Το εντυπωσιακό Φαράγγι του ποταμού Ενιπέα ξεκινά από τις πηγές του ποταμού, στη θέση Πριόνια σε υψόμετρο 1.080 μέτρων και κατηφορίζει προς το γραφικό Λιτόχωρο, στους πρόποδες του Ολύμπου. Οι δύο αυτές περιοχές συνδέονται με ένα μονοπάτι μήκους 11 χιλιομέτρων, που αποτελεί τμήμα του διεθνούς μονοπατιού Ε4.
Η ευρύτερη περιοχή έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός ήδη από το 1938, προκειμένου να προστατευτεί η άγρια χλωρίδα και πανίδα του μυθικού βουνού. Το μονοπάτι είναι καλοδιατηρημένο, με σήμανση καθ’ όλο το μήκος της διαδρομής, ενώ μπορείτε να το εντοπίσετε και διαδικτυακά. Εκεί θα δείτε όλο το μεγαλείο της παρθένας φύσης, με καταπράσινες πλαγιές, τρεχούμενα νερά και μικρές λίμνες, όπως επίσης πλήθος πτηνών που βρίσκουν καταφύγιο στην πυκνή βλάστηση της περιοχής.
Εάν ξεκινήσετε από τα Πριόνια η κατηφορική πεζοπορία είναι αρκετά εύκολη για όσους είναι εξοικειωμένοι με ορειβατικές διαδρομές. Η αντίθετη πορεία, η ανάβαση, είναι μόνο για ορειβάτες.
Περίπου 700 μέτρα από τους Μύλους του Λιτοχώρου είναι ο πανέμορφος καταρράκτης του Ενιπέα με την πολυφωτογραφημένη βάθρα, που κάθε καλοκαίρι γεμίζει από τολμηρούς επισκέπτες, που αναζητούν λίγη δροσιά στα κρυστάλλινα νερά του ποταμού. Να σημειωθεί, ότι το νερό είναι παγωμένο και η θερμοκρασία του κυμαίνεται λίγο πάνω από τους 0°C. Τα γαλαζοπράσινα νερά του ποταμού, καθώς κατηφορίζουν από το βουνό, σχηματίζουν μικρές φυσικές πισίνες, ενώ οι άσπρες πέτρες που υπάρχουν στον βυθό αντικατοπτρίζουν το φως του ήλιου και δίνουν μία διάφανη όψη.
Συνεχίζοντας τη διαδρομή, θα βρείτε κάποια ανηφορικά κομμάτια, που οδηγούν στην έρημη πλέον Μονή Αγίου Διονυσίου, σε υψόμετρο 900 μέτρων.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα από τον Άγιο Διονύσιο, ο οποίος έχτισε κελιά, παρεκκλήσια και μύλους, και έπειτα τον ακολούθησαν πολλοί μοναχοί. Η μονή υπέστη μεγάλες καταστροφές, λεηλασίες και πολλές πυρκαγιές, καθώς αποτέλεσε επαναστατικό ορμητήριο σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Ακολουθώντας τις σημάνσεις, επιστρέφουμε στο κεντρικό μονοπάτι και, μετά από ένα χιλιόμετρο, φτάνουμε στο εκκλησάκι που είναι κυριολεκτικά σφηνωμένο στον βράχο. Σ’ αυτό το σπήλαιο του Ολύμπου, σύμφωνα με την παράδοση, ασκήτεψε και μόνασε ο Άγιος Διονύσιος.
Περπατώντας στο δάσος θα δείτε βελανιδιές, πεύκα, έλατα και οξιές. Τα μεγάλα αυτά δέντρα με τη σκιά τους κάνουν ιδιαίτερα ευχάριστη τη διαδρομή, ακόμη και τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες. Ακόμη, κατά μήκος της διαδρομής θα βρείτε πολλά βότανα του βουνού και σπάνια είδη λουλουδιών, που απαρτίζουν ένα σκηνικό εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς.
Το Λιτόχωρο είναι χτισμένο στις ανατολικές απολήξεις του Ολύμπου, περίπου 23 χιλιόμετρα μακριά από την Κατερίνη, και έχει περίπου 6.600 κατοίκους. Η κωμόπολη αυτή αποτελεί τη βάση για πολλές περιπατητικές, πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές στο μυθικό βουνό, κι αυτό την έχει καταστήσει ιδιαίτερα δημοφιλή στους λάτρεις των βουνών. Το όνομά της προέρχεται είτε από τη μυθική Λητώ, είτε είναι παράφραση της λέξης «Λιθόχωρο», του πέτρινου δηλαδή τόπου, ερμηνεία που είναι και η επικρατέστερη. Σε παλιούς χάρτες της Μακεδονίας, που χρονολογούνται στον 16ο και 17ο αιώνα, αναφέρεται συχνά και ως «Λισσάς», που σημαίνει γκρεμός ή λεία πέτρα, ενώ λιγότερο δημοφιλής είναι η άποψη που θέλει το όνομα να προέρχεται από τη βυζαντινή λέξη «λιτή», που είναι η προσευχή.
Αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί, είναι πως το Λιτόχωρο έχει μεγάλη ναυτική παράδοση, και μάλιστα όταν βρισκόταν σε ακμή, απασχολούσε το 60% του ανδρικού πληθυσμού! Ευρήματα του 4ου π.Χ. αιώνα στο Δίον και στον ποταμό Βαφύρα (γνωστός και ως Ελικώνας) μαρτυρούν την ύπαρξη λιμενικής αποβάθρας στην περιοχή του Λιτόχωρου ήδη από την εποχή του κράτους των Μακεδόνων. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας ανήκαν σε Λιτοχωρίτες καραβοκύρηδες πάνω από 100 πλοία. Ακόμη, η παραλία των Αγίων Θεοδώρων είχε ονομαστεί τότε «Στόλος», λόγω των πολλών πλοίων που αγκυροβολούσαν στην περιοχή.
Η ναυτιλία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά την Επανάσταση του Ολύμπου το 1878, καθώς με Λιτοχωρίτικα πλοία μεταφέρθηκαν γυναικόπαιδα στη Θεσσαλονίκη. Στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1912-13 οι Λιτοχωρίτες ναυτικοί Νικόλαος Βλαχόπουλος και Μιχαήλ Κωφός οδήγησαν τον ναύαρχο Νικόλαο Βότση στον Θερμαϊκό Κόλπο, όπου κατόρθωσε να τορπιλίσει τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου. Σπουδαία εκθέματα από τη μεγάλη ναυτική ιστορία της περιοχής μπορεί κανείς να θαυμάσει σήμερα στο Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου, που λειτουργεί ήδη από το 2002.
(Πηγή: skai.gr 2-4-25)
Δεν μπορούν όλοι να διανύσουν την διαδρομή τα 11 χιλιόμετρα από τα Πριόνια μέχρι το Λιτόχωρο ή το αντίστροφο. Μπορούν όμως όλοι, ακόμα και μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι, να πάρουν μια γεύση από το φαράγγι από ψηλά, ξεκινώντας από την άκρη του Λιτοχώρου, από τους Μύλους (όπου έχει πάρκινγκ για το αυτοκίνητο) περπατώντας μια οριζόντια άνετη και πολύ ευχάριστη διαδρομή 700 μέτρων μέχρι τον εντυπωσιακό καταρράκτη και την βάθρα.
Γράφει ο Νικόλας Μπάρδης
