Οι προοπτικές για την οικονομία της Ρωσίας κάθε άλλο παρά είναι… ρόδινες έπειτα από έντεκα μήνες πολέμου στην Ουκρανία και υπό τον κλοιό κυρώσεων.
Οι δε προκλήσεις για το Κρεμλίνο εντείνονται, εν μέσω και των μπερδεμένων μηνυμάτων από τη Δύση.
Ως ένα από αυτά μάλιστα καταγράφεται η όχι και τόσο… μαζική -όπως θεωρείται έως τώρα- έξοδος δυτικών εταιρειών από τη ρωσική αγορά, όπως καταδεικνύει μια ενδιαφέρουσα πρόσφατη μελέτη από την Ελβετία.
Για την ακρίβεια, αναφέρει, μόλις το 8,5% των 1.404 εταιρειών με έδρα χώρες της ΕΕ και των G7, που προ της εισβολής στην Ουκρανία είχαν συνολικά 2.405 θυγατρικές στη Ρωσία, είχαν εκποιήσει τουλάχιστον μια από αυτές μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.
Όταν δηλαδή ο πόλεμος έχει πια συμπληρώσει ήδη εννέα μήνες, ενώ οι δυτικές κυρώσεις είχαν προ πολλού επιβληθεί.
«Τα ευρήματα αμφισβητούν την αφήγηση ότι υπάρχει μεγάλη έξοδος δυτικών εταιρειών», επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο Τύπου.
«Στην πραγματικότητα πολλές εταιρείες έχουν αντισταθεί στις πιέσεις από κυβερνήσεις, μέσα ενημέρωσης και ΜΚΟ να εγκαταλείψουν τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία», παρατηρούν οι συντάκτες της μελέτης.
Πρόκειται για τον Σάιμον Έβενετ, καθηγητή Διεθνούς Εμπορίου και Οικονομικής Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Σανκτ Γκάλεν και τον Νικολό Πιζάνι, καθηγητή Στρατηγικής και Διεθνών Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο IMD στη Λωζάνη, από το κορυφαία στον τομέα Διοίκησης Επιχειρήσεων στην Ευρώπη.
Οι περισσότερες αποχωρήσεις από τη ρωσική αγορά, διαπίστωσαν, είναι επιχειρήσεις με έδρα τις ΗΠΑ.
Ωστόσο λιγότερο από το 18% των αμερικανικών θυγατρικών στη Ρωσία έχουν εκποιηθεί πλήρως.
Στις ιαπωνικές το αντίστοιχο ποσοστό είναι 15% και στις ευρωπαϊκές μόλις 8,3%.
Όπως πάντως είχε καταγράψει επιτόπιο ρεπορτάζ του Real Reporter τον περασμένο Σεπτέμβριο, ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο τα… φαινόμενα μπορεί να απατούν.
Ένα… πολυπαραγοντικό φαινόμενο
Από όσες εταιρείες συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται κανονικά στα ρωσικά εδάφη το 19,5% είναι γερμανικές, το 12,4% αμερικανικές και το 7% ιαπωνικές πολυεθνικές, διαπιστώνει η ελβετική μελέτη.
Οι πιθανοί λόγοι είναι πολλοί.
Η δραστηριότητά τους μπορεί για παράδειγμα να μην εμπίπτει στις κυρώσεις.
Άλλες εταιρείες προβάλλουν την «κοινωνική» χρησιμότητα των προϊόντων τους, όπως π.χ. βασικά φάρμακα, αναφέρουν οι συντάκτες της μελέτης.
Αρκετές μπορεί να μην έχουν βρει αγοραστή σε συμφέρουσα τιμή.
Ορισμένες που το κατάφεραν, βρίσκονται αντιμέτωπες με εμπόδια που εγείρει η ρωσική κυβέρνηση για να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την πώληση των περιουσιακών στοιχείων.
Σε κάθε περίπτωση, εάν ο αριθμός αποχωρήσεων από τη ρωσική αγορά «δεν αυξηθεί σημαντικά» μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια, αυτό «θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση η προθυμία ή η ικανότητα πολλών δυτικών εταιρειών να αποστασιοποιηθούν από αυτούς που οι κυβερνήσεις τους θεωρούν γεωπολιτικούς αντιπάλους», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Δεν είναι, δε, καν η μοναδική που αποτυπώνει αυτό το φαινόμενο.
Προς επίρρωση έρχεται η τελευταία αναθεωρημένη έκδοση της περίφημης λίστας του Ινστιτούτου CELI του αμερικανικού Πανεπιστημίου Γέιλ, που καταγράφει από την έναρξη του πολέμου τη δραστηριότητα ξένων εταιρειών -όχι μόνο δυτικών- στη ρωσική αγορά.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι στις δύο αρχικές κατηγορίες της λίστας -«αποχώρηση» και «παραμονή»- έχουν πλέον προσθέσει άλλες τρεις, αναλόγως του βαθμού εταιρικής και επενδυτικής αποδέσμευσης.
Στην πρώτη, αυτή της πλήρους αποχώρησης, υπάρχουν σήμερα καταγεγραμμένες 341 εταιρείες.
Σε 491 υπολογίζονται εκείνες που έχουν περιορίσει προσωρινά τις περισσότερες ή σχεδόν το σύνολο των δραστηριοτήτων τους στα ρωσικά εδάφη, πλην όμως αφήνοντας ανοιχτή την επιλογή επιστροφής.
Σε μερική μείωση δραστηριοτήτων έχουν προχωρήσει 168 εταιρείες, εκ των οποίων πολλές αμερικανικές.
Αναβολή μελλοντικών προγραμματισμένων επενδύσεων έχουν επιλέξει 163, συνεχίζοντας επί της ουσίας τη λειτουργία τους.
Για 226 -συμπεριλαμβανομένων αρκετών δυτικών- δεν έχει αλλάξει το παραμικρό.
Με το βλέμμα στην επόμενη ημέρα
Συνολικά, σύμφωνα με τη λίστα του CELI, περισσότερες από 550 διεθνείς εταιρείες -πολλές από την Ευρώπη, αλλά όχι μόνο- εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
«Το 75,9% των ξένων εταιρειών παρέμειναν στη Ρωσία», ανέφερε από πλευράς Μόσχας ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας (ήτοι της ρωσικής κάτω Βουλής) Βιάτσεσλαβ Βολόντιν.
«Αυτή η απόφαση λέει πολλά», έγραψε σε πανηγυρικούς τόνους στο Telegram. «Πιστεύουν στις καλές προοπτικές για ανάπτυξη της οικονομίας μας, είναι ικανοποιημένοι με το επιχειρηματικό κλίμα. Όσοι έφυγαν υφίστανται ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων»…
Το κενό τους, επεσήμανε, αναπληρώνουν εγχώριες επιχειρήσεις, αυξάνοντας τον όγκο παραγωγής.
Ως παραδείγματα ανέφερε «την παραγωγή ενδυμάτων στη Ρωσία που έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση, κατά 42%», ενώ έκανε λόγο για 15% τον τομέα των φαρμάκων.
«Είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να προσανατολίζονται σε εθνικό επίπεδο, τα κέρδη να παραμένουν στη χώρα και να χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξή της», διεμήνυσε ο Βολόντιν.
Μόλις προ εβδομάδας εν τω μεταξύ ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν υπέγραψε διάταγμα, με το οποίο δίνει σε ορισμένες μεγάλες ρωσικές εταιρείες την άδεια, υπό προϋποθέσεις, να αγνοήσουν κατά το τρέχον έτος τις ψήφους μετόχων από «μη φιλικές» χώρες.
Ως τέτοιες η Ρωσία χαρακτηρίζει σήμερα συνολικά 49, συμπεριλαμβανομένων και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.
Ξεκάθαρα, το διάταγμα στοχεύει στην άμβλυνση προβλημάτων ένεκα των δυτικών κυρώσεων.
Το μέτρο, διευκρινίστηκε, ισχύσει για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς ενέργειας, μηχανολογίας και εμπορίου και είχαν κύκλο εργασιών άνω των 100 δισεκατομμυρίων ρουβλιών (περίπου 1,5 δισ. δολ.) κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Interfax, πρόκειται για περίπου δώδεκα εταιρείες.
Αυτά ενόσω -όπως επεσήμανε το Politico– στα παρασκήνια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός ο προβληματισμός περίσσευε για το πόσο καιρό η επιχειρηματική κοινότητα μπορεί να αγνοεί τη Μόσχα, καθώς και για τις προοπτικές εύρεσης μακροπρόθεσμα «καλών εναλλακτικών λύσεων» για προμήθειες σε ενέργεια, μέταλλα και τρόφιμα.
