Ωστόσο, πολλά από τα εκδιδόμενα βιβλία της περιόδου ακόμα και όταν αναγράφουν την επωνυμία του εκδοτικού οίκου ή καταστήματος, τυπώνονται έξω από την Κατερίνη (στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη).
Ένα μικρό παράδειγμα μας δίνει το πολυσέλιδο βιβλίο του μητροπολίτη Κοϊδάκη Γεωλογία και αγία Γραφή. Βιβλίο πανομοιότυπης τυποτεχνίας και εκδοτικής φροντίδας εκδόθηκε από τον ίδιο και στη Χίο στα 1933. Η μόνη διαφορά έγκειται στο όνομα των τυπογραφικών καταστημάτων (παρ’ ημίν ως εκδότες φέρονται τα τυπογραφικά καταστήματα του Μακεδονικού Αγώνος).
Το φαινόμενο πρέπει να ερευνηθεί συστηματικότερα. Εδώ, αξίζει να σημειώσουμε πως ο Κατάλογος των εκτυπωθέντων βιβλίων εν τω τυπογραφείω της Εστίας που εκδόθηκε στα 1985 περιέχει, για παράδειγμα, 4324 εκδόσεις που εκτυπώθηκαν στο εν λόγω τυπογραφείο κατά την περίοδο 1892-1935. Σύμφωνα με τον Κώστα Βουκελάτο (Ιχνευτής, τεύχος 49/50, 1989, σ. 16) μόνο οι εκδόσεις του Τυπογραφείου της Εστίας (δεν έχουν καμία σχέση με το Βιβλιοπωλείο της Εστίας) φτάνουν τις εκατό περίπου το χρόνο κατά την περίοδο 1900-1939.
- ΕΝΩΣΙΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ. ΣΥΝ. Π. Ε. : Α. Επαρχιακόν Συνέδριον 14 Οκτωβρίου 1928. Ψηφίσματα, Κατερίνη: Τύποις Κ. Θ. Ηρακλείδου, 1928.
Πηγή: Σάββας Κανταρτζής, Απομνημονεύματα. Νίκη χωρίς ρομφαία, τόμος Ε΄ , εκδόσεις Ελληνικού Κινήματος Πνευματικής Αναγεννήσεως, αριθ. 11, Κατερίνη 1978, σ. 893-895. Στο βιβλίο του ο Σ. Κανταρτζής αποκαλεί το φυλλάδιο «Βιβλιάριο» και παραθέτει το εξώφυλλο καθώς και μέρος του περιεχομένου του (η πρώτη σελίδα του φυλλαδίου με τα ψηφίσματα) και η τελευταία (περιλαμβάνονται τα ονόματα της Εκτελεστικής του Συνεδρίου Επιτροπής: Δ. Δημάδης, Σ. Κανταρτζής, Αθ. Κοντοτάσιος, Β. Βουβονίκος, Θ. Οικονόμου). Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 1928, με πρωτοβουλία της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Κατερίνης, «στην αίθουσα της Αδελφότητος Πιερίας, πλάϊ στον Μητροπολιτικό Ναό της Θείας Αναλήψεως. […] Στο Συνέδριο πήραν μέρος οι αντιπρόσωποι όλων των Κοινοτήτων (Δήμοι δεν υπήρχαν τότε), των Γεωργικών Συνεταιρισμών, των Αναγκαστικών Συνεταιρισμών Ακτημόνων Καλλιεργητών και των Προσφυγικών Ομάδων της Επαρχίας Πιερίας)» (ό. π., σ. 889). Τα θέματα (όπως και τον τίτλο της ακριβούς εισήγησης και τους εισηγητές) πληροφορούμαστε από τη σελίδα 890: «Α. Αποκέντρωσις και Αυτοδιοίκησις. […] Β. Εποικιστικόν. […] Γ. Προσφυγικόν. […] Δ. Αγροτική Εκπαίδευσις. […] Ε. Αγροτική ασφάλεια. Συγκοινωνία. […] ΣΤ. Προστασία γεωργικής παραγωγής. […] Ζ. Κοινοτικόν. […] Φορολογία Γεωργικής Παραγωγής […]».
- ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ. Τρεις παράγοντες δια την μόρφωσιν του ανθρώπου, Κατερίνη: [Τύποις ‘Ηχώ των Πιερίων’], 1930.
Σχήμα 15Χ18,5 εκ., σ. 91. Εις. Περιεχ. Στη σ. 3 άτιτλο προλογικό σημείωμα του συγγραφέα με τοποχρονολογία «Κατερίνη, Αύγουστος 1930»: «Αι τρεις αύται διαλέξεις εγένοντο τον παρελθόντα χειμώνα εν τω αναγνωστηρίω του Χριστιανικού Συλλόγου των Νέων Κατερίνης× εκτίθενται δε εν αυταίς αι σκέψεις του καθηγητού της φιλοσοφίας της παιδαγωγικής εν τω πανεπιστημίω της Νέας Υόρκης κ. Herman Harrell Horne […] Ο σκοπός της δημοσιεύσεως των διαλέξεων τούτων είναι όπως δοθή περισσοτέρα προσοχή εις τους τρεις αυτούς παράγοντας ήτοι την κληρονομικότητα, το περιβάλλον και την βούλησιν, οι οποίοι τόσον μεγάλως συντελούσιν εις την μόρφωσιν του ανθρώπου. Οφείλω δε ευγνωμοσύνην εις τα μέλη του Χριστιανικού Συλλόγου των Νέων Κατερίνης, τα οποία ανέλαβον την έκδοσιν του μικρού τούτου βιβλίου.» Στη σ. 5 τα περιεχόμενα του βιβλίου σε τρεις ενότητες (Η κληρονομικότης ως παράγων δια την μόρφωσιν του ανθρώπου, Το περιβάλλον ως παράγων δια την μόρφωσιν του ανθρώπου, Η βούλησις του ανθρώπου ως παράγων δια την μόρφωσιν του ανθρώπου).
- Κώστα Ι. Δημοπούλου, δημοδιδασκάλου 4ου Δημ. Σχολείου Κατερίνης, Σύγχρονο Παιδικό Θέατρο. Με 14 έργα για σχολικές τελετές κατάλληλα για παιδιά δημοτικών σχολείων και γυμνασίων, Εν Κατερίνη, Τυπογραφείον: «Μακεδονικού Αγώνος», Διαγώνιος Μεγ. Αλεξάνδρου-Τσιμισκή, -1936-.
Σχήμα 12Χ18,5, σσ. 82. Στην τρίτη σελίδα αφιέρωση του συγγραφέα «στα θύματα του αγώνα για την ανύψωση της λαϊκής παιδείας». Στις σσ. 8-9 και με τον τίτλο «Στο τέρμα του Σχολ. Έτους. Μια αλησμόνητη βραδυά στην τελετή του Α΄ Σχολείου Κατερίνης» παρουσιάζεται ρεπορτάζ [εφημερίς ‘Μακεδονικός Αγών’ Κατερίνης, 20-6-35] από το ανέβασμα δύο μονόπρακτων του δημοδιδασκάλου Κώστα Δημοπούλου. Στη σ. 10 φωτογραφία με τη λεζάντα: «Η ΣΤ΄ τάξη του 4ου Σχολείου Κατερίνης με το δάσκαλό τους—συγγραφέα του βιβλίου—ενώ συγγράφουν τον κωμικό διάλογο ‘Μπαμπά πήρα δέκα’». Στο οπισθόφυλλο: «τιμάται δραχ. 25».
Βιβλιοθήκη ΑΓΚ.
- Μητροπολίτου Κίτρους Κωνσταντίνου Γ. Κοϊδάκη, Διδασκάλου της Ορθοδόξου Χριστιανικής Θεολογίας, Γεωλογία και Αγία Γραφή, Τυπογραφικά καταστήματα εφημερίδος «Μακεδονικός Αγών», Κατερίνη 1936.
Σχήμα 18Χ26 εκ., σσ. 471. Στο εξώφυλλο τυπωμένο και το παράθεμα: «Γη εξ αυτής εξελεύσεται άρτος, υποκάτω αυτής εστράφη ωσεί πυρ…Εθέμην δε αυτή (τη γη) νέφος αμφίασιν, ομίχλη δε εσπαργάνωσα» [Ιώβ 28, 5, 38, 9]. Στη σ. 3: «Τη αοιδίμω σεβαστή μου μητρί Ειρήνη Γ. Κοϊδάκη το γένος Ιωάννου Αθηνιώτου ευλαβώς ανατίθημι». Στις σσ. 6-7 «Σκοπός της παρούσης εκδόσεως» στον οποίο αναφέρονται και οι λόγοι έκδοσης του συγγράμματος: από τη μια μεριά να βρεθούν χρήματα προκειμένου να ανεγερθεί ευρύχωρο μητροπολιτικό μέγαρο «προς αξιοπρεπή κατοικίαν του Μητροπολίτου» και από την άλλη να αντλήσουν οι χριστιανοί επιχειρήματα «κατά των ψευδωνύμων γνώσεων της απιστίας και αθεϊας». Στο οπισθόφυλλο συγγράμματα του αυτού συγγραφέως (Α΄ Εκδοθέντα, Β΄ Ανέκδοτα) και η ένδειξη: «Το παρόν τιμάται δραχμών 100». Στα εκδοθέντα συγγράμματα αναγράφονται: «1) Ιερά Κατήχησις. 2) Λόγοι Εκκλησιαστικοί. 3) Η Ανάστασις του Χριστού. 4) Εγκύκλιος κατά των Χιλιαστών. 5) Κώδιξ της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως. 6) Γεωλογία και Αγία Γραφή. 7) Ομιλία επί της Ευαγγελικής Περικοπής του Πάσχα.» Στα ανέκδοτα έργα του μητροπολίτη Κοϊδάκη αναγράφονται: «Το δισύνθετον του ανθρώπου. 2) Η γνησιότης των τεσσάρων Ευαγγελίων και απάντων των ιερών βιβλίων της Κ.Δ. 3) Κώδιξ Εκκλησιαστικών Λόγων και πραγματειών εκ 2.000 σελίδων 4) Ομιλίαι επί των Ευαγγελίων των Κυριακών του όλου ενιαυτού, των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, και των Ευαγγελίων των αγίων μετά των βίων αυτών εκ 2.000 σελίδων. Και 5) Πραγματεία κατά του Μασωνισμού.»
- Σταύρου Α. Λαζαρίδου, Pacific School of Religion. Berkley. California, Ο Χριστός και τα Κοινωνικά προβλήματα, Τυπογραφικά καταστήματα εφημερίδος «Μακεδονικός Αγών», Κατερίνη 1937.
Σχήμα 17Χ24,50 εκ., σσ. α-η + 12-79. Πρόλογος Ιωάννη Χ. Αγαπίδη (σσ. α-δ). Εισαγωγή (σσ. ε-η). Έξι κεφάλαια με τους παρακάτω τίτλους: Ποίον το χριστιανικόν ιδεώδες δια την κοινωνίαν μας- Η παρούσα βιομηχανική κατάστασις- Ποία η στάσις του χριστιανισμού έναντι του βιομηχανικού μας συστήματος- Η μέθοδος του χριστιανισμού δια την Κοινωνικήν βελτίωσιν- Ο χριστιανός ως εργοδότης, ως εργάτης, ως καταναλωτής, ως πολίτης-Τι δύναται να κάμη η Εκκλησία δια τον εκχριστιανισμόν της βιομηχανικής καταστάσεως; Στο οπισθόφυλλο η τιμή του βιβλίου (δραχμαί 25) και τα εκδοθέντα έργα του συγγραφέα: «1. Τρεις παράγοντες δια την μόρφωσιν του χαρακτήρος. 2. Η έννοια της δυστυχίας. 3. Το κάπνισμα. 4. Η δηλητηριώδης ενέργεια των οινοπνευματωδών ποτών. 5. Η ανάγκη του έθνους μας». Αναγγελία, επίσης στο οπισθόφυλλο, με την ένδειξη «Λίαν προσεχώς εκδίδεται» και άλλης εργασίας του Στ. Λαζαρίδη με τίτλο «Συλλογή κηρυγμάτων».
- [Ανωνύμου], Οι νόμοι της επιτυχίας, Κατερίνη 1938.
[Η πληροφορία από το βιβλίο του Σάββα Ι. Κανταρτζή, Νίκη χωρίς ρομφαία, τόμος Ζ΄, σ. 1148: «Επιμελεία του κ. Αφ. Ι. Κανταρτζή εκυκλοφόρησε το βιβλίον ‘Οι νόμοι της επιτυχίας’. Μοναδικόν εις το είδος του και απαραίτητον ιδίως δια τους νέους. Η εκτύπωσίς του εγένετο με ιδιαιτέραν φροντίδα, η δε εμφάνισίς του είναι καλλιτεχνικοτάτη».
- Νίτσα Κουνδή, Τα πρώτα μου τραγούδια, Κατερίνη 1938.
Ποιήματα. [Η πληροφορία από το βιβλίο του Σάββα Ι. Κανταρτζή, τόμος Ζ΄, σ. 1148: «Εξεδόθη και εκυκλοφόρησε με καλλιτεχνικήν εμφάνισιν συλλογή ποιημάτων εις βιβλίον της συμπολίτιδός μας Νίτσας Κουνδή υπό τον τίτλον ‘Τα πρώτα μου τραγούδια’].
Μικροϊστορικά του Αντώνη Κάλφα
