Ασυνόδευτα ανήλικα που κατάφεραν να φτάσουν στη χώρα μας διηγούνται τις ιστορίες τους και εκφράζουν τη θλίψη τους για την απώλεια που έχουν βιώσει αλλά και τις σκέψεις τους κατά τη διάρκεια αυτού του μοναχικού ταξιδιού και έτσι ρίχνουν φως σε πτυχές αθέατες για όσους δεν έχουν βιώσει την ίδια εμπειρία.
Πρόκειται για μια απευθείας μαρτυρία της τραγωδίας που τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, της βίας και των κινδύνων ενός δραματικού ταξιδιού, τους φόβους τους και τις ελπίδες τους.
Στην εισαγωγή του βιβλίου ο πρόεδρος του Κοινωνικού ΕΚΑΒ αναφερόμενος στους ασυνόδευτους ανήλικους λέει ότι «δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα ότι έχουν ζήσει καταστάσεις, που οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε μόνο από ταινίες, βιβλία ή τις ειδήσεις στην τηλεόραση. Δεν το αντιλαμβανόμαστε διότι συνήθως οι ίδιοι δεν μιλάνε γι’ αυτό, θέλουν να το ξεχάσουν ή τουλάχιστον, επειδή αυτά δεν ξεχνιούνται, να το κλείσουν σε κάποιο κουτάκι της μνήμης τους, της ψυχής τους, για να σταματήσει να τους βασανίζει καθημερινά».
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Βουδούρης περιγράφει τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο γράφτηκε αυτό το βιβλίο ενώ ο Γενικός Γραμματέας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, Ηρακλής Μοσκόφ, στέκεται στη φροντίδα της Πολιτείας για την ένταξη των ασυνόδευτων προσφυγόπουλων στην ελληνική κοινωνία.
Ανήλικοι στις διαδρομές πολέμου
Οι ιστορίες μέσα στο βιβλίο περιέχουν τόσο την οδυνηρή μνήμη του παρελθόντος όσο και την ελπίδα και τις προσδοκίες για το μέλλον.
«Θέλω να γίνω ποδοσφαιριστής. Ο πατέρας μου πάντα έλεγε ότι θα γίνω πολύ καλός ποδοσφαιριστής και αυτό σκέφτομαι κάθε μέρα και παίρνω κουράγιο. Πίστευε πολύ σε μένα. Αυτό μου δίνει δύναμη. Ο πατέρας μου δεν ζει πια. Ήταν διοικητής της περιοχής μας στο Μπουρούντι, αλλά ήταν μέλος της αντιπολίτευσης.
Μία μέρα ήρθαν σπίτι μας και τον σκότωσαν. Η μητέρα μου με τα αδέλφια μου κατάφεραν και το έσκασαν από ένα παράθυρο και εγώ έτρεξα στην αντίθετη κατεύθυνση από τον πανικό μου. Χωριστήκαμε. Αργότερα έμαθα ότι εκείνη την ημέρα έπιασαν και σκότωσαν και τη μητέρα μου. Το έμαθα πρόσφατα από έναν φίλο. Δε γνωρίζω πού βρίσκονται τα αδέλφια μου», διηγείται στο βιβλίο ο Φ. που είναι από το Μπουρούντι.
«Είμαστε μακριά από την οικογένειά μας τα τελευταία δυο χρόνια. Μέσα σε αυτά τα δυο χρόνια που περάσαμε από το Αφγανιστάν στο Ιράν και μετά στην Τουρκία, ζήσαμε πολλές δυσκολίες. Περπατήσαμε πολλά χιλιόμετρα και πάθαμε πολλές αρρώστιες. Ταξιδεύαμε τα βράδια και πολλές φορές έπεφτε το σήμα στο GPS και χανόμασταν. Τελικά τα καταφέραμε και φτάσαμε στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη.
Από εκεί μας πήγανε στην Αθήνα με λεωφορείο. Στην Αθήνα κοιμόμασταν για 5 μέρες στην πλατεία Βικτωρίας, όπου μας βρήκε μια οργάνωση και μας έστειλε στο νοσοκομείο. Εκεί μας φρόντισαν για δυο μήνες. Τώρα, είμαι στη δομή της Πεντέλης. Θέλω να ξεκινήσω μια καλύτερη ζωή», γράφει ο Ν. από το Αφγανιστάν.
«Το πιο μεγάλο μου όνειρο είναι να φέρω όλη μου την οικογένεια στην Ολλανδία. Να έχω χαρτιά εκεί και μετά να έρθουν και εκείνοι. Να είμαστε πάλι όλοι μαζί. Να φάμε πάλι όλοι μαζί. Το δεύτερο μου όνειρο είναι να γίνω ποδοσφαιριστής. Να είμαι πολύ καλός επαγγελματίας και να γίνω διάσημος. Το τρίτο μου όνειρο είναι να γίνω επαγγελματίας μάγος, να μάθω πολλά μαγικά και να έχω μεγάλη φήμη. Θέλω να είμαι ένας άνθρωπος διαφορετικός από τους άλλους με πολλές γνώσεις.
Πιστεύω ότι όλα είναι δυνατά αρκεί να μην τα παρατήσουμε. Ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάμε. Πάντα να αγωνιζόμαστε για το καλύτερο. Έχω ήδη μάθει λίγα ολλανδικά. Βλέπω βίντεο στο διαδίκτυο. Μελετάω κάθε μέρα. Θέλω όταν πάω στην Ολλανδία να δείξω ότι ενδιαφέρομαι για τη χώρα. Να μην λένε ότι δεν αξίζω. Να χαρούν που μιλάω τη γλώσσα τους και να με αγκαλιάσουν. Θέλω να κάνω μία καλή αρχή στη νέα μου πατρίδα. Γιατί την Ολλανδία βλέπω πλέον σαν πατρίδα μου. Εκεί είναι το μέλλον μου», γράφει ο 16χρονος Ο, από τη Συρία.
Από τις «κλειδωμένες» οδυνηρές μνήμες στη «λυτρωτική» συγγραφή του βιβλίου
Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που διηγήθηκαν και έγραψαν την ιστορία τους, αρχικά στη δική τους γλώσσα χρειάστηκαν χρόνο για να καταφέρουν να ανοίξουν την καρδιά τους και να θυμηθούν.
«Το να διηγηθούν τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, που φιλοξενούμε στις δομές του Κοινωνικού ΕΚΑΒ, όσα ζήσανε στη χώρα τους, που τους οδήγησε σε φυγή, και το επικίνδυνο ταξίδι μέχρι τη χώρα μας, φαίνεται καταρχάς απλό. Αρχικά, θεωρήσαμε μάλιστα αυτονόητο ότι τα ίδια τα παιδιά θα αναζητούσαν την ευκαιρία να διηγηθούν την ιστορία τους. Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη!
Στις πρώτες προσπάθειες που κάναμε, αντιληφθήκαμε ότι αυτό το βιωματικό φορτίο ήταν σαν κλειδωμένο μέσα στη μνήμη τους. Το να διηγηθούν τον πόνο, τους φόβους, την ταπείνωση, την κακοποίηση που ζήσανε, ήταν σαν να γύριζαν πίσω σε ένα παρελθόν, από το οποίο η μόνη τους επιθυμία ήταν να δραπετεύσουν. Τα παιδιά, περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο, κοιτάνε προς τα μπρος.
Τους απολογισμούς, τους κάνουν οι ηλικιωμένοι. Τα προσφυγόπουλα, περισσότερο από κάθε άλλο παιδί, διψούσαν να μιλήσουν για το μέλλον τους», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βουδούρης και προσθέτει: «Ωστόσο, εμείς θεωρούσαμε απαραίτητο να μάθουμε την ιστορία τους για να καταλάβουμε το παρόν τους. Όπως συμβαίνει συχνά με τα παιδιά, το μαγικό κλειδί που ξεκλειδώνει τα πάντα, είναι το παιχνίδι. Αυτό ανέλαβαν οι εκπαιδευτικοί των δομών μας.
Ένα από αυτά τα παιχνίδια ήταν η αναπαράσταση με Playmobil των ιδιαίτερων περιστάσεων που ζήσανε. Το παιχνίδι αυτό συνάρπασε τα παιδιά και είχε μια λυτρωτική επίπτωση πάνω τους. Βοήθησε σε πολλές περιπτώσεις στην αφήγηση των οδυνηρών αναμνήσεων».
Η προστασία των ασυνόδευτων ανήλικων από την Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας
«Η πλειονότητα των ασυνόδευτων παιδιών που έχουν διαφύγει από εμπόλεμες ζώνες, έχουν αποχωριστεί βίαια, αγαπημένα τους πρόσωπα και φέρουν μαζί τους ένα τραύμα. Η παιδική ηλικία και η εφηβεία σε συνδυασμό με την κατάσταση που βρίσκεται εξ ορισμού ένας αιτών άσυλο ή πρόσφυγας καθιστούν τους ασυνόδευτους ανηλίκους ιδιαίτερα ευάλωτους.
Τα ασυνόδευτα παιδιά συνεχίζουν να διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εμπορίας και εκμετάλλευσης. Γι’ αυτό και όχι μόνο, ιδρύουμε το τμήμα εμπορίας ανθρώπων στη Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών.
Με τις νέες αρμοδιότητες θα μπορέσουμε να μεριμνήσουμε για τις μονογονεϊκές οικογένειες προσφυγικού προφίλ, για τα θύματα βίας και βασανιστηρίων, με τις περιπτώσεις ΛΟΑΤΚΙ αιτούντων προστασίας ασύλου που βιώνουν πολλαπλό στιγματισμό», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γενικός Γραμματέας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, Ηρακλής Μοσκόφ, συμπληρώνοντας: «Φροντίζουμε για την απορρόφηση των παιδιών στα ελληνικά σχολεία, στοχεύουμε στη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του κάθε παιδιού ενώ παράλληλα, η ψυχική υγεία τους βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο των ενεργειών μας.
Προωθούμε ενταξιακές δράσεις για τη συμμετοχή των ασυνόδευτων ανηλίκων σε αθλητικές και πολιτιστικές/ψυχαγωγικές δραστηριότητες, με απώτερο στόχο την κοινωνική τους ένταξη. Και έχουμε πολλές ιστορίες επιτυχίας όπως αυτές των μεντόρων μας, πρώην ασυνόδευτων ανηλίκων και νυν συναδέλφων μας στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου».
Φ. Δουλγκέρη
