Λίγες μόλις ώρες μετά την ορκωμοσία του, ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, υπέγραψε σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων, καταδεικνύοντας εμφατικά ότι θα εφαρμόσει τις αμφιλεγόμενες πολιτικές που είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Κάποιες από τις πρώτες πρωτοβουλίες του αμφισβητούν ευθέως τη δυνατότητα των περιλάλητων θεσμικών αντίβαρων (checks and balances) να τον περιορίσουν.
Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των πρώτων ενεργειών του ήταν να αποδώσει χάρη σε εγκληματίες. Από εκείνους που πρωτοστάτησαν στην έφοδο στο Καπιτώλιο πριν τέσσερα χρόνια αφήνοντας πίσω τους τέσσερις νεκρούς αστυνομικούς μέχρι τον ισοβίτη δημιουργό του «Silk Road», του ιστοχώρου αγορών (marketplace) στον σκοτεινό ιστό (dark web) που πουλούσε ναρκωτικά. Περαιτέρω, συνέχισε την υπονόμευση στην πράξη της Δικαιοσύνης χορηγώντας αναστολή της απαγόρευσης του TikTok στις ΗΠΑ για 75 ημέρες, μολονότι υπήρχε αντίθετη αμετάκλητη δικαστική απόφαση, ενώ ταυτόχρονα με απόφασή του δεν θα χορηγείται η αμερικανική υπηκοότητα σε τέκνα αλλοδαπών που γεννιούνται στις ΗΠΑ (ακόμη και εάν οι τελευταίοι νόμιμα ζουν και εργάζονται στην Αμερική). Την τελευταία απόφασή του – προδήλως αντίθετη με το Αμερικανικό Σύνταγμα (μη λησμονούμε ότι οι ΗΠΑ δημιουργήθηκαν από μετανάστες) – αμφισβητούν δικαστικά οι Υπουργοί Δικαιοσύνης 22 πολιτειών. Όχι όλοι. Ούτε καν η πλειοψηφία των πολιτειών. Για την ώρα, το πρώτο θύμα στην Αμερική είναι ο ίδιος ο θεσμός της Δικαιοσύνης. Μπορούμε να φανταστούμε τι θα γινόταν στην Ευρώπη ή στην Ελλάδα εάν ένας νέος πρωθυπουργός έδιδε την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του αμνηστία (περί αυτού πρόκειται στην ουσία) σε εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου και σε όσους επιβουλεύονται το πολίτευμα; Και, όμως, στις ΗΠΑ, η πλειοψηφία ασπάζεται ή έστω αποδέχεται σιωπηρά αυτές τις ενέργειες. Και η μειοψηφία αντιδρά. Άλλη μια ένδειξη του βαθύ διχασμού που χαρακτηρίζει την αμερικανική κοινωνία σήμερα. Δύο διαφορετικοί κόσμοι που βρίσκονται σε μόνιμη αντιπαράθεση την τελευταία δεκαετία.
Η ανωτέρω κοινωνική διχοστασία, όμως, δεν αφορά μόνον τις ΗΠΑ. Αφορά την Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και εσωτερικά πολλά κράτη (όπως και τη χώρα μας). Ο πλουτοκρατικός λαϊκισμός ενδημεί στις ΗΠΑ. Ο ανορθολογισμός και ο λούμπεν λαϊκισμός παντού. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια να έχουμε δύο διαφορετικούς κόσμους σε πλανητικό επίπεδο. Από τη μια τις ΗΠΑ και από την άλλη το Σινορωσικό άξονα. Κάπου στη μέση η Ευρωπαϊκή Ένωση, αμήχανα, θα παρατηρεί. Αυτή βέβαια είναι και η τελευταία ευκαιρία της. Να μετατρέψει την αρχική αμηχανία σε δημιουργία. Να εμβαθύνει στον τομέα της οικονομικής ένωσης (μη λησμονούμε ότι κατά ιστορική παραδοξότητα διαθέτουμε μόνο νομισματική και όχι οικονομική ένωση), να αποκτήσει, επιτέλους, κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα (ευρωστρατός). Τούτο σημαίνει ότι θα στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις και όχι σε μια ατλαντική συμμαχία που ο επικεφαλής της κάνει αδιάλειπτο bullying στα μέλη του.
Η δημιουργία των δύο νέων κόσμων, στην εποχή Τραμπ, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα. Είναι η ευκαιρία τα Ελληνικά σύνορα να είναι πράγματι ευρωπαϊκά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλειά τους. Και η οικονομική ανισότητα μεταξύ ευρωπαϊκού βορρά και νότου να αμβλυνθεί στο πλαίσιο μιας πραγματικής οικονομικής ένωσης. Κάθε κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Αρκεί να τις αδράξουμε και να τις αξιοποιήσουμε.
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου
