Πάνω από 800.000 Έλληνες πάσχουν από άσθμα, ενώ συνολικά στον κόσμο η νόσος ταλαιπωρεί πάνω από 330 εκατ. πληθυσμού.
Πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη στη χώρα μας από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) έδειξε ότι το άσθμα αφορά το 8,6% του πληθυσμού όλων των ηλικιών, αφού η πρώτη διάγνωση μπορεί να γίνει ακόμη και στην πέμπτη ή έκτη δεκαετία της ζωής.
Η συχνότητα του άσθματος αυξάνεται με την ηλικία. Η αύξηση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην πιθανή μειωμένη διάγνωση του άσθματος στην παιδική ηλικία και στην πιθανή υπερδιάγνωση στην τρίτη ηλικία (όπου πιθανώς συγχέεται με την άλλη συνηθέστερη πάθηση του αναπνευστικού, τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια).
Όπως φαίνεται, το άσθμα είναι συχνότερο στην Αττική, την Πελοπόννησο και την Κρήτη, με μικρότερα ποσοστά να παρατηρούνται στη Βόρεια Ελλάδα και τα νησιά. Οι διαφορές αποδίδονται τόσο στις κλιματολογικές συνθήκες των διαφόρων περιοχών, όσο και στη διαφορετική έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες και αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος.
Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν σε διαδικτυακή εκδήλωση της ΕΠΕ με θέμα «10 Χρόνια Ψηφιακή Ενημέρωση για το Άσθμα» με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 3 Μαΐου, καθώς και τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τη δημιουργία του ενημερωτικού ιστότοπου της ΕΠΕ, myasthma.gr.
Πλατφόρμες τηλεϊατρικής
Μιλώντας στην εκδήλωση ο καθηγητής Πνευμονολογίας του ΕΚΠΑ και ειδικός γραμματέας εκπαίδευσης της ΕΠΕ Πέτρος Μπακάκος, υπογράμμισε πως ο ασθενής με άσθμα καλείται καθημερινά να διαχειριστεί τη νόσο του με την φαρμακευτική του αγωγή και όταν παρατηρούνται πρόσθετα συμπτώματα στη διάρκεια της ημέρας καλείται να την αυτοδιαχειριστεί με έξτρα εισπνοές. Παρατήρησε πως οι καιρικές και οι περιβαλλοντικές συνθήκες, αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν τα συμπτώματα του άσθματος. Γι΄ αυτό, σε συνεργασία με το γιατρό του ο ασθενής πρέπει να έχουν καταρτίσει πλάνο δράσης για το πώς θα διαχειριστεί ο ίδιος την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Εξήγησε ότι η θεραπεία γίνεται με εισπνεόμενα φάρμακα. Και η σωστή λήψη τους έχει σημασία, διότι διαφορετικά δεν θα έχει το θεραπευτικό αποτέλεσμα που αναμένεται. Γι΄ αυτό εξήγησε πως υπάρχουν ειδικά βίντεο που ο ασθενής μπορεί να δει πώς γίνεται χρήση μιας εισπνευστικής συσκευής.
Αναφερόμενος στα blog ασθενών, επεσήμανε ότι η επικοινωνία μεταξύ τους παρέχει αίσθημα ασφάλειας, όμως πολύ συχνά περιλαμβάνουν και πληροφορίες όπου η εγκυρότητα δεν είναι επιβεβαιωμένη.
Τα τελευταία 2 χρόνια με την πανδημία, δημιουργήθηκε η ανάγκη παρακολούθησης των ασθενών εξ’ αποστάσεως, οπότε βρίσκονται υπό δημιουργία διάφορες πλατφόρμες ώστε ο γιατρός να μπορεί να δώσει συμβουλές στον ασθενή. Καταλήγοντας τόνισε ότι βρισκόμαστε σε μια ψηφιακή εποχή, με κατακλυσμό πληροφορίας, οπότε επεσήμανε πως η γνώση πρέπει να είναι και έγκυρη και βοηθητική για το νόσημα του ασθενή.
Αυτορρύθμιση
Στη δυνατότητα αυτορρύθμισης του άσθματος αναφέρθηκε ο επιμελητής Β’ της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής του «Σωτηρία» και Επισκέπτης Ερευνητής στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και Υπεύθυνος της Ομάδας Εργασίας Βρογχικού Άσθματος της ΕΠΕ Κ. Σάμιτας, εξηγώντας πως: « Η αυτοδιαχείριση του άσθματος αναφέρεται στις ενέργειες που μπορεί να κάνει κανείς για τον εαυτό του, ώστε να διατηρήσει τον έλεγχο του άσθματός του, για να έχει λιγότερα συμπτώματα και να απολαμβάνει τη ζωή χωρίς περιορισμούς. Προφανώς, η τακτική επαφή με τον θεράποντα ιατρό και η σωστή λήψη φαρμακευτικής αγωγής για το άσθμα είναι πρωταρχικής σημασίας. Η αυτοδιαχείριση είναι όμως εξίσου σημαντική και απαραίτητη γιατί μέσω αυτής μπορεί να προληφθούν παροξύνσεις και να έχουμε καλύτερο έλεγχο του άσθματος, που είναι ο ουσιαστικός στόχος. Κατά την αυτοδιαχείριση του άσθματος, ο ασθενής μπορεί να εκπαιδευτεί από τον θεράποντα πνευμονολόγο του, έχοντας πάντα κάποιους βασικούς στόχους που όταν επιτευχθούν:
- Ο ασθενής κατανοεί καλύτερα τη νόσο του, γιατί τον βοηθούν τα φάρμακα και πώς να τα λαμβάνει σωστά
- Παρακολουθεί καλύτερα το άσθμα του και τα συμπτώματά του
- Αναγνωρίζει και αποφεύγει αν είναι δυνατόν την έκθεση στους παράγοντες που τον ενοχλούν, αλλάζει τρόπο ζωής, διακόπτει το κάπνισμα, αθλείται χωρίς φόβο
- Γνωρίζει τί πρέπει κάνει όταν έχει συμπτώματα και ακολουθεί το πλάνο δράσης για το άσθμα του που έχει φτιάξει μαζί με τον θεράποντα πνευμονολόγο του».
Πλάνο δράσης
Στο γραπτό πλάνο δράσης και στη χρησιμότητά του για τον έλεγχο του άσθματος, αναφέρθηκε η Διευθύντρια ΕΣΥ της Πνευμονολογικής Κλινικής του ΑΠΘ και Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας Βρογχικού Άσθματος της ΕΠΕ Εύα Φούκα, σημειώνοντας πως: «Το Γραπτό Πλάνο Δράσης είναι ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τα άτομα με άσθμα στην αυτοδιαχείριση της νόσου τους. Στους ασθενείς παρέχεται ένα ροόμετρο και η προσωπική βέλτιστη μέτρηση για αυτήν τη συσκευή προσδιορίζεται κατά τη διάρκεια μιας περιόδου καλού ελέγχου. Το συνιστώμενο Γραπτό Πλάνο Δράσης αποτελείται από διαφορετικές χρωματικά κωδικοποιημένες ζώνες, με βάση τα συμπτώματα και τις μέγιστες μετρήσεις της εκπνευστικής ροής, στις οποίες περιλαμβάνονται οδηγίες σχετικά με το πώς να προσαρμόσουν την καθημερινή θεραπεία τους και πότε να ξεκινήσουν κορτικοστεροειδή από το στόμα ή να αναζητήσουν επείγουσα ιατρική βοήθεια. Οι αρχές της θεραπευτικής εκπαίδευσης με επίκεντρο τον ασθενή, βοηθούν να κατανοήσουμε πώς μπορούμε να ενθαρρύνουμε τον ασθενή μας να θέλει να χρησιμοποιεί ένα γραπτό σχέδιο δράσης στην καθημερινότητά του και πώς να το δημιουργήσουμε σε συνεργασία με τον ίδιο, με βάση τις προσωπικές ανάγκες και προτιμήσεις του, ώστε να είναι χρήσιμο και ουσιαστικό στη ζωή του».
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, ο καθηγητής Πνευμονολογίας του ΕΚΠΑ στο «Αττικό» νοσοκομείο και πρόεδρος της ΕΠΕ Στυλιανός Λουκίδης, Πνευμονολόγος, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ΠΓΝ «Αττικόν», Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΠΕ, ο Καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής, Διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και αρχισυντάκτης του επιστημονικού περιοδικού «Journal Pneumon» Κωνσταντίνος Κωστίκας, και ο Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ και Διευθυντής της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής και Κέντρου Άσθματος του «Σωτηρία» Ελευθέριος Ζέρβας.
