Άλλοι δυστυχώς αρκετοί στο διαδίκτυο δημοσιεύουν τις απόψεις τους που είναι αρνητικές ή μηδενιστικές ή παραπληροφορημένες με αποτέλεσμα να δημιουργείται η αμφιβολία στους χρήστες των μέσων διαδικτύου, αφού οι περισσότεροι των πολιτών είναι άσχετοι με τα ειδικά θέματα που ο καθένας σαν «ειδικός επί παντός», περισπούδαστα αποφαίνεται για το τάδε ή εκείνο το πρόβλημα..
του Κων/νου Τζέκη
Σαφώς άσχετοι είναι και οι εμπνευστές αυτών των θεωριών, όπως η θεωρία του ψεκασμού ή παλαιότερα, η θεωρία των δις που χάρισε πολίτης στο κράτος για τα χρέη τους, χωρίς φυσικά να δώσει δεκάρα αφού δεν είχε.
Αλλά πως ορίζεται η θεωρία συνωμοσίας;
Κατ’ αρχήν υπάρχει η πεποίθηση ότι ορισμένα γεγονότα ή καταστάσεις αποτελούν αντικείμενο παρασκηνιακού χειρισμού από ισχυρές δυνάμεις με πρόθεση να βλάψουν την ανθρωπότητα. Έτσι σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, υπάρχει μια πλεκτάνη υποτιθέμενη, μια ομάδα συνωμοτών, “στοιχεία” που φαίνονται να υποστηρίζουν τη θεωρία συνωμοσίας, η πεποίθηση ότι τίποτα δεν συμβαίνει στην τύχη, ότι δεν είναι αυτό που βγαίνει στην επιφάνεια και ότι τα πάντα συνδέονται, ενώ χωρίζουν τον κόσμο σε καλούς και κακούς και ισχυρίζονται ότι η μη μυημένοι είναι αποδιοπομπαίοι.
Συχνά οι χρήστες αυτών των ιδεών, εμφανίζονται ότι μπορούν να εξηγήσουν δυσεξήγητα γεγονότα ή συμβάντα και βασικά δημιουργούν την αίσθηση ελέγχου των πραγμάτων. Εμφανίζονται σαν η λογική εξήγηση και φυσικά δημιουργούν μια ψευδή αίσθηση της πραγματικότητας. Αυτή ακριβώς η ανάγκη για σαφή εξήγηση γίνεται σε καιρούς αβεβαιότητας, όπως σε περιόδους πανδημίας. Ξεκινούν συνήθως με μια υποτιθέμενη ερώτηση, όπως ποιος έχει συμφέρον από το γεγονός καθώς και η δυνατότητα τους να ξεσκεπάσουν τους συνωμότες.
Μόλις ριζώσουν οι θεωρίες εξαπλώνονται ταχύτατα όπως ο ψίθυρος και είναι αδύνατη η αντιμετώπισή τους ή η διάψευσή τους αφού διαρκώς μεταλλάσσονται όπως ο ιός με νέα δήθεν στοιχεία που ο καθένας βάζει στο τραπέζι. Ο ψίθυρος είναι μια μορφή προπαγάνδας που η όποια διάψευση του, είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
Το δυστύχημα είναι ότι οι περισσότεροι αναγνώστες των θεωριών αυτών ή αμφιβάλουν ή πιστεύουν ότι είναι αληθινές.
Αλλά πως πρέπει να συμπεριφερθεί ο πολίτης που τυχαίως έπεσε πάνω σε μια τέτοια θεωρία;
Βασικά πριν τη διαδώσουμε θα πρέπει να ελέγξουμε τον συντάκτη, ποιος το γράφει και γιατί. Αν ο συντάκτης είναι αναγνωρισμένος επιστήμονας και διαθέτει τίτλους και στοιχεία στο θεματικό αντικείμενο, δημοσιεύει στοιχεία από την επιστημονική και πανεπιστημιακή έρευνα και χρησιμοποιεί επαληθεύσιμα πραγματικά περιστατικά, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η θεωρία είναι απίθανο να είναι θεωρία συνωμοσίας. Αν όμως ο συντάκτης είναι αυτοχρισμένος γνώστης και δεν συνδέεται με κάποια επιστημονική ομάδα ή ίδρυμα τότε πιθανόν να είναι θεωρία συνωμοσίας.
Σε περιπτώσεις σεισμών, καταστροφών, φυσικών φαινομένων, πολέμων, πανδημιών, είναι ανθρώπινο να νιώθει κανείς φόβο, ανασφάλεια, ανησυχία και να αναζητά απαντήσεις. Όμως οι απαντήσεις δε θα δοθούν από κομπογιαννίτες ή αυτόβουλοι παντογνώστες.
Τέλος οι θεωρίες συνωμοσίας στοχοποιούν μια ολόκληρη ομάδα και εισάγουν διακρίσεις σε βάρος της και την εκλαμβάνουν σαν εχθρό που ετοιμάζει μια πραγματική ή φανταστική απειλή. Πολώνουν την κοινωνία και υποδαυλίζουν βίαιες ενέργειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι που υποστηρίζουν τέτοιες θεωρίες και τις διαδίδουν τις πιστεύουν πραγματικά ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι που τις διαδίδουν με κυνισμό αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στους μελλοντικούς οπαδούς τους.
Τελικά μου φαίνεται ότι όταν όλα πάνε στραβά και οι θεωρίες θριαμβεύουν, αυτοί που εκμεταλλεύονται τις καταστάσεις χαμογελάνε, αφού έχουν σίγουρα σκεφθεί σε ποιόν θα ρίξουν το φταίξιμο.
