Αρχιμ. Ιωακείμ Οικονομίκος
Ιεροκήρυξ Ι.Μ. Κίτρους
Ο Μάϊος είχε προχωρήσει. Η φύση οργίαζε μέσα σε μια ομορφιά από ανθισμένα λουλούδια και καταπράσινα δέντρα. Το Πάσχα είχε γιορταστεί. Η Ανάσταση έφερε για μία φορά ακόμα την χαρά και την αισιοδοξία σε όλους τους ρωμηούς. Και όμως, αυτή η χαρά, μετατράπηκε από τους κατοίκους της Πόλεως σε λύπη. Και αυτό γιατί, δύο ημέρες μετά την Μεγάλη Εορτή, τα Οθωμανικά στρατεύματα βρίσκονται έξω από τα Θεοφρούρητα Τείχη.
Η πολιορκία αρχίζει.
Ο Μάιος είχε φτάσει στο τέλος του. Παρά τις προσπάθειες, οι Οθωμανοί δεν καταφέρνουν να καταλάβουν την Πόλη. Η πίστη του λαού και η αντρειωμένη παληκαριά του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου – Δραγάση, εμπνέει. Αγωνίζονται και νικούν, παρά τις απώλειες και την καταστροφή του Τείχους.
Η μοίρα όμως της Πόλεως και της Αυτοκρατορίας είχαν ήδη γραφτεί. Η υπερχιλιόχρονη Αυτοκρατορία, οδεύει στο τέλος. Κανείς δεν θέλει να το πιστέψει. Και όμως η γηρασμένη και καταπονημένη Αυτοκρατορία των Ρωμαίων, μετά από την Φραγκοκρατία, μετά από τους εμφυλίους πολέμους, μετά από την έντονη διαμάχη ανάμεσα σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, οδήγησαν τα πράγματα στην φθορά και στην καταστροφή.
Από τα ξημερώματα της Τρίτης της 29ης Μαΐου 1453, οι επιθέσεις δεν σταματούν. Οι Οθωμανοί ορμούν κατά των γηρασμένων τειχών και κατά των κουρασμένων και καταπονημένων υπερασπιστών. Από την άλλη η ανδρεία των υπερασπιστών, με αρχηγό τον τελευταίο πρώτο της Ρωμηοσύνης, τους κάνει να αγωνίζονται με νύχια και με δόντια. Η μάχη άνιση. Ο ήλιος ανεβαίνει, αλλά καλύπτεται απο την σκόνη και τον κουρνιαχτό. Και ξαφνικά, μια Πύλη, μια μικρή πύλη πού δεν πρόσεξε κανείς, παραμένει ανοιχτή.
Αυτήν την Πύλη είδαν ορισμένοι Οθωμανοί και εισχωρούν μέσα. Ανεβαίνουν στα τείχη και εκεί πού κυμάτιζε η Σημαία της Αυτοκρατορίας, τώρα κυματίζουν τα Οθωμανικά Μπαϊράκια. Ο Αυτοκράτωρ βλέποντας ότι όλα τελειώνουν, αναφωνεί: “Δεν υπάρχει ένας χριστιανός να με πάρει το κεφάλι;” Στις δύο και μισή το μεσημέρι, ακούγεται η φωνή “Εάλω η Πόλις”.
Η Πόλη, μετά από μια πολιορκία πενήντα επτά ημέρων πέφτει. Πέφτει μαχόμενη μέχρις εσχάτων. Η Πόλη αλλάζει χέρια. Δεν υπάρχει πλέον ούτε το Ιερό Παλάτι, ούτε ο Ρωμηός Αυτοκράτορας. Τώρα υπάρχει μία άλλη θρησκεία και ένας άλλος Ηγεμόνας, αλλογενής, αλλόγλωσσος και αλλόθρησκος. Η Πόλη μπορεί να έπεσε, μπορεί να άλλαξε χέρια, μπορεί να έχει νέο Ηγεμόνα, εντούτοις όμως η Πόλη παραμένει ζωντανή και όρθια.
Η Ρωμηοσύνη χάνεται κρατικά, αλλά εδαφικά καί πνευματικά υπάρχει και συνεχίζει την πορεία της. Η Πόλη γίνεται πλέον η πνευματική μήτρα όλων των Ρωμηών. Η Πόλη συνεχίζει να ασκεί την γοητεία και την πνευματικότητά της. Η Πόλη αναλαμβάνει και πάλι τον ρόλο της σωτηρίας και της εθναρχίας.
Μπορεί η Πόλη να κυριεύτηκε, η καρδιά της συνεχίζει να χτυπά. Η καρδιά της δεν σταμάτησε.
Συνέχισε να δίνει τον ρυθμό και το αίμα της σε όλη Ρωμηοσύνη. Αυτή η καρδιά, είναι η Μεγάλη Εκκλησία. Μπορεί η κατεξοχήν Μεγάλη Εκκλησία να σταμάτησε να λειτουργείται, αφού μετατράπηκε σε τέμενος, αυτή όμως η καρδιά της, ακολούθησε την πορεία του αιωνίου θεσμού πού είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο μας. Το Πατριαρχείο, είναι αυτό πού ενσαρκώνει τις ιδέες και τις αξίες της Μεγάλης Εκκλησίας.
Το Πατριαρχείο, ήταν αυτό πού σήκωσε τον μεγάλο και δύσκολο σταυρό. Ήταν αυτό πού συνέχισε μέσα σε εκείνη την λαίλαπα για το Γένος να το αιματώνει, να το οξυγονώνει και να το αναζωογονεί.
Οι Οθωμανοί μπορεί να πήραν την Πόλη, δεν πήραν όμως τις ιδέες, τις αξίες, την πίστη, τα ιδανικά, την παράδοση, την ευλάβειά της. Οι Οθωμανοί, μπορεί να πήραν την Βασιλεύουσα, δεν μπόρεσαν όμως να σβήσουν την ελπίδα. Και η ελπίδα έμεινε αναμμένη, αφού η καντήλα της Μεγάλης Εκκλησίας, συνεχίζει να ανάβει επάνω στην Αγία Τράπεζα του Πανσέπτου Πατριαρχικού Ναού στο Φανάρι, παρά τους ανέμους και τις θύελλες πού αντιμετωπίζει και πολλές φορές τρεμοσβήνει.
Η Πόλη μπορεί να έπεσε, να λύγισε, συνεχίζει να φωτίζει και να εκχριστιανίζει. Συνεχίζει να δίδει το “ύδωρ το ζών” σε κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως, γιατί είναι της Ορθοδοξίας ο οδηγός, είναι των Εκκλησιών το γαλούχημα, είναι ο οφθαλμός των πόλεων. “Ω Πόλις, Πόλις πόλεων οδηγέ, άκουσμα παγκόσμιον, θέαμα υπερκόσμιον, Εκκλησιών γαλουχέ, πίστεως αρχηγέ, Ορθοδοξίας ποδηγέ, λόγων μέλημα, καλού παντός ενδιαίτημα”.
“Η Πόλις ήτο σπαθί η Πόλις το κοντάρι η Πόλις ήτο το κλειδί της Ρωμανίας όλης κ’ εκλείδωνε κι εσφάλιζεν όλην την Ρωμανίαν κι όλον το αρτζιπέλαγος εσφυκτοκλείδονέ το”.
Ο Θεός να αναπαύει τον τελευταίο της Ρωμηοσύνης και όλους τους αγωνιστές και πεσοντές κατά την Άλωση, και να φυλάττει την Πόλη, το Ιερό Κέντρο, τον μάρτυρα Πατριάρχη και πατέρα της Ρωμηοσύνης και όλο το Γένος.
