Βέβαια πάνω κάτω ήξερα την υπόθεση, ότι δηλαδή ήταν μια γριά που σκότωνε τα μικρά κορίτσια ώστε ούτε αυτά να υποφέρουν στην ζωή τους, ούτε οι γονείς τους που έπρεπε να δώσουν προίκα για να τα παντρέψουν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσα από το μυθιστόρημα ο Παπαδιαμάντης παρουσιάζει με ένα τραγικό τρόπο την πολύ υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας στην κοινωνία της εποχής του.
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Με το σχολείο μου είδα την ταινία. Τα Φώτα πήρα την «Καθημερινή» που είχε προσφορά το βιβλίο, το οποίο ευτυχώς ήταν στην γλώσσα του Παπαδιαμάντη. Δυστυχώς η πικρή αλήθεια είναι ότι με τις μεταφράσεις χάνονται πολλά νοήματα, γι αυτό και ο άγιος Παΐσιος συμβούλευε τα έργα των Πατέρων να τα διαβάζουμε από το πρωτότυπο και όχι από μετάφραση.
«Η Χαδούλα, η λεγομένη Φράγκισσα ή άλλως Φραγκογιαννού, ήτο γυνή σχεδόν εξηκοντούτις, καλοκαμωμένη, με αδρούς χαρακτήρας, με ήθος ανδρικόν, και με δυο μικράς άκρας μύστακος άνω των χειλέων της. Εις τους λογισμούς της, συγκεφαλαιούσα όλην την ζωήν της, έβλεπεν ότι ποτέ δεν είχε κάμει άλλο τίποτε ειμή να υπηρετή τους άλλους. Όταν ήτο παιδίσκη, υπηρέτει τους γονείς της. Όταν υπανδρεύθη, έγινε σκλάβα του συζύγου της – και όμως, ως εκ του χαρακτήρος της και της αδυναμίας εκείνου, ήτο συγχρόνως και κηδεμών αυτού. Όταν απέκτησε τέκνα, έγινε δούλα των τέκνων της. Όταν τα τέκνα της απέκτησαν τέκνα, έγινε πάλιν δουλεύτρια των εγγόνων της».
Δηλαδή η Φραγκογιαννού ζώντας τέτοια ζωή έφτασε στα 60 χρόνια της ζωής της και δεν σκότωσε κανένα κοριτσάκι μέχρι τότε. Η απορία είναι πως έφτασε μετά μέσα σε λίγους μήνες να σκοτώσει 5 κοριτσάκια με πρώτο το εγγονάκι της. Και το τραγικό είναι ότι πίστευε πως δεν κάμνει κάτι κακό, αλλά πίστευε ότι ευεργετεί και τα παιδάκια και τους γονείς τους ! (για κάτι τέτοια είναι μάστορας ο ανθρωποκτόνος διάβολος).
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως η Φραγκογιαννού με τόσο ζόρι που είχε τραβήξει στη ζωή της έφτασε να είναι ένας πολύ ικανός άνθρωπος. «Η σοφία αποκτιέται με το ζόρισμα» έλεγε ο μεγάλος σοφός Σωκράτης. Πέρα από τις συνήθεις εργασίες, μαγειρέματα, καθαρίσματα, πλυσίματα, ζυμώματα … που τα κατάφερναν γενικά όλες οι γυναίκες, η Φραγκογιαννού έκαμνε το κουμάντο στο σπίτι της αν και είχε και πολλά παιδιά, μιας και ο άντρας της ήταν ανίκανος ακόμα και δυο μεροκάματα να υπολογίσει, ήταν μαία, έκαμνε την πρακτική γιατρό με βότανα που μόνο αυτή ήξερε να διαλέγει κλπ. Δηλαδή είχε γίνει σοφή με τον τρόπο που λέει ο Σωκράτης.
Λέει ο μεγάλος Ρώσος άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης ο οποίος κοιμήθηκε στο άγιος Όρος το 1939 : «Όποιος είναι σε πλάνη δεν φοβάται τον εχθρό, όποιος δεν είναι σε πλάνη φοβάται τον εχθρό, ξέρει ότι ο εχθρός μπορεί να τον καταστρέψει».
Κανείς άνθρωπος δεν γίνεται ξαφνικά κατά συρροή εγκληματίας. Δεν είναι δύσκολο όμως να γίνει, αν γίνει το πρώτο έγκλημα. Και θα φτάσει να κάνει το πρώτο έγκλημα, αν ο άνθρωπος για πολλά χρόνια είναι σε πλάνη. Είναι σε πλάνη σημαίνει δεν προχωράει στην ζωή του σωστά τον δρόμο του Θεού, ο οποίος είναι η μέση οδός, η βασιλική οδός όπως λέγεται, αλλά ο ανθρωποκτόνος διάβολος κατάφερε να τον λοξοδρομήσει ή αριστερά ή δεξιά.
Αριστερά λοξοδρομεί ο άνθρωπος όταν κάμνει αμαρτίες – αστοχίες στην ζωή του, δηλαδή παραβαίνει τις εντολές της συνείδησής του ή τις εντολές του Ευαγγελίου και δεν μετανοεί, δηλαδή δεν σταματάει να τις παραβαίνει, όσο τουλάχιστον εξαρτάται από τον εαυτό του. Δεξιά λοξοδρομεί ο άνθρωπος όταν προχωράει στα άκρα δήθεν για το καλό, για παράδειγμα όπως εμείς στην Χριστιανική Φοιτητική Δράση που στεκόμασταν στο Πανεπιστήμιο και ρωτούσαμε κάθε φοιτητή και φοιτήτρια αν ήθελε να αγοράσει το περιοδικό «Η Δράση μας».
Απόδειξη ότι είσαι σε πλάνη είναι, όπως λέει ο άγιος Σιλουανός, το ότι δεν φοβάσαι τον εχθρό. Για παράδειγμα, συχνά μαθητές μου λένε βλέπουμε ότι ταινίες νάναι, με διαβόλους, με αίματα, με δολοφόνους, με σεξ, με πορνείες, ακούμε τραγούδια με βρισιές, με αισχρόλογα κάθε είδους, κοιμόμαστε στις πολυήμερες εκδρομές με συμμαθήτριές μας και δεν φοβόμαστε ότι κινδυνεύουμε από κάτι. Ή όπως εμείς στην Χριστιανική Φοιτητική Δράση ήμασταν σίγουροι πως δεν κινδυνεύαμε μέσα στην οργάνωση από τίποτε. Απλώς αγνοούσαμε ότι «δεν ωριμάζει η ψυχή μέσα στην ομάδα» όπως έλεγε η πρόσφατα αγιοκαταταχθείσα σοφή Γερόντισσα Γαβριηλία.
Βρισκόταν λοιπόν για πολλά χρόνια σε πλάνη η Φραγκογιαννού. Βαρυγκωμούσε για την ζωή της, καταριόταν την μοίρα των γυναικών, ευχόταν να πέθαιναν τα νεογέννητα κοριτσάκια, ελεεινολογούσε τις οικογένειες που είχαν πολλά κορίτσια … Δηλαδή με απλά λόγια το χέρι της πολλές φορές νοητά είχε απλωθεί και είχε πνίξει τα κοριτσάκια πριν τα πνίξει στην πραγματικότητα.
Γιατί ο Χριστός στο Ευαγγέλιο καταδικάζει και την επιθυμία για τον φόνο, για την μοιχεία, για την κλοπή και όχι μόνο την πράξη όπως έκαμνε ο Μωσαϊκός νόμος ; Γιατί απλά αν υπάρχει μέσα μας η κακιά ρίζα, αργά ή γρήγορα θα έρθουν και οι καρποί. Και όταν κατάφερε ο ανθρωποκτόνος διάβολος να κάνει τον πρώτο φόνο η Φραγκογιαννού, η συνέχεια μετά όχι μόνο ήταν εύκολη, αλλά έπρεπε να καταβάλλει κόπο να μην απλωθεί το χέρι της σε φόνο.
Να κάνουμε ένα check up σε κάποιο θέμα αν οι γονείς βρισκόμαστε σε πλάνη ; Η Καθηγήτρια της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας Jean Twenge στο βιβλίο της «Η γενιά του internet» συμβουλεύει τους γονείς στο Δημοτικό καθόλου κινητό στα παιδιά τους, στο Γυμνάσιο να επιτρέπουν απλό κινητό μόνο για τηλέφωνα, και μόνο στο Λύκειο να επιτρέπουν smartphone με πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Να πω τι κάνουμε οι περισσότεροι γονείς στην Ελλάδα; Σπάνια παιδί των μεγάλων τάξεων του Δημοτικού να μην έχει smartphone με απεριόριστη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Δυστυχώς όταν ξυπνήσουμε μια μέρα και δούμε τους καρπούς θα είναι πολύ αργά. Τότε το μόνο που θα μπορούμε να κάνουμε, θα είναι να κλαίμε.
