Του Γιάννη Κορομήλη
Τις τελευταίες ώρες του «μετράει» το 2018. Στις 12.00 ακριβώς, απόψε τα μεσάνυχτα, το 2018 θα έχει ήδη κάνει το τελευταίο του βήμα και το 2019 θα σηκώνει το πόδι του για το πρώτο, το παρθενικό του, βήμα. Στις 12.00 + dt (όπου dt μικρή πολύ μικρή, μηδενική σχεδόν, χρονική διάρκεια, ένα κλάσμα του με αριθμητή τη μονάδα και παρονομαστή έναν όσο μεγάλο αριθμό μπορείτε να φανταστείτε), το μεν 2018 θα ανήκει πλέον στο παρελθόν το δε 2019 στο μέλλον. Και το παρόν; Αυτό είναι ακριβώς το dt. Ένα νοητό σημείο όπου η απέραντη ημιευθεία του παρελθόντος – της οποίας η αρχή χάνεται στα βάθη του χρόνου και τέλος η 12η μεσονύκτια ακριβώς της 31ης Δεκεμβρίου του 2018 (σήμερα) συναντά την ημιευθεία του μέλλοντος που αρχίζει την ίδια ακριβώς στιγμή και συνεχίζεται μέχρι την συντέλεια του κόσμου.
Αν και οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο χρόνος είναι ένα έξυπνο δημιούργημα του ανθρώπου, που διευκολύνει τη ζωή και τις εργασίες του, συμβατικά δεχόμαστε ότι στο παρελθόν ανάγονται όλα όσα συνέβησαν ή δημιουργήθηκαν από την αρχή του χρόνου (από τη στιγμή που ο Θεός είπε: «γεννηθήτω φώς», και εγένετο φως, κατά την Παλαιά Διαθήκη, ή από το Big Bang, κατά πολλούς επιστήμονες μέχρι την παρούσα (κάθε φορά) στιγμή, στο παρόν η παρούσα στιγμή ( το dt) και στο μέλλον όσα πρόκειται να ακολουθήσουν, άγνωστα έως τότε.
Ημέρες σαν τη σημερινή, όλοι μας και σε όλο τον κόσμο χαιρόμαστε, πανηγυρίζουμε (ο καθένας σύμφωνα με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου του) και ανταλλάσουμε ευχές με πιο συνηθισμένη, για μας τους Έλληνες το πατροπαράδοτο «αίσιον και ευτυχές το νέον έτος». Ή με άλλες παρεμφερείς λέξεις της καθομιλουμένης. Πίσω από αυτή τη χαρά και τις σχετικές εκδηλώσεις κρύβεται προφανώς η αθάνατη ελπίδα ότι ο καινούργιος χρόνος θα είναι καλύτερος από πολλές απόψεις από αυτόν που μας αποχαιρετά απόψε τα μεσάνυχτα.
Η ελπίδα αυτή μας συνοδεύει από τους αρχαίους χρόνους, Από τη μυθολογία μας γνωστός ο μύθος της Πανδώρας. Σύμφωνα μ΄ αυτόν την Πανδώρα, πανέμορφη πριγκίπισσα της αρχαίας Ελλάδας οι θεοί,– από ζήλια για τη ομορφιά της, της έστειλαν ένα μυστηριώδες κουτί γεμάτο με τα δώρα τους, με την προειδοποίηση να μην τα ανοίξει ποτέ. Μεγάλος ο πειρασμός που δεν άντεξε η Πανδώρα και, νικημένη από τη περιέργεια της, άνοιξε το καπάκι του. Αμέσως ξεπετάχθηκαν στον κόσμο ανεξέλεγκτα πλέον, τα μεγάλα δεινά: λιμοί, αρρώστιες κ.λ.π. Με την βοήθεια ενός θεού η Πανδώρα έκλεισε το κουτί. Αλλά όλα τα κακά είχαν ήδη εξαφανιστεί (για να βασανίζουν και να εξαφανίζουν τους ανθρώπους). Ένα μόνο δώρο πολύτιμο πρόλαβε να κρατήσει κλεισμένο: την ελπίδα. Δηλ. το μοναδικό αντίδοτο που έκανε υποφερτή την ανθρώπινη δυστυχία. Την ελπίδα που αποτελεί μέρος της ανεπτυγμένης συναισθηματικής νοημοσύνης.
Ως άνθρωποι δεν μπορούμε να ξέρουμε το μέλλον. Ούτε και το τι θα μας φέρει ο νέος χρόνος. Ο Φιλόστρατος έγραψε, στο «Τά ες του Τυανέα Απολλώνιον»: «Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται». Δηλ. οι θεοί μόνο γνωρίζουν τα μέλλοντα, οι άνθρωποι αυτά που συμβαίνουν κι οι σοφοί από τα μέλλοντα αυτά που πλησιάζουν. Δεν ξέρουμε λοιπόν πόσο ευτυχισμένο και ελπιδοφόρο θα είναι το 2019. Ο ποιητής Θεόκριτος (3ος π.Χ αιώνας) μας συμβουλεύει: « Θαρσείν χρη, ταχ΄αύριον εσσετ΄άμεινον». Που θα πει: Πρέπει να έχετε θάρρος, ίσως αύριο να είναι καλύτερα.
Συνεχίζεται
