Την πρωτοβουλία έχει αναλάβει η Ομάδα Εργασίας Μυοκαρδιοπαθειών, Βασικής Έρευνας και Κληρονομικών Παθήσεων της ΕΚΕ, με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και του ευρύτερου κοινού.
Μυοκαρδιοπάθειες: Τι είναι και πώς επηρεάζουν την καρδιά
Η καρδιά είναι ένας ζωτικός μυς του ανθρώπινου σώματος που λειτουργεί ως αντλία για τη διανομή του αίματος, μεταφέροντας οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στα όργανα. Όταν διαταράσσεται η λειτουργία αυτού του μυός, προκύπτει μια ομάδα παθήσεων που ονομάζονται μυοκαρδιοπάθειες. Αυτές επηρεάζουν τη δομή και τη λειτουργικότητα της καρδιάς, οδηγώντας σε μειωμένη ικανότητα άντλησης αίματος. Δεν πρόκειται για παροδικές καταστάσεις, αλλά για χρόνιες διαταραχές του καρδιακού μυός.
Ποιοι προσβάλλονται από μυοκαρδιοπάθεια
Οι μυοκαρδιοπάθειες είναι σχετικά σπάνιες. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 500 ανθρώπους εμφανίζει κάποια μορφή της πάθησης, με τη διατατική μυοκαρδιοπάθεια να είναι η συχνότερη (1 στους 250). Ακολουθεί η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (1 στους 500), ενώ η περιοριστική είναι η σπανιότερη (1 στους 10.000). Η συχνότητα μπορεί να εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες, λοιμώξεις ή ακόμα και από την επίδραση φαρμάκων.
Πώς επηρεάζει η μυοκαρδιοπάθεια την καρδιά
Ανάλογα με τον τύπο, η πάθηση μπορεί να αλλάζει το σχήμα, το μέγεθος ή το πάχος των τοιχωμάτων της καρδιάς. Αυτό έχει ως συνέπεια την επιδείνωση της αντλητικής της ικανότητας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή και αιφνίδιο θάνατο.
Οι βασικοί τύποι μυοκαρδιοπαθειών
Διατατική μυοκαρδιοπάθεια
Σε αυτήν την πάθηση η καρδιά μεγαλώνει και διατείνεται. Το τοίχωμα της καρδιάς αποκτά μεγαλύτερη επιφάνεια, αλλά γίνεται λεπτότερο και ο μυς γίνεται πιο αδύναμος και λιγότερο ικανός να αντλεί το αίμα έξω από την καρδιά. Μερικές φορές η διατατική μυοκαρδιοπάθεια (DCM) αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια ή μετά την κύηση, ειδικά τον τελευταίο μήνα ή εντός των πέντε μηνών μετά τον τοκετό. Η κατάσταση αυτή λέγεται μυοκαρδιοπάθεια της κύησης ή της λοχείας.
Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
Πρόκειται για μια γενετική πάθηση, η οποία προκαλεί ανώμαλη αύξηση του πάχους του τοιχώματος της καρδιάς. Αυτό μπορεί να επηρεάζει το μέγεθος και τη λειτουργία των κοιλοτήτων της καρδιάς και μερικές φορές να εμποδίζει την έξοδο του αίματος από την καρδιά. Το αυξημένο πάχος του τοιχώματος μπορεί να δυσκολεύει τη χαλάρωση της καρδιάς και το γέμισμά της με αίμα
Αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια
Στην κατάσταση αυτή πάσχουν οι συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων της καρδιάς έτσι, ώστε αυτά να νεκρώνονται και να αντικαθίστανται από ουλώδη ιστό ή λίπος. Αυτό προκαλεί διάταση του καρδιακού μυός, ο οποίος γίνεται πιο λεπτός και αδύναμος, μειώνοντας έτσι την ικανότητά του να αντλεί το αίμα έξω από την καρδιά
Περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια
Στην κατάσταση αυτή ο καρδιακός μυς γίνεται σκληρός και άκαμπτος, ώστε να μην μπορεί να χαλαρώνει όπως πρέπει, το οποίο οδηγεί σε δυσκολία να γεμίσει η καρδιά με αίμα. Οι κοιλότητες των κόλπων της καρδιάς τότε μεγαλώνουν και δεν μπορούν να ωθούν το αίμα σωστά.
Καρδιακή αμυλοείδωση
Στην κατάσταση αυτή συγκεντρώνεται μια παθολογική πρωτεΐνη μεταξύ των κυττάρων του μυοκαρδίου, προκαλώντας αύξηση του πάχους της καρδιάς και δυσκολία στη λειτουργία της.
Αιτίες εμφάνισης μυοκαρδιοπαθειών
Οι αιτίες είναι ποικίλες. Σε αρκετές περιπτώσεις, η πάθηση έχει γενετική βάση, με μεταλλάξεις που μεταφέρονται κληρονομικά. Εξαιτίας αυτού, συνιστάται ο έλεγχος των συγγενών πρώτου βαθμού όταν διαγνωσθεί ένα μέλος της οικογένειας. Εκτός από τη γενετική, ιογενείς λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα, καρκινικά φάρμακα ή άλλες παθήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μυοκαρδιοπάθεια
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα. Τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:
- Δύσπνοια και λαχάνιασμα
- Κόπωση και αδυναμία
- Οίδημα στα κάτω άκρα
- Ζάλη ή και λιποθυμία κατά την άσκηση
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πρώτη εκδήλωση μπορεί να είναι αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, ενώ σε άλλες το άτομο μπορεί να παραμένει ασυμπτωματικό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται από εξειδικευμένο καρδιολόγο μέσω συνδυασμού εξετάσεων:
- Λήψη οικογενειακού ιστορικού για εντοπισμό πιθανής κληρονομικότητας
- Φυσική εξέταση, ακρόαση της καρδιάς και έλεγχος αρτηριακής πίεσης
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), που ανιχνεύει αρρυθμίες ή βλάβες
- Υπερηχοκαρδιογράφημα, που απεικονίζει τη δομή και λειτουργία της καρδιάς
- Μαγνητική τομογραφία καρδιάς, για λεπτομερή έλεγχο των ιστών
- Δοκιμασία κοπώσεως, για έλεγχο της καρδιάς κατά τη διάρκεια άσκησης
Αντιμετώπιση
Αν και δεν υπάρχει ακόμη οριστική θεραπεία για τις μυοκαρδιοπάθειες, υπάρχουν πολλές επιλογές για βελτίωση της ποιότητας ζωής και πρόληψη επιπλοκών. Οι μέθοδοι περιλαμβάνουν Φαρμακευτική αγωγή, Συσκευές και Επεμβάσεις. Σήμερα υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπείες για κάποιες μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες βελτιώνουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής και την πρόγνωση των ασθενών.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία αναφέρει ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη των επιπλοκών, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια και ο αιφνίδιος θάνατος. Επομένως είναι ιδιαίτερα σημαντικοί παράμετροι ο έλεγχος του οικογενειακού ιστορικού και η ιατρική ακριβείας, ώστε να εντοπιστούν τα άτομα με μυοκαρδιοπάθειες και να έχουν την καλύτερη και πιο εξειδικευμένη θεραπεία.
Οι καρδιολογικές κλινικές και τα Ιατρεία Μυοκαρδιοπαθειών που συμμετέχουν στην Καμπάνια και τα οποία θα ενημερώνουν τους πολίτες για τις Μυοκαρδιοπάθειες είναι:
- ΑΘΗΝΑ – ΓΝΑ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Τετάρτη 25.06
- ΑΘΗΝΑ -ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ, Β΄ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Πέμπτη 26.06
- ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ- ΑΧΕΠΑ, Α’ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Παρασκευή 04.07 ώρα 10.00-14.00
- ΑΘΗΝΑ – ΕΚΚΑΝ ΓΝΑ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ», Α΄ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Τετάρτη 25.06 ώρα 9.00-14.30
- ΑΘΗΝΑ – ΓΝΑ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Παρασκευή 27.06
- ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ – ΠΑΓΝΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Πέμπτη 26.06
- ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ, Β΄ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ τη Δευτέρα 23.06
- ΠΑΤΡΑ – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΓΝΠ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ την Παρασκευή 27.06ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
