Μόλις πριν από 15-20 χρόνια, όταν το indie ήταν η μόδα του zeitgeist, αυτό δεν φαινόταν πραγματικά να ισχύει. Ενώ υπήρχε μια επιπόλαια αίσθηση ότι συνυπήρχαν, πράγματι, τάξη και ποιότητα στη «σκηνή», υπήρχε επίσης ένα κυρίαρχο συναίσθημα ότι, στη χειρότερη, οι μπάντες ήταν απλώς μερικά παιδιά που προσπαθούσαν να διασκεδάσουν.
Τώρα, ωστόσο, έχει δημιουργηθεί μια σφήνα μεταξύ των μουσικών «σκηνών» που δημιουργούν μια μεγαλύτερη αίσθηση ατομικισμού – ατομικισμού που, με τη σειρά του, έχει ανακόψει τη βιομηχανία γενικά και έχει κάνει τη μουσική περισσότερο μια κυνική σφαίρα ενός ιδιωτικού πολιτισμού. Η εν λόγω σφήνα είναι φυσικά το διαδίκτυο. Ο κόσμος πλέον ακούει μουσική σαν άτομο, μόνος του, στο δωμάτιο του, στο τηλέφωνο του, χωρίς να νοιάζεται για μία συλλογική διαδικασία όπως είναι η μάζωξη σε μία πλατεία ή σε μία συναυλία.
Αναμφίβολα υπήρχε μεγαλύτερη αίσθηση συλλογικότητας παλιότερα, όταν το ίντερνετ, οι μουσικές πλατφόρμες και τα social δεν ήταν τόσο δυνατά όσο είναι σήμερα. Πλέον το Spotify τα έχει κάνει όλα το ίδιο: κανείς δεν νοιάζεται ακριβώς για αυτό που ακούγεται από τα ηχεία, αρκεί να υπάρχουν πολλά αποθέματα από λίστες.
Υπάρχει ένα επιχείρημα ότι το SoundCloud rap ή το grime είναι οι εστεμμένες σημερινές κυρίαρχες φυλές στη μουσική, αλλά δεν έχουν πετύχει πουθενά την πανταχού παρουσία άλλων τάσεων στην εποχή της ακμής τους. Όπως π.χ. έκανε κάποτε το rock με τα παιδιά των λουλουδιών ή ακόμη και τη μέταλ σκηνή και κοινότητα.
Η ιστορία φαίνεται να μας δείχνει πως κάποτε η μουσική ήταν ένα όργανο συλλογικότητας η οποία μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο, σήμερα όμως η μουσική έχει μετουσιωθεί σε κάτι άλλο: σε ένα εργαλείο μίας απόλυτα προσωπικής απόλαυσης η οποία προορισμό έχει μόνο την εσωτερική κατανάλωση εντός του ψυχισμού του ατόμου.
Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου η μαζική συλλογικότητα είναι σχεδόν αδύνατη.
Εν μέρει, αυτό οφείλεται σε ένα πιο ποικίλο φάσμα αιτιών, και αυτό είναι μάλλον και ευλογία αλλά και κατάρα. Το ρέκβιεμ για την νεανική κουλτούρα γράφτηκε όταν τα πάντα μεταφέρθηκαν από το πεζοδρόμιο στο διαδίκτυο.
Δεν υπήρχε πλέον καμία ανάγκη να συμμορφωθείτε με αυτό που συμβαίνει στην πλατεία πιο κάτω από το σπίτι σας.
Γιατί; Μα γιατί ουσιαστικά δεν συμβαίνει τίποτα, όλα πλέον συμβαίνουν μέσα στο τηλέφωνο μας.
Ο κόσμος προτιμάει να διαλέγει μουσική για τον εαυτό του σαν πράξη ατομικότητας παρά να ακούει μουσική σαν πράξη συλλογικότητας. Πλέον η ατομικότητα έχει «εκτελέσει» εν ψυχρώ την οποιαδήποτε προσπάθεια για μία συλλογικότητα να γεννηθεί, κι αυτό φυσικά έχει δύο πλευρές.
Από τη μία πλατφόρμες όπως το Bandcamp προσφέρουν άπειρες δυνατότητες και ποικιλίες για διαφορετικές μουσικές και είδη, από την άλλη όμως έτσι βλέπουμε να κυριαρχεί μία εγγενής αδιαφορία για την έξοδο μας από το σπίτι, μιας και όλα πλέον τα έχουμε μπροστά μας μέσω μίας οθόνης. Με αυτό τον τρόπο αφαιρούμε από την μουσική ένα μοναδικό της πλεονέκτημα σαν άμεση τέχνη: την κοινωνική της πλευρά, την πλευρά της όπου μπορεί κανείς να γνωρίσει ανθρώπους μέσω της μουσικής.
Κάποτε αυτό γινόταν μέσα από την επίσκεψη μας σε κάποιο δισκάδικο ή σε κάποια συνοικιακή συναυλία, πλέον όλα λειτουργούν μόνο σαν μία έκφανση του άκρατου μηχανισμού της εμπορευματοποίησης. Πλέον οι μουσικοί αλλά και οι ακροατές στοχεύουν σε μία ελιτίστικη ομάδα μέσα στην οποία είναι πιο ασφαλείς να κινούνται και να δημιουργούν.
Δεν θα είναι παράλογο εδώ να προβλέψουμε πως στο μέλλον ίσως οι συναυλίες και τα ζωντανά μουσικά events να μην έχουν πλέον λόγω ύπαρξης μιας και ο κόσμος δεν θα τα έχει ανάγκη.
Η μουσική εξελίσσεται και μαζί της και η συλλογικότητα που κάποτε την χαρακτήριζε.
Στέλιος Παπαγρηγορίου – CNN Greece
