Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Παλαμίδας και δεν είναι άσχετο ότι αυτές τις μέρες έπεσαν πολλές παλαμίδες στα δίχτυα των ψαράδων και οι τιμές τους είναι πολύ χαμηλές. Βλέπουμε στα ψαράδικα να πουλιούνται πολύ φτηνά, 5-7 ευρώ το κιλό, δηλαδή όσο και η σαρδέλα και ο γάβρος – ενώ συνήθως είναι 12-15 ευρώ.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Ευκαιρία για ένα πολύ νόστιμο φαγητό, αλλά και για πάστωμα τις λεγόμενες λακέρδες.
Η παλαμίδα είναι ένα χορταστικό ψάρι και οι περισσότεροι την κάνουν πλακί στο φούρνο με πατάτες, κρεμμυδάκι, ώριμη ντομάτα και σκορδάκι.
Είναι πολύ εύκολη στο καθάρισμα. Δεν έχει καθόλου λέπια και τα εντόσθια της είναι ελάχιστα. Επίσης δεν έχει καθόλου κόκαλα.
Η λακέρδα παστώνεται σε φέτες φιλέτο με ελαιόλαδο, δαφνόφυλλα και ξύδι. Συνοδεύει τα χειμωνιάτικα φαγητά, φασουλάδα, φακές, ρεβίθια, και είναι άριστος μεζές για ουζάκι.
Η παλαμίδα λοιπόν είναι ένα από τα πιο νόστιμα ψάρια των ελληνικών θαλασσών. Αυτή την εποχή ψαρεύεται η λακέρδα, δηλαδή ένα είδος παλαμίδας για αλίπαστο φιλέτο. Αλλά και η φρέσκια είναι υπέροχη στη σχάρα ή πλακί στο φούρνο.
Προσοχή, άλλο κολιός και άλλο παλαμίδα ή τόνος. Οι ρίγες της παλαμίδας είναι παράλληλες, ενώ του κολιού και του τόνου ελικοειδείς. Εξάλλου το λέει και η παροιμία, «κάθε πράγμα στον καιρό του, κι ο κολιός τον Αύγουστο.
Η παλαμίδα έχει άσπρο, παχύ και λιπαρό κρέας και πολλοί την μαγειρεύουν σε σουβλάκι ή στο φούρνο.
Οι παλαμίδες έχουν σώμα ατρακτοειδές και υδροδυναμικό και είναι μεταναστευτικά και κοπαδιάρικα ψάρια. Η μετανάστευσή τους ξεκινάει από τον Εύξεινο Πόντο, περνούν τη Θάλασσα του Μαρμαρά και από εκεί στο Αιγαίο. Πρώτο νησί που συναντάνε μετά την έξοδο τους στο Αιγαίο είναι η Λήμνος, γι’ αυτό και εκεί την ψαρεύουν και την κάνουν εξαιρετικό αλίπαστο.
Κάποτε βρίσκαμε παλαμίδα μόνο τον χειμώνα, γιατί παρέμενε στη Μαύρη Θάλασσα από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο και μετά κατέβαινε στο Αιγαίο. Σήμερα όμως παλαμίδα υπάρχει σχεδόν όλο το χρόνο.
Η παλαμίδα έχει ένα μυστικό. Επειδή είναι ψάρι με πολύ αίμα, πράγμα που αν το αφήσουμε και δεν την ξεπλένουμε καλά δίνει στο κρέας του μια βαριά μυρωδιά, για να την αποβάλουμε κόβουμε το ψάρι σε φέτες και τις βάζουμε σε ελαφρά χλιαρό νερό για 10 λεπτά και μετά για άλλα 10 λεπτά σε πολύ κρύο νερό.
Ως λιπαρό ψάρι ενδείκνυται για ψήσιμο. Οι χρόνοι ψησίματος ποικίλλουν ανάλογα με το αν είναι ολόκληρη, πόσο μεγάλη είναι, αν είναι σε φέτες και πόσο χοντρά είναι κομμένες. Ενδεικτικά, ένα ψάρι του 1 κιλού στο φούρνο στους 200° C απαιτεί περίπου 30 λεπτά. Αν είναι σε κύβους (για σουβλάκι) πάχους 2,5 – 3 εκατοστών θέλει στο γκριλ ή στη θράκα περίπου 7 λεπτά, ενώ αν βάλετε στην κατσαρόλα πάνω σε λαχανικά φέτες πάχους 1 – 1,5 εκ., χωρίς την πέτσα, θέλουν 5 – 6 λεπτά.
Η παλαμίδα παλιά εθεωρείτο ψάρι των φτωχών και αυτό έχει να κάνει με το ότι είναι ψάρι κοπαδιαστό και όταν πέσει στα δίχτυα των ψαράδων μετά γεμίζει όλη η αγορά και η τιμή του είναι χαμηλή..
Την ονομασία ρίκι την πήρε από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Torik την αποκαλούν οι Τούρκοι, αλλά και αυτό προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ταρίχη, δηλαδή το παστό (ταριχευμένο) ψάρι.
Στη Λήμνο εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης παλαμίδα παράγει και εξάγει η υπερσύγχρονη βιοτεχνία αλίπαστων ΛΗΜΝΟΥ ΘΑΛΑΣΣΑ στον Μούδρο.
