Η σύγκρουση είχε τεράστιο αντίκτυπο πέρα από την Ουκρανία, με πιο δραματική αύξηση του κόστους που προέκυψε από τις πρόσθετες διακοπές της αλυσίδας εφοδιασμού του πολέμου και τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία ως τιμωρία.
Σύμφωνα όμως με ανάλυση του περιοδικού The Nation, η εμμονή των Δυτικών να μην τροφοδοτούν τον πόλεμο στην πραγματικότητα ενίσχυσε απίστευτα την ακροδεξιά, μέσω των οικονομικών πιέσεων που προκάλεσαν στις χώρες τους.
«Καθώς τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία είναι σημαντικοί παραγωγοί εμπορευμάτων -ιδιαίτερα σιταριού, πετρελαίου και αερίου, λιπασμάτων και βασικών πρώτων υλών όπως το νέον που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ημιαγωγών- ο αντίκτυπος του πολέμου απλώθηκε στον κόσμο και φυσικά και στις ΗΠΑ.
Ο οικονομικός πόλεμος μέσα στις ΗΠΑ
«Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία συνέβαλε σημαντικά στην οδυνηρή επιτάχυνση του παγκόσμιου πληθωρισμού το 2022», λέει ο Μαρκ Ζάντι, οικονομολόγος στο Moody’s Analytics. «Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό εκτινάχθηκαν επίσης καθώς το σοκ που προκλήθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας συγχέεται με αυτό που προκλήθηκε από τη συνεχιζόμενη παγκόσμια πανδημία».
Τέσσερις μήνες μετά τον πόλεμο, τον Ιούνιο του 2022, ο ετήσιος πληθωρισμός στις ΗΠΑ κορυφώθηκε στο 9,1%. Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 42% στα 5,02 δολ. αυτόν τον μήνα, αφήνοντας τα νοικοκυριά των ΗΠΑ να ξοδεύουν κατά μέσο όρο 900 δολ. περισσότερα σε καύσιμα εκείνο το έτος από το 2021 με αρνητικές επιπτώσεις στην τιμή σχεδόν κάθε άλλου προϊόντος. Οι τιμές των λιπασμάτων αυξήθηκαν μεταξύ 27% και 53% κατά τους πρώτους πέντε μήνες της σύγκρουσης, ασκώντας πίεση στους αγρότες των ΗΠΑ. Μέχρι το τέλος του 2022, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 10,4%.
«Πολλά πράγματα συντέλεσαν για να ωθήσουν τις τιμές υψηλότερα τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους παραγωγούς», λέει ο Πάτρικ Γουέστχοφ, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Τροφίμων και Αγροτικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι.
«Ενώ ο πληθωρισμός έχει μετριαστεί, οι τιμές για πολλά αγαθά και υπηρεσίες παραμένουν υψηλές και δεν θα επιστρέψουν στα επίπεδα πριν τον πόλεμο», λέει ο Zandi.
Ο πόλεμος συνέχισε επίσης να επηρεάζει τους καταναλωτές των ΗΠΑ με τη μορφή υψηλότερων επιτοκίων. Τον Μάρτιο του 2022, η Fed ενέκρινε την πρώτη από τις 11 αυξήσεις επιτοκίων που θα έκανε τα επόμενα δύο χρόνια, αναφέροντας ευθέως τις αβεβαιότητες και τις επιπτώσεις του πολέμου.
«Οι συνέπειες [της εισβολής στην Ουκρανία] για την οικονομία των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά αβέβαιες, αλλά βραχυπρόθεσμα η εισβολή και τα σχετικά γεγονότα είναι πιθανό να δημιουργήσουν πρόσθετη ανοδική πίεση στον πληθωρισμό και να επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα», δήλωσε τότε η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (ΗΠΑ).
Ρεκόρ το ύψος των στεγαστικών δανείων
Ως αποτέλεσμα, τα νοικοκυριά ζορίστηκαν περισσότερο, σύμφωνα με την ανάλυση. Καθώς το χρέος των πιστωτικών καρτών έφτασε σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ, το ίδιο σημείωσαν και τα επιτόκια πιστωτικών καρτών. Μέχρι το τέλος του 2023, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων ήταν υπερδιπλάσια από τι δύο χρόνια νωρίτερα και οι μηνιαίες πληρωμές στεγαστικών δανείων ξεπέρασαν τα 2.000 δολάρια (!) στις περισσότερες περιοχές του μετρό, με αποτέλεσμα το κόστος στέγασης να αναησυχεί περισσότερο τους Αμερικανούς από την ακρίβεια στα τρόφιμα.
Το κόστος των στεγαστικών δανείων έφτασε σε υψηλό 30 ετών τον Απρίλιο του 2024, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι αγορές πρώτης κατοικίας και να παραμένει κολημένο το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στις ΗΠΑ. Όλα αυτά τροφοδότησαν τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων με την οικονομία, αναφέρει το The Nation.
Οι ΗΠΑ και ο κόσμος τώρα το πληρώνει
Δεδομένων των παραπάνω, από τον Απρίλιο του 2022 υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες για να τερματιστεί ο πόλεμος. Από προοδευτικούς στο Κογκρέσο μέχρι και τον πρώην αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ, Μαρκ Μίλεϊ, πίεζαν για να τερματιστεί ο πόλεμος, αλλά οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, Ην., και των κρατών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ αρνούνταν.
Αυτό όμως, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, το πλήρωσαν οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ στις κάλπες. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν, είπε στους ψηφοφόρους των ΗΠΑ ότι θα έπρεπε απλώς να πληρώσουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου «όσο χρειαστεί» λόγω του πολέμου. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι Δημοκρατικοί στις 5 Νοεμβρίου να βιώσουν μια καθυστερημένη εκδοχή αυτού που έχει ήδη συμβεί σε όλη την Ευρώπη» λέει το The Nation.
«Εκεί, το οικονομικό χτύπημα του πολέμου και οι κυρώσεις τροφοδότησαν ένα δημόσιο αίσθημα κατά του κατεστημένου που συχνά ωφέλησε την ακροδεξιά, η οποία είτε πολιτεύτηκε με υποσχέσεις για την ανακούφιση της κρίσης κόστους ζωής, είτε ανακατεύθυνε την οργή των ανθρώπων για τις συνθήκες σε αισθήματα κατά των μεταναστών», αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα απαριθμώντας τις χώρες που θριάμβευσαν τα ακροδεξιά κόμματα.
Ιταλία
Πρώτη ήταν η Ιταλία που βίωσε αυτή την αλλαγή, καθώς το αυξημένο ενεργειακό κόστος που προκλήθηκε από τον πόλεμο εκτόξευσε τον πληθωρισμό. «Το κυβερνητικό αδιέξοδο που προέκυψε για το πώς να αντιδράσει κατέρρευσε τον κυβερνώντα συνασπισμό τον Ιούλιο του 2022 και το κυριολεκτικά νεοφασιστικό κόμμα Brothers of Italy εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια, αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία».
Σουηδία
Έναν μήνα αργότερα, στη Σουηδία, το ακροδεξιό κόμμα «Σουηδοί Δημοκράτες», ένα κόμμα που ιδρύθηκε από νεοναζί, ήρθε δεύτερο στις εκλογές που μονοπωλήθηκαν από την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, υπονομεύοντας τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες και ωθώντας τους ψηφοφόρους στην αγκαλιά του σκληρά αντιμεταναστευτικού κόμματος.
Ολλανδία
Ένα χρόνο αργότερα, στην Ολλανδία, το Κόμμα Ελευθερίας του ακροδεξιού ισλαμοφοβικού Γκερτ Βίλντερς διπλασίασε τις έδρες του στο κοινοβούλιο.
Αυτή τη τάση φάνηκε πολύ έντονα και στις ευρωεκλογές, ως απότοκο του πολέμου στην Ουκρανία, σύμφωνα με το The Nation.
Γαλλία
«Το κόστος ζωής και η κατάσταση της οικονομίας ήταν τα κύρια κίνητρα ανησυχίας για τους ψηφοφόρους στις ευρωεκλογές που είδαν μια τεράστια στροφή προς τη δεξιά και την ακροδεξιά».
Αυτή η ταλάντευση φάνηκε πρωτίστως στη Γαλλία καθοδηγήθηκε από τη Γαλλία, όπου ο Εμανουέλ Μακρόν ηττήθηκε κατά κράτος από την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση. Στις πρόωρες γαλλικές εκλογές μάλιστα, η Εθνική Συσπείρωση παρ’ ολίγο να πάρει την εξουσία, εάν δεν ήταν ένας αριστερός συνασπισμός.
Γερμανία
Νίκη στις ευρωεκλογές σημείωσε και η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), αναμφισβήτητα ως αποτέλεσμα την συνεπειών του πολέμου που ανέβασε το κόστος ζωής των Γερμανών. Όταν διεξήχθησαν πολιτειακές εκλογές τρεις μήνες αργότερα, η υποστήριξη για το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) κατέρρευσε, ανοίγοντας την πόρτα για το AfD: Κέρδισε τις πρώτες του μεγάλες εκλογές και σχεδόν ανέτρεψε το SPD στο Βρανδεμβούργο, όπου κυβέρνησε για περισσότερα από 30 χρόνια.
ΗΠΑ
«Όλα αυτά θα ακούγονται οικεία στους Αμερικανούς ψηφοφόρους» καταλήγει το δημοσίευμα. «Καθώς αυξάνεται το κόστος ζωής, τόσο αυξάνεται η απογοήτευση για το κυβερνών κόμμα και το status quo, το οποίο οι ακροδεξιοί λαϊκιστές κεφαλαιοποιούν με αποδιοπομπαίους τράγους μετανάστες, λυσσασμένους ενάντια στο κατεστημένο και υπόσχονται να διορθώσουν τα προβλήματα με ένα δυνατό χέρι».
«Οι υψηλότερες τιμές είναι ένας βασικός παράγοντας που οδηγεί τις αποφάσεις των ψηφοφόρων να καταψηφίσουν την κατεστημένη κυβέρνηση στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλά άλλα μέρη σε όλο στον κόσμο», λέει ο Ζάντι.
