Της Στέλλας Μαντουλίδου*
Γύρω στα 1850, ένας Γερμανός επαναστάτης, ο Charles Krug, κατάφερε να βγει από τις Γερμανικές φυλακές και μετανάστευσε στην Αμερική. Το 1861 έχτισε στην κοιλάδα Νάπα της Καλιφόρνια ένα οινοποιείο, που ήταν το πρώτο τυποποιημένου κρασιού στην περιοχή. Στην συνέχεια, το παράδειγμά του ακολούθησαν και άλλοι πολλοί. Από το 1880 και μετά, το πανεπιστήμιο της περιοχής, βλέποντας το ενδιαφέρον, άρχισε να εμπλέκεται στα αμπελουργικά πειράματα και στις ποικιλίες των ευρωπαϊκών σταφυλιών. Αυτό προκάλεσε έκρηξη στο ενδιαφέρον για το νέο αντικείμενο της αγροτικής παραγωγής, για όλους εκείνους τους αποφασισμένους για επιτυχία ανθρώπους. Το 1891 ξέσπασε στην Καλιφόρνια επιδημία φυλλοξήρας τόσο καταστροφική, που είναι σίγουρο ότι όσοι είχαν φυτέψει αμπέλια
στην περιοχή δεν ήθελαν να το ξανακάνουν άλλη φορά στη ζωή τους. Η καταστροφή αυτή ώθησε το πανεπιστήμιο να κάνει εκτεταμένες έρευνες και πειράματα στους κλώνους, ώστε να παραχθούν νέοι και ανθεκτικοί στην καταστροφική ασθένεια, που χρησιμοποιήθηκαν στις νέες φυτεύσεις όταν το κακό χτύπησε στην συνέχεια και τους αμπελώνες της Ευρώπης.
Στη δεκαετία 1950-60, οι άνθρωποι του πανεπιστημίου και οι οινοποιοί της ίδιας περιοχής
έλυσαν πολλά προβλήματα, π.χ. πειραματίστηκαν πώς να ελέγξουν τη ζύμωση του κρασιού, να αξιοποιήσουν στη γεύση τα ξύλινα βαρέλια και πώς με τη χρήση της ψύξης να βελτιώσουν δραστικά την ποιότητα των λευκών κρασιών. Σήμερα, στην περιοχή με επίκεντρο το πανεπιστήμιο καταφθάνουν ταλαντούχοι άνθρωποι από όλο τον κόσμο, για να εργαστούν με καινοτόμες ιδέες και συνεχείς προκλήσεις για μεγάλα κρασιά. Πολλά από αυτά έχουν ξεπεράσει σε επιδόσεις και τιμές τα πολύ ακριβά γαλλικά, που πίσω τους έχουν σημαντική παράδοση και μηχανισμό για παραγωγή και προώθηση μεγάλων κρασιών με υπεραξίες.
Η επιστήμη της οινοποιίας εξελίσσεται και δίνει συνεχώς λύσεις.
Για παράδειγμα: Υπάρχει ένας μύκητας που όταν πλήξει τα σταφύλια και δεν τον προλάβεις,
καταστρέφονται. Λέγεται Βοτρίτης Σινέρεα (Botrytis cinerea). Εξαπλώνεται ταχύτατα στα σχεδόν ώριμα σταφύλια, τρυπά τον φλοιό τους, εισχωρεί σ’ αυτά μαζί με οποιοδήποτε άλλο βακτήριο ή μύκητα κυκλοφορεί στην περιοχή και τα σαπίζουν. Εκτός και αν συμβεί ένα συγκεκριμένο θαύμα. Να πέσει απότομα η υγρασία στην ατμόσφαιρα και ο πεθαμένος
μύκητας μαζί με την αφυδάτωση του σταφυλιού να αφήσουν στο τσαμπί στεγνές ρώγες, με γλυκιά γεύση εξαιτίας της πύκνωσης των ζαχάρων.
Από αυτό το λεγόμενο «ευγενές σάπισμα» (noble rot) των σταφυλιών παράγονται μερικά από τα καλύτερα λευκά κρασιά της Γαλλίας, τα ονομαστά γλυκά κρασιά των περιοχών
Sauternes και Graves. Αυτό το στέγνωμα των σταφυλιών είναι μία διαδικασία που μπορεί
να συμβεί από μόνη της, αλλά επειδή αυτό είναι σπάνιο, συνήθως επιτυγχάνεται από ανθρώπινη παρέμβαση, μετά από τη σχετική επιστημονική διαπίστωση.
Στην Ελλάδα, η σύγχρονη αμπελουργία και οινοποίηση δεν έχει μεγάλη ιστορία. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, ξεκινώντας από το μηδέν, έχει κάνει μεγάλη πρόοδο. Η εγγύτητα είναι μεγαλύτερη με τον «νέο κόσμο» του κρασιού, με χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Χιλή και πολλές άλλες μεγάλες ή μικρότερες χώρες με εξαιρετικές επιδόσεις.
Και στις χώρες αυτές, που δεν έχουν την παράδοση της Γαλλίας ή της Καλιφόρνιας αλλά έχουν εξαιρετική παραγωγή, πίσω από τα επιτεύγματα βρίσκεται η συνεχής, εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα και ο πειραματισμός από συνεργασίες χημικών, γεωπόνων, μηχανικών, βιολόγων κ.α., με στόχο τη διαφοροποίηση και τη συνεχή βελτίωση.
Αυτό πρέπει να κάνουμε και στην Ελλάδα. Αξιοποιώντας τις ιδιαιτερότητες των μικρών και διάσπαρτων ελληνικών αμπελώνων, με τις τεράστιες διαφοροποιήσεις αλλά και το δυναμικό
τους, μπορούμε να παράγουμε σπουδαία και κυρίως ξεχωριστά κρασιά. Οι ιδιαιτερότητες και ποικιλομορφίες των περιοχών μαζί με τις εξαιρετικές αλλά σχετικά ανεξερεύνητες δυνατότητες των ελληνικών ή ελλαδικών ποικιλιών, μόνο με την έρευνα μπορούν να αναδειχθούν.
Στην κατεύθυνση αυτή θα άξιζε να αναληφθούν κάποιες πρωτοβουλίες, όπως η δικτύωση οινοποιείων που παράγουν οίνους από συγκεκριμένες ποικιλίες. Η διοργάνωση ετήσιου «εργαστηρίου» με συμμετοχή αμπελουργών, οινοποιών, οινολόγων, οινοποιείων, εμπορικών συνεργατών κλπ., με στόχο την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στον χώρο του κρασιού, αλλά και του ενδιαφέροντος γύρω από αυτό. Και φυσικά, η μεγαλύτερη συνεργασία επιχειρήσεων ή φορέων του χώρου του κρασιού με τις σχετικές πανεπιστημιακές σχολές και ΤΕΙ.
Για μια χώρα με σχετικά μικρό μέγεθος, όπως η δική μας, η μεθοδικότητα και η καινοτομία είναι οι προϋποθέσεις που μπορούν να παράγουν υπεραξίες. Και αυτός πρέπει να είναι ο βασικός αναπτυξιακός στόχος μας.
* Η Στέλλα Μαντουλίδου είναι Πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης του Μητρώου Στελεχών και Μέλος του Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης της Νέας Δημοκρατίας
