Πρόκειται για μια ποιητική απόδοση του περιστατικού που περιγράφεται στα Ευαγγέλια και έχει να κάνει με την αμαρτωλή γυναίκα που έδειξε τη μετάνοιά της πλένοντας τα πόδια του Χριστού με πολύτιμο μύρο και σκουπίζοντάς τα με τα μαλλιά της.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Όλο το τελετουργικό της Μεγάλης Τρίτης είναι αφιερωμένο στα σημεία του Ευαγγελίου που αναφέρονται στη δριμύτατη καταγγελία του Ιησού κατά των θρησκευτικών αρχηγών του Ισραήλ, των Γραμματέων και των Φαρισαίων αλλά και στην παραβολή των δέκα παρθένων. Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Στην υμνολογία κυριαρχεί το γεγονός της αλείψεως των ποδών του Κυρίου με μύρο από μια αμαρτωλή γυναίκα (πόρνη την αναφέρουν οι υμνωδοί) και το σκούπισμά τους με τα μαλλιά της, στο σπίτι ενός Φαρισαίου, όπου ήταν προσκεκλημένος (Λουκά ζ’ 36-50). Παράλληλα ψάλλεται ένα από τα πλέον δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας, το «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», γνωστότερο ως Τροπάριο της Κασσιανής, από το όνομα της υμνογράφου Κασσιανής (810-865), που το συνέθεσε.
«Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,την σην αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,ὀδυρομένη, μύρα σοι, προτοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε και ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.Δέξαι μου τας πηγάς τῶν δακρύων,ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης το ὕδωρκάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς τῆς καρδίας,ὁ κλίνας τοὺς οὐρανούς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει. Καταφιλήσω τους ἀχράντους σου πόδας,ἀποσμήξω τούτους δε πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοιςὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα το δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσιν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τα πλήθη κα κριμάτων σου ἀβύσσουςτίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με την σην δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων το ἔλεος».
Ο Φώτης Κόντογλου απέδωσε αυτόν τον ύμνο σε νεοελληνική γλώσσα:
«Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με μυρουδικά
πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι,
η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου•
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ’ άκουσε να περπατάνε,
από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη
και των κριμάτων σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση,
ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου,
εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος».
Η πράξη της γυναίκας αυτής έχει ιδιαίτερη σημασία για δύο κυρίως λόγους: αφενός επειδή προετοίμασε τον Χριστό για την ταφή, καθώς οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να αλείφουν τα σώματα των νεκρών τους με ένα μείγμα ρητίνης και αρωμάτων, και αφετέρου επειδή κατέδειξε, διά της εντάσεως της σκηνής, το μέγεθος της μετανοίας της.
Ποια ήταν η γυναίκα που μνημονεύεται τη Μεγάλη Τρίτη;
Η Κασσιανή ήταν μία οσία μοναχή του Βυζαντίου, προικισμένη με καταπληκτικό ποιητικό ταλέντο. Αντί για τη βασιλική δόξα προτίμησε το ταπεινό σχήμα της μοναχής και έγραψε πολλούς ύμνους. Ποια, λοιπόν, είναι η πόρνη γυναίκα, για την οποία μιλάνε όλα τα τροπάρια το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης; Πολλοί αυθαίρετα και λανθασμένα θεωρούν ότι αφού δεν είναι η Οσία Κασσιανή, τότε η αμαρτωλή και διεφθαρμένη γυναίκα θα πρέπει να είναι η Μαρία η Μαγδαληνή.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει χαρακτηριστικά για τη Μαρία τη Μαγδαληνή: «Ακολουθούσαν τον Ιησού οι δώδεκα μαθηταί και γυναίκες, μεταξύ των οποίων η Μαρία, που ονομαζόταν Μαγδαληνή, απ’ την οποία είχε βγάλει εφτά δαιμόνια» (Λουκ. 8, 2). Η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν λοιπόν δαιμονισμένη και ο Χριστός της έβγαλε τα δαιμόνια, όπως έβγαλε και τα δαιμόνια τόσων άλλων ανθρώπων. Όπως διδάσκει η Εκκλησία η αμαρτωλή και διεφθαρμένη πόρνη, αυτή που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού, είναι ανώνυμη και σκόπιμα δεν αποκαλύπτεται η ταυτότητά της.
(πηγή: e-howto.gr)
Ο Μίκης Θεοδωράκης, σε ηλικία 17 ετών έγραψε το πρώτο πολυφωνικό του έργο, που ήταν το τροπάριο της Κασσιανής για τετράφωνη χορωδία. Τη Μεγάλη Τρίτη του 1942 στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας στην Τρίπολη έγινε η πρώτη δημόσια εκτέλεσή του. Μάλιστα επικράτησε σε διαγωνισμό μεταξύ τριών Κασσιανών που ψάλθηκαν στις εκκλησίες της Τρίπολης. Επιβλητικό μουσικό έργο, αξίζει να το ακούσει κάποιος!
