αναστατώνεται λόγω των προσπαθειών του να διαφυλάξει το μαργαριτάρι. Τέλος στάθηκε στην ακτή της θάλασσας και εκσφενδόνισε το καταραμένο μαργαριτάρι όσο πιο μακριά μπορούσε. Αυτό πρέπει να κάνουμε κι εμείς με την απληστία μας! Κι ας μην ξεχνάμε ότι «η οργή του Θεού ξεσπάει από τον ουρανό εναντίον κάθε ασέβειας και αδικίας των ανθρώπων…» (Ρωμαίους 1:18).
