Στο εντυπωσιακό σκηνικό της οροσειράς του Τέτον, κάτι που πολλοί θεωρούσαν σχεδόν αδύνατο φάνηκε να είναι εφικτό για τους κορυφαίους κεντρικούς τραπεζίτες που ταξίδεψαν στο Ουαϊόμινγκ για το συμπόσιο του Τζάκσον Χόλ.
Αφού βίωσαν το χειρότερο πληθωριστικό σοκ των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, οι παρευρισκόμενοι στο ετήσιο συνέδριο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κάνσας Σίτι αυτό το Σαββατοκύριακο ήλπιζαν ότι ήταν κοντά στο να ξεπεράσουν τις πιθανότητες και να επιτύχουν μια ήπια προσγείωση της παγκόσμιας οικονομίας.
«Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς τι θα φέρουν οι επόμενοι μήνες, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι θα συνεχιστεί η χαμηλή ανεργία και η συνεχιζόμενη δυναμική»
Ο Άντριου Μπέιλι, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, και ο ομόλογός του στη Fed, Τζέι Πάουελ, αντέκρουσαν τους φόβους ότι η ανάπτυξη θα πρέπει να θυσιαστεί για την επίτευξη των στόχων τους για τον πληθωρισμό. Καθώς αρχίζουν να μειώνουν το κόστος δανεισμού, και οι δύο άνδρες σηματοδότησαν ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε πορεία αποφυγής της ύφεσης.
Οι οικονομολόγοι στο ακροατήριο απηχούσαν την αισιοδοξία τους. «Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς τι θα φέρουν οι επόμενοι μήνες, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι θα συνεχιστεί η χαμηλή ανεργία και η συνεχιζόμενη δυναμική», δήλωσε στους Financial Times η Heather Boushey, μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν.
Πριν από δύο χρόνια, οι προβλέψεις ήταν δυσοίωνες.
Η επιθετική αύξηση των επιτοκίων για να παταχθεί η χειρότερη έξαρση του πληθωρισμού στις προηγμένες οικονομίες από τη δεκαετία του 1980 αναμενόταν να προκαλέσει μια επώδυνη ύφεση που θα κόστιζε σε εκατομμύρια ανθρώπους τη δουλειά τους.
Τότε, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προειδοποιούσαν ότι ήταν το πιο δύσκολο οικονομικό τοπίο στο οποίο έπρεπε να κινηθούν στην πρόσφατη ιστορία.
Όμως οι τελευταίοι δώδεκα μήνες άλλαξαν τα δεδομένα.
Η αρχή από το δεύτερο εξάμηνο του 2023
Ο πληθωρισμός μειώθηκε απότομα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023, απομακρυνόμενος κατά πολύ από τις κορυφές του 2022, και τώρα φαίνεται ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο για να επιτύχει τους πολύτιμους στόχους των κεντρικών τραπεζών για το 2%. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, το έχει ήδη πετύχει.
Καθ’ όλη τη διάρκεια, οι αγορές εργασίας παρέμειναν σε σταθερή βάση.
Παρόλα αυτά, οι αξιωματούχοι έχουν επίγνωση των προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά τους – κυρίως του σωστού ρυθμού μείωσης των επιτοκίων τους.
Προσδοκίες
Οι αγορές έχουν κινηθεί ώστε να αντανακλούν τις προσδοκίες για χαμηλότερο κόστος δανεισμού, συμβάλλοντας στη χαλάρωση των επιτοκίων που χρεώνονται στα στεγαστικά δάνεια και σε άλλα χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Αλλά οι κεντρικές τράπεζες πρέπει ακόμη να ακολουθήσουν.
Μια έξαρση αναταραχής στις αγορές στις αρχές Αυγούστου, μετά τα απογοητευτικά στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ και μια απροσδόκητα γερακίστικη στροφή από την Τράπεζα της Ιαπωνίας, ανέδειξε την υποβόσκουσα ανησυχία για τις οικονομικές προοπτικές.
Η αναταραχή
Το ξεπούλημα των μετοχών στις αρχές Αυγούστου ήταν μια «πρώιμη γεύση» ενός πιθανού «γεγονότος απομάκρυνσης κινδύνου», ιδίως εάν η συνεχιζόμενη συγκράτηση της ανάπτυξης έδινε τη θέση της σε μια πιο σοβαρή πτώση στο εσωτερικό της χώρας, προειδοποίησε ο Pierre-Olivier Gourinchas, επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, σε συνέντευξή του στους Financial Times. «Θα δούμε κάποια μεταβλητότητα, επειδή η αγορά πρέπει να προσαρμοστεί σε μια νέα φάση στον κύκλο του αποπληθωρισμού, που είναι η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής».
Ο Gourinchas ενέκρινε τη στροφή των κεντρικών τραπεζών, λέγοντας ότι είναι η «σωστή» κίνηση.
Οι επόμενες κινήσεις
«Κατ’ αρχήν, αυτή η χαλάρωση θα μπορούσε να είναι καλή για την παγκόσμια ανάπτυξη, διότι θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας», δήλωσε. Πρόσθεσε ότι ιδίως οι οικονομίες των αναδυόμενων αγορών θα επωφεληθούν από ένα ασθενέστερο δολάριο – μια πιθανή συνέπεια των χαμηλότερων αμερικανικών επιτοκίων.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η BoE και η Τράπεζα του Καναδά μείωσαν όλα τα επιτόκια αυτό το καλοκαίρι και αναμένεται να τα μειώσουν περαιτέρω τους επόμενους μήνες.
Η Fed πρόκειται να τους ακολουθήσει τον Σεπτέμβριο, όπως δήλωσε ο Πάουελ την Παρασκευή. Η συνεδρίαση αυτή θα πραγματοποιηθεί μόλις έξι εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, το αποτέλεσμα των οποίων διαφαίνεται σε μεγάλο βαθμό για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Η έκταση του πληθωρισμού
Το γεγονός ότι χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος για να αρχίσουν οι μειώσεις από τη Fed και τις άλλες κεντρικές τράπεζες δείχνει την έκταση του προβλήματος του πληθωρισμού που τις κατατρέχει τα τελευταία τρία χρόνια.
Ο πληθωρισμός, που αρχικά θεωρήθηκε ως μια «παροδική», βραχύβια δοκιμασία, μετατράπηκε γρήγορα σε ένα εκρηκτικό και επίμονο πρόβλημα για τους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο. Η πορεία επιστροφής στο 2% ήταν ανώμαλη και έγινε χειρότερη από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Μόλις στις αρχές του έτους, μια απροσδόκητη αναζωπύρωση των πιέσεων στις τιμές ταρακούνησε τους αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν εδώ και καιρό επικεντρωθεί στον κίνδυνο ότι η πολύ γρήγορη μείωση των επιτοκίων θα άφηνε τον πληθωρισμό να κολλήσει πάνω από τον στόχο – ή, ακόμη χειρότερα, να φουντώσει ξανά, καθώς οι προσδοκίες για αύξηση των τιμών θα διαδέχονταν η μία την άλλη.
Δεν είναι ακόμη αρκετά έτοιμες να σταματήσουν τη χειρότερη περίοδο πιέσεων στις τιμές εδώ και μια ολόκληρη γενιά.
Ο Μπέιλι επανέλαβε την Παρασκευή ότι θα ακολουθήσει προσεκτική προσέγγιση όσον αφορά τη μείωση των επιτοκίων, ενισχύοντας τις προσδοκίες ότι η BoE θα κρατήσει στάση αναμονής τον Σεπτέμβριο προτού μειώσει εκ νέου το κόστος δανεισμού τον Νοέμβριο. Το Σάββατο, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν προειδοποίησε ότι ο στόχος της για τον πληθωρισμό «δεν είναι ακόμη ασφαλής».
Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ υποστηρίζουν επίσης τη σταδιακή μείωση των επιτοκίων. Αλλά έχουν επίσης αφήσει ανοιχτή την πόρτα για πιο επιθετικές κινήσεις, αν χρειαστεί.
Το διακύβευμα
Αφού αύξησαν το κόστος δανεισμού πολύ αργά για να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό, οι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση των επιτοκίων αναγνωρίζουν το διακύβευμα του να κινηθούν πολύ αργά σε αυτή την επόμενη φάση.
«Ανησυχώ ότι είμαστε οι πιο σφιχτοί που ήμασταν ποτέ σε όλο αυτόν τον κύκλο», δήλωσε στους Financial Times ο Austan Goolsbee, πρόεδρος της Fed του Σικάγο, σημειώνοντας ότι τα προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό επιτόκια έχουν αυξηθεί καθώς οι πιέσεις στις τιμές έχουν μειωθεί, παρόλο που το ονομαστικό κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ είναι το ίδιο για περισσότερο από ένα χρόνο.
«Θέλεις να είσαι τόσο σφιχτός μόνο για έναν λόγο – αν φοβάσαι την υπερθέρμανση – και αυτό δεν είναι αυτό με το οποίο μοιάζει η υπερθέρμανση», δήλωσε ο Goolsbee.
Αν και η Σούζαν Κόλινς, πρόεδρος της Fed της Βοστώνης, πίστευε ότι υπάρχει «σαφής δρόμος» για την επίτευξη του στόχου του 2% για τον πληθωρισμό χωρίς «αχρείαστη επιβράδυνση», αναγνώρισε ότι οι κίνδυνοι για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα μπορούσαν να υλοποιηθούν.
«Είμαι ρεαλίστρια ως προς αυτό», δήλωσε η Κόλινς στους Financial Times. «Η σεμνότητα δεν είναι κάτι κακό για εμάς».
Πηγή: ΟΤ
