📍 : Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), που υπερψηφίστηκε σήμερα, 11 Ιουνίου 2025, από τη Βουλή με ευρεία πλειοψηφία, φέρνει ριζικές αλλαγές στη νομοθεσία για την οδική ασφάλεια στην Ελλάδα. Με στόχο τη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων, ο ΚΟΚ εισάγει για πρώτη φορά την έννοια της υποτροπής, θεσπίζοντας κλιμακωτές ποινές για παραβάσεις όπως η χρήση κινητού, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η υπερβολική ταχύτητα. Βασισμένος σε δεδομένα που δείχνουν την Ελλάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε θανάτους από τροχαία, ο νέος νόμος στοχεύει στη δημιουργία μιας νέας κουλτούρας οδικής συμπεριφοράς.
Τα βασικότερα σημεία του είναι:
- Εισαγωγή υποτροπής: Πρώτη φορά θεσπίζεται κλιμακωτό σύστημα ποινών για επαναλαμβανόμενες παραβάσεις, με πρόστιμα έως 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας έως 10 έτη.
- Αυστηρότερες ποινές: Παραβάσεις όπως η χρήση κινητού, η μη χρήση ζώνης/κράνους, η οδήγηση υπό επήρεια και η υπερβολική ταχύτητα τιμωρούνται με υψηλότερα πρόστιμα και μακροχρόνιες κυρώσεις.
- Ποινικοποίηση επικίνδυνης οδήγησης: Η χρήση κινητού ή η παραβίαση STOP με πρόκληση συμβάντος οδηγεί σε ποινικές διώξεις βάσει του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα.
- Νέα όρια ταχύτητας: Από το 2026, εφαρμόζονται νέα όρια ταχύτητας ανά τύπο οδού, ενώ παραμένει το όριο 50 km/h εντός κατοικημένων περιοχών μέχρι τότε.
- Ενίσχυση ελέγχων: Εισάγονται σύγχρονοι τρόποι ανίχνευσης ουσιών και άρση απορρήτου επικοινωνιών για έρευνα σε σοβαρές παραβάσεις.
Τι Αλλάζει στον Νέο ΚΟΚ
Ο νέος ΚΟΚ επικαιροποιεί τις ποινές για τις πιο συχνές και επικίνδυνες παραβάσεις, εισάγοντας αυστηρότερες κυρώσεις και κλιμακωτές ποινές για υποτροπή. Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση των αλλαγών ανά παράβαση:
1. Χρήση Κινητού Τηλεφώνου
- Χωρίς πρόκληση συμβάντος:
- Παλαιά ποινή: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
- Με πρόκληση συμβάντος:
- Παλαιά ποινή: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, χωρίς ποινική κύρωση.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες, ποινικοποίηση βάσει άρθρου 290Α ΠΚ (ποινές κάθειρξης).
- Υποτροπές:
- 1η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
- 2η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.
- Άρση απορρήτου: Επιτρέπεται για έρευνα σε περιπτώσεις συμβάντων.
2. Μη Χρήση Προστατευτικού Κράνους
- Παλαιά ποινή: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, πρόστιμο 50€ για συνεπιβάτη.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Συνεπιβάτης χωρίς κράνος: Πρόστιμο 350€ για τον ίδιο και τον οδηγό.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
3. Μη Χρήση Ζώνης Ασφαλείας
- Παλαιά ποινή: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, πρόστιμο 50€ για συνεπιβάτη.
- Νέα ποινή: Οδηγός: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Συνεπιβάτης χωρίς ζώνη: Πρόστιμο 150€ για τον ίδιο και τον οδηγό.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
4. Οδήγηση Υπό την Επήρεια Αλκοόλ
- 0,50–1,10 g/l:
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 200–700€, αφαίρεση άδειας έως 90 ημέρες.
- Νέα ποινή:
- 0,50–0,80 g/l: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
- 0,80–1,10 g/l: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας για 90 ημέρες.
- Υποχρεωτική ακινητοποίηση οχήματος.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
- Άνω του 1,10 g/l:
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 1.200€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες, φυλάκιση 2+ μήνες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 1.200€, αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 180 ημέρες, φυλάκιση 2 μήνες–5 έτη, ακινητοποίηση οχήματος.
- Υποτροπές:
- 1η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 7 έτη.
- 2η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 10 έτη.
5. Υπέρβαση Ορίου Ταχύτητας
- >50 km/h:
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 20–175€, αφαίρεση άδειας έως 60 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
- >200 km/h ή «κόντρες»:
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 30 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
- Υποτροπές:
- 1η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 2 έτη.
- 2η: 8.000€, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
6. Παραβίαση Σηματοδότη
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες, πινακίδων για 20 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
7. Παραβίαση STOP
- Χωρίς πρόκληση συμβάντος:
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 20 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
- Με πρόκληση συμβάντος:
- Παλαιά ποινή: Όπως παραπάνω, χωρίς διάκριση.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 700€, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
- Υποτροπές:
- 1η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
- 2η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.
8. Οδήγηση Χωρίς Δίπλωμα
- Παλαιά ποινή: Φυλάκιση 1–12 μήνες, πρόστιμο 100€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 1.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος, φυλάκιση έως 2 έτη. Σε ατύχημα, εφαρμόζεται ο Ποινικός Κώδικας.
- Υποτροπές:
- 1η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
- 2η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.
9. Παρακώλυση Κίνησης Σιδηροδρόμων
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 40–350€, αφαίρεση άδειας έως 60 ημέρες, πινακίδων έως 20 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 1.200€, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες, φυλάκιση έως 5 έτη, χρηματική ποινή 2.000€.
- Υποτροπές:
- 1η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
- 2η: 4.000€, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.
10. Παρακώλυση Δημόσιας Συγκοινωνίας
- Παλαιά ποινή: Διάσπαρτες διατάξεις, πρόστιμα 40–100€.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 70 ημέρες για παράνομη στάση/στάθμευση που παρεμποδίζει τη διέλευση.
11. Κυκλοφορία Ταξί στις Λεωφορειολωρίδες
- Παλαιά ποινή: Πρόστιμο 100€, αφαίρεση διπλώματος μετά από 5 παραβάσεις.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 150€, κατάργηση αφαίρεσης διπλώματος. Απαγορεύεται η κυκλοφορία ταξί για ταχύτητα.
- Εξαιρέσεις: Επιτρέπεται για επιβίβαση/αποβίβαση, νυχτερινές ώρες, ταξί μηδενικών ρύπων και ΑΜΕΑ.
12. Παρκάρισμα σε Θέση ΑμεΑ
- Παλαιά ποινή: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες.
- Νέα ποινή: Πρόστιμο 150€, αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, άμεση απομάκρυνση οχήματος.
- Υποτροπές:
- 1η: 1.000€, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
- 2η: 2.000€, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.
13. Όρια Ταχύτητας
- Παλαιά ποινή: Γενικό όριο 50 km/h εντός κατοικημένων περιοχών, ειδικά όρια με σήμανση.
- Νέα ποινή: Μέχρι 1/1/2026 διατηρείται το όριο 50 km/h. Από το 2026, νέα όρια ανά τύπο οδού, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά.
Ανάλυση και Σημασία
Ο νέος ΚΟΚ ανταποκρίνεται στην ανάγκη μείωσης των τροχαίων, που παραμένουν υψηλά στην Ελλάδα (80 θάνατοι/εκατομμύριο κατοίκων έναντι 46 στην ΕΕ το 2023). Η εισαγωγή της υποτροπής στοχεύει στην αποτροπή συστηματικής παραβατικότητας, ενώ η ποινικοποίηση επικίνδυνων συμπεριφορών (π.χ., χρήση κινητού με συμβάν) ενισχύει την ευθύνη των οδηγών. Η άρση απορρήτου για έρευνα σε σοβαρές παραβάσεις και οι σύγχρονοι τρόποι ανίχνευσης ουσιών αντικατοπτρίζουν την τεχνολογική προσαρμογή του νόμου.
Ο νέος ΚΟΚ αποτελεί ένα φιλόδοξο βήμα για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα, με αυστηρότερες ποινές και έμφαση στην πρόληψη μέσω κλιμακωτών κυρώσεων. Οι οδηγοί καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα πιο απαιτητικό πλαίσιο, που στοχεύει στη διαμόρφωση υπεύθυνης οδικής κουλτούρας.
