Είναι γνωστό ότι στα μισά του 1ου μ.Χ. αιώνα ο Απόστολος Παύλος, κατά τη δεύτερη ιεραποστολική του περιοδεία έφτασε στη Μακεδονία και κήρυξε τον λόγο του Θεού στους Φιλίππους, στην Καβάλα, στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια.
Άγνωστο στους πολλούς, όμως, είναι ότι φεύγοντας από την πρωτεύουσα της Ημαθίας ακολούθησε τη «Βεροιόστρατα», μια γνωστή από την αρχαιότητα πεδινή διαδρομή, σύντομη και ασφαλή, που συνέδεε τη Βέροια με τον Κολινδρό, ενώ στη συνέχεια πέρασε από το Αιγίνιο και τη Μεθώνη, για να επιβιβαστεί σε πλοίο από την Αρχαία Πύδνα (κεντρική φωτογραφία), το πλησιέστερο και ασφαλέστερο λιμάνι της εποχής, με προορισμό την Αθήνα. Ο Απόστολος των Εθνών πέρασε από την Πιερία και στις δύο επόμενες περιοδείες του, καθώς αναχωρώντας και πάλι από τη Βέροια, ακολούθησε τη διαδρομή του γνωστού κάθετου διαπεριφερειακού άξονα Θεσσαλονίκης – Κορίνθου, που διέσχιζε ολόκληρη την περιοχή, όπως μαρτυρείται σε πολλούς αρχαίους χάρτες. Οι τόποι αυτοί μπορεί να μην κατονομάζονται στην Καινή Διαθήκη, μαρτυρούνται όμως στις τοπικές παραδόσεις, τις οποίες συχνά επιβεβαιώνει η αρχαιολογία.
Τα βήματα του Αποστόλου Παύλου, ιερό προσκύνημα για τους χριστιανούς όλων των δογμάτων, επιχειρούν να αναδείξουν με συντονισμένες προσπάθειες η Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης, Πλαταμώνος και η Αντιπεριφέρεια Πιερίας, προκειμένου να αναπτύξουν περαιτέρω τον θρησκευτικό τουρισμό.
«Το 51 μ.Χ. κατά τη δεύτερη αποστολική του περιοδεία ερχόμενος από Θεσσαλονίκη και Βέροια ήρθε στον τόπο αυτόν, απ’ όπου με πλοίο κατευθύνθηκε για την Αθήνα. Το λιμάνι της Αρχαίας Πύδνας ήταν γνωστό εμπορικό λιμάνι της περιοχής και της εποχής εκείνης κι αυτό μαρτυρούν οι αρχαιότητες. Το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου από τον Κολινδρό, το Αιγίνιο, τη Μεθώνη και την αρχαία Πύδνα σηματοδότησε την ίδρυση των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων στην Πιερία. Γι’ αυτό και η τοπική εκκλησία της Πιερίας, η Ιερά Μητρόπολή μας, θεωρείται αποστολική, ιδρυμένη από τον Απόστολο Παύλο. Στη συνέχεια η χριστιανική παράδοση είναι πλούσια. Χτίστηκαν παλαιοχριστιανικές βασιλικές, βυζαντινοί ναοί, επισκοπές και ιδιαίτερα εδώ ήταν η έδρα των πρώτων επισκόπων Κίτρους.
Μέχρι σήμερα ο μητροπολίτης Κίτρους, όπως και εγώ, φέρουμε αυτόν τον ιστορικό τίτλο. Το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου από την Πιερία, την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα σηματοδότησε μία νέα περίοδο για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και οι χριστιανικές ρίζες της Ευρώπης έχουν σχέση με το πέρασμα αυτό και τη διδασκαλία του Ευαγγελίου του Χριστού που άλλαξε τον κόσμο. Πατέρας της Ευρώπης δεν είναι ο Κάρολος ο Μέγας, αλλά ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος με το στημόνι του χριστιανικού λόγου ύφανε τον τάπητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού», τονίζει ο μητροπολίτης Κίτρους Γεώργιος.
Δράσεις προβολής
Μέσω του Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων που έχουν ιδρύσει από κοινού, η Μητρόπολη και η Αντιπεριφέρεια Πιερίας έχουν αναπτύξει δράσεις προβολής, όπως το δίγλωσσο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ακολουθώντας τα Βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Πιερία», το ειδικό ένθετο του εντύπου προσκυνημάτων της Πιερίας που αναφέρει αναλυτικά τα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην περιοχή, καθώς και τον λαϊκό αγώνα δρόμου «Το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου» που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι. Οι πρωτοβουλίες αυτές φαίνεται πως έχουν ήδη αποτελέσματα, καθώς έχει αυξηθεί η επισκεψιμότητα στα προσκυνήματα της περιοχής και μάλιστα από τουρίστες εθνικοτήτων που δεν συνήθιζαν να περνούν από την περιοχή, όπως είναι οι Αμερικανοί, που πλέον περιλαμβάνουν τον προορισμό στις πολυήμερες εκδρομές τους στα βήματα του Αποστόλου Παύλου.
«Καλωσορίζουμε κάθε χρόνο στα μέσα Ιουνίου αθλητές και δρομείς από όλη την Ελλάδα και από χώρες του εξωτερικού, καθώς γίνεται ο λαϊκός αγώνας δρόμου 10 χιλιομέτρων που ξεκινά από τη Μεθώνη, από το μνημείο διέλευσης του Αποστόλου Παύλου, και καταλήγει στην Αρχαία Πύδνα, το λιμάνι απόπλου του Αποστόλου Παύλου. Καταβάλλουμε προσπάθειες τα τελευταία χρόνια και για να γίνει ευρύτερα γνωστή η διαδρομή του στην Πιερία. Οι ιστορικοί της Καινής Διαθήκης, οι επιστήμονες, οι αρχαιολόγοι τα ξέρουν πολύ καλά, όχι όμως όλος ο κόσμος. Γι’ αυτό συνεργαζόμαστε πολύ στενά με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα με την αντιπεριφερειάρχη Πιερίας, την κ. Μαυρίδου, επίσης με την τοπική αυτοδιοίκηση, ακριβώς, για να προβάλουμε τους τόπους αυτούς από τους οποίους πέρασε ο Απόστολος Παύλος.
Κι αυτό έχει αποτέλεσμα ήδη, γιατί όπως μας λένε οι φύλακες και οι υπεύθυνοι του χώρου αρχίζουν τα τελευταία χρόνια κι έρχονται περισσότεροι επισκέπτες, μέχρι και από την Ταϊβάν. Ιδιαίτερα με τις εκδόσεις που κάνουμε σε πολλές γλώσσες, με την παραγωγή πολυμέσων, με την προβολή που γίνεται μέσω των κινητών και της σύγχρονης τεχνολογίας, πιστεύουμε ότι ο θρησκευτικός τουρισμός στα βήματα του Αποστόλου Παύλου θα αναπτυχθεί πάρα πολύ. Στην προσπάθεια αυτή συμπαραστάτης είναι τα τελευταία δύο χρόνια το υπουργείο Πολιτισμού που έχει εγκαινιάσει μία πρωτοβουλία που λέγεται πολιτιστική διαδρομή στα βήματα του Αποστόλου Παύλου. Στο πλαίσιο της δράσης θα σημανθούν οι τόποι από τους οποίους πέρασε ο Απόστολος Παύλος σε όλη την Ελλάδα και αυτό θα αποτελέσει ένα επιπλέον μέσο προβολής», σημειώνει ο μητροπολίτης Γεώργιος.
Στα σκαριά, εξάλλου, βρίσκεται και η δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής για τα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Πιερία, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μία εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας για κινητά τηλέφωνα, αντίστοιχη με την εφαρμογή cosmote chronos, η οποία έχει σχεδιαστεί για την Ακρόπολη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο χρόνο και θα εμπλουτίζεται συνεχώς. Παράλληλα, έχει ήδη βγει σε διαβούλευση το τεύχος διακήρυξης ανοιχτού διαγωνισμού του έργου «Ανάπτυξη ψηφιακής υποδομής για την ανάδειξη του προσκυνηματικού κεφαλαίου της Πιερίας», συνολικού προϋπολογισμού 718.208 ευρώ, που περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση μνημείων και κειμηλίων της περιοχής.
«Κάνουμε πολλές δράσεις για ανάδειξη προσκυνημάτων Πιερίας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι και μία περιήγηση στα μοναστήρια με θρησκευτική νοηματοδότηση, δηλαδή οι επισκέπτες να έχουν και μία συνομιλία με μοναχούς, να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες, να είναι μία βιωματική εμπειρία. Μάλιστα, εδώ και μερικά χρόνια στα παραθαλάσσια θέρετρα, Λεπτοκαρυά, Πλαταμώνα και Πόρους, τελούνται κάθε Κυριακή λειτουργίες και στα σλαβωνικά», αναφέρει ο εκπρόσωπος της μητρόπολης, Βασίλης Δήμου.
Τα προσκυνήματα
Βασικός σταθμός των προσκυνητών είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Πύδνας, της μακεδονικής πόλης που μετονομάστηκε σε Κίτρος από τους Ρωμαίους, όπου οι ανασκαφές έφεραν στο φως τη δυτική πύλη του κάστρου, θεμέλια πανδοχείου, λουτρού και μιας μικρής βασιλικής, πολυάριθμα παλαιοχριστιανικά μάρμαρα και γλυπτά του 10ου και 11ου αιώνα, καθώς επίσης τμήματα δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών του 4ου και 6ου αιώνα εντός του κάστρου. Επίσης, το αρχαιολογικό πάρκο του Δίου, όπου μεταξύ άλλων αποκαλύφθηκαν μία τρίκλιτη βασιλική εκκλησία που οικοδομήθηκε στις αρχές του 5ου αιώνα μέσα σε ένα χριστιανικό κοιμητήριο και μία επισκοπική βασιλική του 4ου μ.Χ. η οποία καταστράφηκε στο τέλος του ίδιου αιώνα και στα ερείπιά της κτίστηκε τον 5ο μ.Χ. νέα βασιλική με αίθριο και βαπτιστήριο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το επισκοπικό συγκρότημα Λουλουδιές, το οποίο περιελάμβανε τρίκλιτη βασιλική και Επισκοπικό Μέγαρο.
Μεταξύ των δεκάδων μοναστηριών, ιερών ναών και παρεκκλησιών που βρίσκονται στα όρια της Μητρόπολης Κίτρους, ξεχωρίζουν ο βυζαντινός ναός Παναγίας Κονταριώτισσας, που χρονολογείται στον 11ο αιώνα και είναι το παλαιότερο βυζαντινό μνημείο στην Πιερία και η Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, που βρίσκεται μέσα στο φαράγγι του Ενιπέα, η οποία ανατινάχθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, αναγκάζοντας την τότε αδελφότητα να εγκατασταθεί στο μετόχι της, τρία χιλιόμετρα έξω από το Λιτόχωρο.
Επιπλέον, στον οδικό άξονα της παλαιάς εθνικής οδού Κατερίνης – Θεσσαλονίκης, στο ύψος του οικισμού της Μεθώνης, βρίσκεται μνημείο που έκτισε το 1958 ο μακαριστός Μητροπολίτης Κίτρους Βαρνάβας, ώστε να θυμίζει στον κάθε προσκυνητή τη διέλευση του Αποστόλου Παύλου από την περιοχή.
