Mε αφορμή την εκδημία της αγαπημένης ηθοποιού και stand-up comedian, Betty White, θα παρουσιάσω τις σκέψεις μου για την επίσημη ελληνική εκδοχή της τηλεοπτικής σειράς “Golden girls” (1985-1992), στην οποία η B. White συμμετείχε ως Rose, έναν ρόλο για τον οποίο η ίδια έχει πει ότι είναι περισσότερο απ’ όλους πιο κοντά στον πραγματικό της εαυτό. Δεν θα γράψω για τα “Golden Girls”, γιατί αφενός δεν είναι η μοναδική τηλεοπτική δουλειά της White, αφετέρου είναι μια σειρά που κράτησε 7 χρόνια, οπότε είναι –συν τοι άλλοις- αρκετά δύσκολο ν’ αναλυθεί. Αναφέρομαι, λοιπόν, στα δικά μας “Χρυσά κορίτσια”, μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ με την Walt Disney Company Ltd.
Μια χρυσοπληρωμένη για την ακρίβεια τηλεοπτική παραγωγή, όχι τόσο ως προς το στήσιμό της, αλλά κυρίως όσον αφορά τις απαιτήσεις συμβολαίου της Disney. Τα δημοσιεύματα της εποχής (2007-2009), κάνουν λόγο για συμβόλαιο ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, που φυσικά δεν αφορούσε μόνο στα δικαιώματα του “Golden girls”, αλλά στην υπενοικίαση ενός πακέτου τηλεοπτικών προγραμμάτων της κολοσσού εταιρείας, τόσο για ενήλικες, όσο και για παιδιά. Το ποσό, φυσικά, παραμένει τεράστιο, αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι δεν αφορά σε αγορά, αλλά σε δικαιώματα προσωρινής προβολής.
Η δε καυτή πατάτα με τα “Χρυσά κορίτσια”, που δεν ήταν απλή επαναπροβολή, αλλά μια σειρά που έγινε από την αρχή, έγκειται στο ότι όχι μόνο η παραγωγή (το τεχνικό μέρος, δηλαδή) της σειράς πληρώθηκε -φυσικά- από την ΕΡΤ, αλλά τα δικαιώματα ήταν δικαιώματα υπενοικίασης. Φτιάξαμε, δηλαδή, την σειρά αυτή με δικά μας χρήματα, και όταν ο ορισμένος χρόνος στο εν λόγω συμβόλαιο ολοκληρώθηκε, η Disney πήρε τα πρωτότυπα της σειράς, και τα πήγε ένας θεός ξέρει πού.
Η ΕΡΤ δεν διεκδίκησε καν το δικαίωμά της, αν όχι να μπορεί να επαναπροβάλλει την σειρά, έστω υπό προϋποθέσεις, τουλάχιστον να μπορεί να την ανεβάσει στο επίσημο ηλεκτρονικό αρχείο εκπομπών και σειρών της. Η σειρά παρήχθη με τον ιδρώτα των Ελλήνων, ανήκει όμως στην Disney. Όποιος την είδε, την είδε. Ας είναι καλά κάποια παιδιά που την κατέγραψαν, και σήμερα την απολαμβάνουμε στο γνωστό μέσο διαμοιρασμού video, από το οποίο, όμως, μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να κατέβει (λόγω “πνευματικών” δικαιωμάτων, αξίας εκατομμυρίων ευρώ).
Πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι η Disney διαπραγματεύεται πολύ σκληρά την αξία της, κάτι το οποίο φάνηκε τόσο στο εν λόγω συμβόλαιο με την ΕΡΤ, όσο και σε άλλες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, το ίδιο συνέβη και με το ελληνικό “Disney club” (1994-2002), τα δικαιώματα του οποίου ανήκουν επίσης εξολοκλήρου στην μητρική εταιρεία. Η πληροφορία αυτή φτάνει σε ‘μένα από την ίδια την εταιρεία παραγωγής της εκπομπής, Sofianos Enterprises Ltd., με την οποία και επικοινώνησα απευθείας. Πρόκειται για το νομικό πρόσωπο πίσω από την καλλιτεχνική οικογένεια Σοφιανού, που δραστηριοποιείται στις τηλεοπτικές παραγωγές από το 1974, μέχρι και σήμερα.
Τόσο η Sofianos Enterprises, όσο και το Mega Channel, το οποίο ανέλαβε τις οικονομικές υποχρεώσεις, δεν έχουν κανένα δικαίωμα επί του υλικού αρχείου. Τα ίδια πληροφορηθήκαμε και από τον Χρήστο Τερζόπουλο, μέσω συνεντεύξεών του, ο οποίος δεν ανανέωσε το συμβόλαιό του με την Disney, οπότε και σταμάτησε τις εκδόσεις της στην Ελλάδα, μετά από 47 χρόνια (1966-2013).
Οτιδήποτε είχε στην κατοχή της η εκδοτική του εταιρεία, “Nέα Ακτίνα”, και το οποίο έφερε το όνομα της Disney, έπρεπε να επιστραφεί πίσω σ’ αυτήν. Ασχέτως αν αυτό το υλικό είχε αποκτηθεί μέσω προσωπικής εργασίας και ιδιωτικού κεφαλαίου της Νέας Ακτίνας (σκίτσα, σημειώσεις, συνεντεύξεις σκιτσογράφων και άλλων καλλιτεχνών, κλπ.). Επιμένω, πάντως, πως η ΕΡΤ δεν διαπραγματεύθηκε εξίσου σκληρά την δική της αξία, απέναντι στην Disney. Σε επικοινωνία μου με την ΕΡΤ, όταν ακόμα η ΕΡΤ επικοινωνούσε με τον έξω κόσμο, πληροφορήθηκα την αδυναμία επαναπροβολής της σειράς.
Στον εγχώριο Τύπο της εποχής δεν έγινε καμία αναφορά στις λεπτομέρειες του συμβολαίου. Ευτυχώς, μάθαμε τουλάχιστον τί δαπανήσαμε. Πέραν τούτων, η παλαιότερη πληροφορία που έχω βρει στο διαδίκτυο για τα ελληνικά “Χρυσά κορίτσια” (2008-2009), ανάγεται στις 20-11-2007, όπου σε δημοσίευμα του “Women only” πληροφορούμαστε για την επικείμενη έναρξη της σειράς. Η πληροφορία αυτή δεν είναι λανθασμένη, καθώς είναι γεγονός ότι τα γυρίσματα είχαν ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες του 2007, εφόσον η σειρά είχε προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον πρώτο μήνα του 2008. Έτσι και έγινε.
Άλλωστε, αυτό επιβεβαιώνεται και από μία φωτογραφία που έχω στο αρχείο μου (ημ/νία λήψης: 14-11-2007, ώρα 14:59), και όπου βλέπουμε τους πρωταγωνιστές της σειράς να ποζάρουν με τα ρούχα που φορούν στο δεύτερο επεισόδιο. Η σειρά εγκαινιάστηκε στην ΕΤ1, στις 9-1-2008, ώρα 21.00. Είχε αρχικά προγραμματιστεί να προβληθεί στην ΝΕΤ (για όσους δεν θυμούνται, ή δεν γνωρίζουν, σε ΝΕΤ είχε μετονομαστεί η ΕΤ2), σύμφωνα και πάλι με το “Women only”, αλλά μετακινήθηκε στην ΕΤ1.
Η ΕΤ1 ήταν κατά κύριο λόγο το πολιτιστικό κανάλι της ΕΡΤ, ενώ η ΕΤ2/ΝΕΤ το ειδησεογραφικό. Τα όρια αυτά ήταν πάντα ρευστά, βέβαια, οπότε μπορούσες να δεις και (καλές) ειδήσεις στην ΕΤ1, και ψυχαγωγικές εκπομπές στην ΝΕΤ. Τα γυρίσματα της σειράς, που όπως είπαμε ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2007, ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2008, σύμφωνα με συνέντευξη του Άκη Σακελλαρίου, στην “Espresso”. Η σειρά συνέχισε να προβάλλεται μέχρι τον Μάιο του 2009, οπότε και ολοκληρώθηκε η πρώτη προβολή της. Το θέμα της σειράς είναι εξαιρετικά προσφιλές στα τηλεοπτικά δεδομένα.
Πρόκειται για συγκατοίκηση, θέμα που προσφέρει πολλαπλές κειμενικές και ερμηνευτικές δυνατότητες. Το έχουμε δει εν μέρει στα “Φιλαράκια”, τους Απαράδεκτους, στο “Κων/νου & Ελένης”, στην συγκατοίκηση τριών γενεών στο “Δέκα λεπτά κήρυγμα”, και σε πλήθος άλλων εγχώριων και μη σειρών και ταινιών. Η ιδιομορφία αυτής της συγκατοίκησης έγκειται κυρίως στο κίνητρο πίσω απ’ αυτήν. Δεν πρόκειται για μια ακόμα μη επιλεγμένη συγκατοίκηση, όπως συνήθως συμβαίνει σε όσους συγκατοικούμε, π.χ., με μέλη της οικογένειάς μας, ούτε για συγκατοίκηση που έχει απαραίτητα οικονομικό πρόσημο, όπως συνήθως συμβαίνει σε ανθρώπους νέων ηλικιών. Και φυσικά, ούτε για συγκατοίκηση ερωτικής φύσεως. Τέσσερις γυναίκες που έχουν περάσει τα 50, καλούνται να συγκατοικήσουν για λόγους συντροφικότητας.
Η Φιφή (Ελένη Γερασιμίδου) μετανάστευσε στην Αθήνα, αφότου έχασε τον σύζυγό της. Η Ντόρα (Μίρκα Παπακωνσταντίνου) χώρισε, αφού πρώτα (εξ)απατήθηκε. Η Μπέλλα (Υβόννη Μαλτέζου), αν και ωραιοπαθής, είναι σίγουρα γεμάτη από εμπειρίες. Όλες τους, όμως, ψάχνουν κάτι που θα διαπεράσει την μονοτονία, ίσως και τον φόβο της μοναξιάς, στο κατώφλι της τρίτης ηλικίας. Στην παρέα προστίθεται η Σοφία, η ηλικιωμένη μητέρα της Ντόρας και διαπεραστικό πνεύμα αντιλογίας, που πλήττει ανελέητα. Ένας εξαιρετικός ρόλος είναι αυτός του φίλου και πρώην συναδέλφου της Μπέλλας, Τζέρυ, που όμως κουβαλάει πολλά στερεότυπα. Το σενάριο έχει αρκετά κενά, όπως ας πούμε το ότι δεν μαθαίνουμε ποτέ το επώνυμο του Τζέρυ. Είναι σαν να συστήνομαι ως Γιώργος, λες και είμαι ο μοναδικός Γιώργος στον πλανήτη.
Το κείμενο είναι κάπως αποκομμένο από την πραγματικότητα, και όχι μόνο της εποχής του. Βέβαια, υπήρχαν ολοφάνερες σεναριακές απαιτήσεις της Disney, που δεν μπόρεσαν ν’ αντισταθμιστούν. Οι ερμηνείες, όμως, είναι όλες εξαιρετικές. Αν ξεπεράσουμε όλα τα προηγούμενα, μαζί με τα μέτρια σκηνικά, έχουμε μια σειρά που την βλέπεις και την ξαναβλέπεις (εφόσον δεν έχει κατέβει, ή την έχεις στο αρχείο σου). Υπάρχουν 40 επεισόδια, σαφώς με κάποιες κοιλιές εδώ κι εκεί, αλλά με μια εξολοκλήρου έντονα παρεΐστικη διάθεση. Με κόντρες, αλλά και με τρυφερότητα.
Με κάποιες υστερίες, αλλά και με μεγάλη αλληλοκατανόηση. Γόνιμοι διάλογοι, με φράσεις που μένουν ανέπαφες, και που τις επαναλαμβάνεις κι εσύ ο ίδιος· όπως π.χ. η φράση της Ντόρας “ακριβώς επειδή συμβαίνουν διάφορα, αξιώνω μια καλύτερη μεταχείριση”, όταν απευθύνεται στον πρώην σύζυγό της, ο οποίος όχι μόνο την παράτησε, αλλά δεν είχε καν το θάρρος να της το πει ο ίδιος (έβαλε τον δικηγόρο του να της ανακοινώσει την απόφαση διαζυγίου). Τα πρώτα επεισόδια, χονδρικά από το 1 ως το 10, είναι πολύ κοντά -κειμενικά και αισθητικά- στο “Golden girls”. Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι για ένα διάστημα 3-4 εβδομάδων, η Disney ήταν παρούσα στα γυρίσματα (σύμφωνα με το reportage). Στην συνέχεια, η ΕΡΤ αποφάσισε ίσως ν’ αφήσει πιο ελεύθερους τους συντελεστές της σειράς.
Ένα από τα επεισόδια που σίγουρα ξεχωρίζει είναι το 1ο του 2ου κύκλου, όταν όλη η παρέα μαζεύεται στην κουζίνα, όπου και αναπολούν την πρώτη φορά που συναντήθηκαν. Ένα άλλο ξεχωριστό επεισόδιο είναι το χριστουγεννιάτικο (9ο του 2ου κύκλου), και για το θέμα του, φυσικά, αλλά και γιατί η παρέα καταλήγει να περάσει την βραδιά των Χριστουγέννων σε μια οικογενειακή-μοναχική ταβερνούλα· κάτι που κανένας Έλληνας δεν θα καταδεχόταν, ούτε καν θα σκεφτόταν, πριν τα “Χρυσά κορίτσια”. H σειρά τελειώνει χωρίς να πέσει σε μελοδραματισμούς, όπως είδαμε στο “Golden girls”, χωρίς αποχωρισμούς και νέες αφετηρίες. Κάποιος που θέλει να το νιώσει, βλέπει μια συγκίνηση στο τελευταίο επεισόδιο, που όμως είναι περισσότερο η αναμενόμενη συγκίνηση των συναισθημάτων των ηθοποιών, και όχι του σεναρίου.
Η σειρά πήγαινε άνετα γι’ άλλα 10 τουλάχιστον επεισόδια, από άποψη άψογης συνεργασίας των συντελεστών, και ως εκ του αποτελέσματος, φυσικά. Το συμβόλαιο, όμως, όριζε 40 επεισόδια. Τα “Χρυσά κορίτσια” παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα στο ευρύ ελληνικό κοινό. Αξίζει ν’ αναφέρω ότι ο γράφων ήταν 18 χρονών όταν πρωτοείδε την σειρά, αλλά την κατανόησε πλήρως και την εκτίμησε, λίγο αργότερα. Αυτό που έχει την μεγαλύτερη σημασία, όμως, και που κατά την δική μου εκτίμηση κάνει μια σειρά επιτυχημένη, είναι η δυνατότητά της ν’ αγγίζει διαχρονικά την καρδιά σου.
ν έχω δει τα “Χρυσά κορίτσια” περισσότερες φορές απ’ όσες έχω δει το “Κων/νου & Ελένης”, αν μ’ έχει συντροφεύσει σε νύχτες ατελείωτης προσωπικής διαδρομής, αν έχει καταφέρει να σπάσει το φράγμα της δικής μου μοναξιάς, τότε τα “Χρυσά κορίτσια”, που βασίζονται μεταξύ άλλων στην εξαιρετικά απλή, ιδανική και όμορφη Rose της Betty White, αποδείχθηκαν οι καλύτεροι τηλεοπτικοί μας φίλοι.
George Arctouros
