Του Αδάμου Ευαγγέλου
Μπορεί η χώρα μας να μην γέννησε τον λαϊκισμό, αλλά τουλάχιστον στο πλαίσιο της Ευρώπης παίζει μοναδικό ρόλο στην εμπειρία και την κατανόηση του φαινομένου. Αν γυρίσουμε το χρόνο, θα δούμε ότι το ΠΑΣΟΚ ήταν από τα πιο επιτυχημένα λαϊκιστικά κόμματα στην Ελλάδα, πολύ πριν «η άνοδος του λαϊκισμού» γίνει θέμα μεταξύ ακαδημαϊκών, πολιτικών και ειδικών, στην Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Ο λαϊκισμός προκαλεί το ενδιαφέρον όσων ασχολούνται με τις πολιτικές θεωρίες και ακόμη περισσότερο, εκείνων που πιστεύουν ότι ζούμε στην εποχή του λαϊκισμού και η σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας είναι γέννημα – θρέμμα αυτής της εποχής, αν όχι η πρωτοπόρος στην υιοθέτηση της ανάλογης συμπεριφοράς που την οδήγησε στην εξουσία, την οποία και συνεχίζει να ασκεί με λαϊκιστικές μεθόδους.
Βλέποντας πως λειτουργεί το κυβερνών κόμμα, ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού υποστηρίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε τη θέση από το ΠΑΣΟΚ στο πεδίο του λαϊκισμού και προβλέπει ότι αν και ο παρών αριστερός – δεξιός λαϊκιστικός συνασπισμός δεν θα υπάρχει για πολύ καιρό, ο λαϊκισμός αναμφίβολα θα παραμείνει ως ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ελληνικής πολιτικής σκηνής, γιατί απλούστατα κάποιο άλλο λαϊκιστικό κόμμα θα υπάρξει που θα τους αντικαταστήσει.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων, έχει παρατηρηθεί ότι το πρώτο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς των λαϊκιστών είναι ότι μόνο αυτοί εκπροσωπούν το λαό. Οι σημερινοί κυβερνώντες χρησιμοποιούν αυτόν τον ισχυρισμό σχεδόν σαν επιχείρημα σε κάθε ευκαιρία και τον συνδυάζουν σε όλες τις περιπτώσεις με επικλήσεις περί ηθικής. Είναι το «ηθικό πλεονέκτημα» που συνεχίζουν να εκτοξεύουν οι Συριζαίοι κατά των αντιπάλων τους. Ένα «ηθικό πλεονέκτημα» που έχει πια θαμπώσει από τη χρήση που έχει κάνει στην πορεία προς την εξουσία, αλλά και κατά τον χρόνο που την έχουν ασκήσει.
Άλλο βασικό χαρακτηριστικό των λαϊκιστών όταν βρεθούν στην εξουσία είναι η προσπάθεια άλωσης του κρατικού μηχανισμού. Η εμπειρία λέει ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ παίρνει άριστα και σ’ αυτόν τον τομέα.
Το επιχειρεί συστηματικά και με όλους τους δυνατούς τρόπους από την πρώτη στιγμή που ήλθε στην εξουσία, ξεπερνώντας κατά πολύ τη σχετική ελληνική «παράδοση», που είχε ατονήσει κάπως τα τελευταία χρόνια.
Η άγνοια, η ακρισία, η μισαλλοδοξία εκτοξεύουν τα ποσοστά των λαϊκιστών. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σοφό στη σοφία του πλήθους όταν αυτή απορρέει από πλάνες και δοξασίες. Όταν θεωρεί ότι τα μνημόνια μπορούν να καταργηθούν με ένα νόμο κι ένα άρθρο, το χρέος να διαγραφεί μονομερώς. ΄Η ότι η πρόταση των δανειστών θα απορριφθεί και οι υπόλοιποι θα τρέξουν να μας δανείσουν.
Οι λαϊκιστές ποντάρουν στα παραπάνω χαρακτηριστικά, ποντάρουν στην ευπιστία του πλήθους, με συνέπεια να το παγιδεύουν. Έχουν την ικανότητα να πείθουν αγράμματους και ανειδίκευτους, ενίοτε ακόμη περισσότερους αλλά όταν πρέπει να περάσουν στην πράξη αποδεικνύονται άχρηστοι και επικίνδυνοι.
Δεν μπορούν να ασκήσουν καμία μορφή εξουσίας στα σοβαρά. Παράδειγμα «λαμπρό» η «διαπραγμάτευση» του πρώτου εξαμήνου 2015, που κατέληξε στο φιάσκο του δημοψηφίσματος, την τραγωδία των capital controls και στον λογαριασμό των 86 δις.
Το αποτέλεσμα οδυνηρό. Υπερχρέωση, στασιμότητα και ανεργία που πλήττει κυρίως τους αδύναμους.
Κι όλα αυτά γιατί; Γιατί αφήσαμε ν’ ανθίσουν δίπλα μας και να μας πνίγουν όλα τα «άνθη του κακού», που βρήκαν έτοιμο έδαφος από τους πάσης φύσεως λαϊκιστές, λαοπλάνους, και δημαγωγούς, με συνέπεια σήμερα η κατάσταση να συνεχίζει να είναι οικτρή και τέτοια θα παραμείνει όσο βρίσκουν έδαφος όλοι αυτοί οι λαϊκιστές στην κοινωνία.
Και θα παραμείνει η κατάσταση να είναι οικτρή, όσο υπάρχουν ανεπαρκείς ηγέτες οι οποίοι παράγουν λαϊκισμό και όσο η Ελλάδα θα έχει έλλειμμα πολιτικών ηγετών, θα κυριαρχεί ο λαϊκισμός και τα παράγωγά του.
Αναξιοκρατία και ισοπέδωση. Με ανεπαρκείς ηγέτες η Δημοκρατία των ψεμάτων, των ανίσχυρων θεσμών και των κουρελιασμένων Συνταγμάτων, απειλούν τον κοινωνικό ιστό, την πολιτική και την πολιτειακή σταθερότητα.
* Αδάμος Ευαγγέλου πρώην Ειδικό Διδακτικό Προσωπικό του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρώην καθηγητής εφαρμογών στο ΑΤΕΙ.Θ
