Για να οδηγηθεί η χώρα προς την έξοδο από την κρίση, χρειάζεται να ενισχύσουμε τα πλεονεκτήματά μας και να καταπολεμήσουμε τα αδύνατα σημεία μας. Πρέπει να γίνουν γενναίες μεταρρυθμίσεις στο κράτος και στην κοινωνία. Σε πρακτικό επίπεδο έχουν μεγάλη σημασία οι μεταρρυθμίσεις στον οικονομικό τομέα και εν προκειμένω, μεταρρυθμίσεις που ισορροπούν την κατανομή του πλούτου στην κοινωνία και ενισχύουν οικονομικά τη χώρα. Προς αυτή την κατεύθυνση, δεν μπορεί να παραβλέψουμε το φορολογικό σύστημα, το οποίο αναμφισβήτητα αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τη χώρα, αλλά και ρυθμιστικό παράγοντα της κατανομής του πλούτου στην κοινωνία.
Για να οδηγηθεί η χώρα προς την έξοδο από την κρίση, χρειάζεται να ενισχύσουμε τα πλεονεκτήματά μας και να καταπολεμήσουμε τα αδύνατα σημεία μας. Πρέπει να γίνουν γενναίες μεταρρυθμίσεις στο κράτος και στην κοινωνία. Σε πρακτικό επίπεδο έχουν μεγάλη σημασία οι μεταρρυθμίσεις στον οικονομικό τομέα και εν προκειμένω, μεταρρυθμίσεις που ισορροπούν την κατανομή του πλούτου στην κοινωνία και ενισχύουν οικονομικά τη χώρα. Προς αυτή την κατεύθυνση, δεν μπορεί να παραβλέψουμε το φορολογικό σύστημα, το οποίο αναμφισβήτητα αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τη χώρα, αλλά και ρυθμιστικό παράγοντα της κατανομής του πλούτου στην κοινωνία. Και για να επιτευχθεί, αλλά και για να εδραιωθεί το αίσθημα δικαιοσύνης στην κοινωνία, οι κυβερνώντες πρέπει να κερδίσουν το στοίχημα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, μέρος των οποίων είναι η εξυγίανση του φορολογικού συστήματος, η δικαιότερη κατανομή των φόρων και η πάταξη της φοροδιαφυγής.
Κανείς δεν μπορεί να ανεχθεί την οικονομική του εξόντωση, επειδή κάποιοι κλέβουν φόρους. Και αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, με τις φορολογικές δηλώσεις κάθε επαγγελματικού κλάδου, όπου ο μέσος όρος του δηλωθέντος εισοδήματος κινείται στο ύψος του αφορολόγητου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα μη δηλωθέντα εισοδήματα από ελεύθερους επαγγελματίες, όπου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αναφέρει ότι ανέρχονται σε 11 δις ευρώ. Τα ίδια ισχύουν και για τα δισεκατομμύρια που είναι «σταθμευμένα» σε «φορολογικούς παράδεισους». Ακόμη, το ίδιο συμβαίνει και με τις περιβόητες λίστες των Ελλήνων, οι οποίοι έβγαλαν χρήματα στο εξωτερικό. Επίσης, υπάρχουν εξόφθαλμες περιπτώσεις φοροδιαφυγής, όπου η καθημερινή χλιδή και η πολυτέλεια της καθημερινής ζωής, ορισμένων ανθρώπων, δεν συμβιβάζεται με τα χαμηλά τους δηλωθέντα εισοδήματα.
Οι αναφερόμενες περιπτώσεις δεν είναι οι μοναδικές. Δυνάμει φορολογικοί θησαυροί, παραμένουν ανεκμετάλλευτοι και δεν αποδίδουν «δεκάρα» στη χώρα μας. Και πώς να αποδώσουν, όταν ακόμη και τώρα σε περίοδο κρίσης οι μηχανισμοί του Υπουργείου Οικονομικών, αδυνατούν να εισπράξουν τους βεβαιωμένους φόρους. Όταν οι Ελβετικές Αρχές είναι πρόθυμες να μας δώσουν στοιχεία, εμείς εδώ με τις συνεχείς αλληλοκατηγορίες, απομακρυνόμαστε από την ουσία του προβλήματος και ενώ αγανακτούμε και χαλάμε τον κόσμο για τους φοροφυγάδες, δεν ενδιαφερόμαστε γι αυτά τα στοιχεία.
Είναι ποτέ δυνατόν, κάτω απο αυτές τις πολιτικές πρακτικές, να μπορέσει το κράτος ως Πολιτεία να αντιμετωπίσει τη γάγγραινα της οικονομικής ανευθυνότητας, η οποία μολύνει το μεγαλύτερο σχεδόν κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας; Όχι δεν είναι. Δεν είναι, γιατί εκλείπουν οι πραγματικές προθέσεις της πολιτικής τάξης, για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Δεν είναι, γιατί όλοι αυτοί οι πολιτικοί που εμπλέκονται και είναι υπεύθυνοι να χειρίζονται το όλο θέμα, λειτουργούν με απίστευτη πολιτική επιπολαιότητα και με πρωτοφανή διοικητική ανεπάρκεια. Αν ήθελαν να πατάξουν τη φοροδιαφυγή, θα εφάρμοζαν το νόμο. Το αυτονόητο άλλωστε, η εφαρμογή των νόμων, είναι αυτό που έλλειπε και λείπει από τη χώρα. Συνεπώς, κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν είναι ποτέ δυνατόν να γίνουμε ευνομούμενη κοινωνία. Κοινωνία δικαίου.
Για την αναστροφή της κατάστασης αυτής, είναι επιτακτική ανάγκη ως κοινωνία ν’ αποκτήσουμε την ψυχραιμία, ώστε να μπορέσουμε ν’ αντιληφθούμε την πραγματικότητα και την κρισιμότητα των στιγμών. Χώρα που παράγει ελλειμματικά και κράτος που δεν φορολογεί δίκαια, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν συνθήκες ανάπτυξης και βιώσιμο χρέος. Έτσι υποθηκεύουν επικίνδυνα το μέλλον τους.
Υ.Γ Πολλοί θέτουν συνεχώς το ερώτημα, του μεγέθους της φοροδιαφυγής στη χώρα. Η απάντηση είναι, ότι εξ’ ορισμού δεν μπορεί να μετρηθεί. Μια προσπάθεια που μπορεί να γίνει ώστε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα, είναι να αναζητήσουμε τα κενά ανάμεσα στα δηλωθέντα εισοδήματα και την κατανάλωση, πολύ έμμεσα δηλαδή. Ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαμε να μετρήσουμε το μέγεθος της φοροδιαφυγής, είναι να μετρηθεί πιο είναι το «πραγματικό» εισόδημα που υπολογίζουν οι τράπεζες για τους δανειολήπτες και να διαπιστωθεί πόσο διαφέρει από το δηλωθέν τους εισόδημα. Με μια αναγωγή στον πληθυσμό, η μέθοδος θα μπορούσε να μας δώσει μια εικόνα για το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα.
Ακόμη θα μπορούσαμε να πλησιάσουμε το μέγεθος της φοροδιαφυγής αν υπολογίσουμε τη διαφορά μεταξύ των δηλωθέντων εσόδων, των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων με τις υποχρεώσεις τους στις τράπεζες. Παράδειγμα. Ένας ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να δηλώνει έσοδα 10.000 ευρώ και να πληρώνει 12.000 ευρώ το χρόνο σε δόσεις δανείων.
* Ο Αδάμος Ευαγγέλου είναι πρώην καθηγητής εφαρμογών στο ΑΤΕΙ.Θ και μέλος του Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
