Η Παγκόσμια Ημέρα Παγωτού ξεκίνησε να γιορτάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εμπνευστής της Ice Cream Day ήταν η αμερικανική εταιρεία Ben & Jerry’s. Το 1987 δύο φίλοι, ο Ben Cohen και ο Jerry Greenfield, άνοιξαν ένα κατάστημα παγωτού. Ήλπιζαν να κερδίσουν χρήματα για να αγοράσουν ένα φορτηγό για να μπορέσουν να γίνουν φορτηγατζήδες.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Αλλά το παγωτατζίδικο έγινε γρήγορα δημοφιλές. Το 1979, για να γιορτάσουν την επέτειο από την έναρξη της επιχείρησης, διοργάνωσαν μια δωρεάν ημέρα παγωτού. Στη συνέχεια, αυτή η ημέρα εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα, και στη συνέχεια στον κόσμο. Την ημέρα αυτή πραγματοποιούνται φεστιβάλ παγωτού, γευστικές δοκιμές, διαγωνισμοί, κατασκευαστικές εταιρείες δίνουν βραβεία και γλυκά δώρα.
Το παγωτό έχει μακρά ιστορία. Στην αρχαία Κίνα, οι μάγειρες παρασκεύαζαν δροσιστικά πιάτα από ένα μείγμα πάγου, χιονιού και φρούτων, και αργότερα – γάλα και πάγο. Επιδόρπια που έμοιαζαν με παγωμένο χυμό υπήρχαν επίσης στο αρχαίο Ισραήλ, την Ελλάδα και τη Ρώμη. Στο Ιράν εμφανίστηκε επιδόρπιο faloude φτιαγμένο από νήματα αμύλου τροφίμων, κατεψυγμένο με ροδόνερο και χυμό λάιμ, μερικές φορές με αλεσμένα φιστίκια Αιγίνης.
Σύμφωνα με το μύθο, ο Μάρκο Πόλο έφερε τη συνταγή του παγωτού στην Ευρώπη από την Κίνα. Τον 14ο και 15ο αιώνα ένα επιδόρπιο με κατεψυγμένο γάλα εξαπλώθηκε στην Ευρώπη. Η πατρότητα της συνταγής για παγωμένη κρέμα βανίλιας με γάλα και κρέμα ανήκει στον Γάλλο σεφ Gerard Tiersen. Το επιδόρπιο είχε το παρατσούκλι «Ναπολίτικο παγωτό».
Το 1718 εκδόθηκε στην Αγγλία μια συλλογή συνταγών της κυρίας Mary Eales, όπου πρωτοδημοσιεύτηκε η συνταγή για το παγωτό.
Η παγωτομηχανή εφευρέθηκε από την Αγγλίδα Nancy Johnson τη δεκαετία του 1840, αλλά πούλησε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στους Αμερικανούς. Ο συμπατριώτης της Agyness Marshall πρότεινε έναν νέο τρόπο σερβιρίσματος παγωτού: σε φλιτζάνι βάφλα.
Από το 1851 ξεκίνησε η παραγωγή παγωτού σε βιομηχανική κλίμακα.
Από το 1813, το παγωτό είναι ένα από τα υποχρεωτικά πιάτα στις προεδρικές ορκωμοσίες των ΗΠΑ.
Ο μεγαλύτερος αριθμός γεύσεων που προσφέρεται στους επισκέπτες είναι το παγωτατζίδικο Heladería Coromoto στη Μέριδα (Βενεζουέλα) – 860. Το 1996 καταγράφηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες.
Οι επαγγελματίες γευσιγνώστες παγωτού χρησιμοποιούν χρυσές κουτάλες στη δουλειά τους, γιατί αυτό το μέταλλο δεν έχει γεύση και οσμή.
Περίπου 15 δισεκατομμύρια λίτρα παγωτού καταναλώνονται ετησίως στον κόσμο.
Κάθε τρία δευτερόλεπτα, κάποιος αγοράζει μια μπάλα παγωτό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρωτοστατούν στην κατανάλωση: ο μέσος Αμερικανός τρώει περίπου 20 κιλά παγωτό ετησίως.
Τα παγωτά πρωτοεμφανίστηκαν στην Κατερίνη το 1952 και τα πουλούσαν πλανόδιοι πωλητές από ένα βαθύ κυλινδρικό κάδο, ο οποίος είχε στο διπλό τοίχωμά του τριμμένο πάγο, για να διατηρεί χαμηλή θερμοκρασία.
Τον κάδο αυτό οι πλανόδιοι πωλητές είτε τον κουβαλούσαν στον ώμο, είτε πάνω σε ένα μικρό αυτοσχέδιο ξύλινο καροτσάκι με ρόδες.
Αργότερα εμφανίστηκαν πλανόδιοι πωλητές, οι οποίοι πουλούσαν το παγωτό από μια ειδική μεγάλη ξύλινη κάσσα με πάγο, μέσα στην οποία ήταν ο κύλινδρος με το παγωτό. Από αυτήν την κάσσα πήρε το όνομά του και το κασάτο παγωτό. Την κάσσα αυτή την κουβαλούσαν πάνω σε ένα τρίκυκλο ποδήλατο, διαλαλώντας στο δρόμο με δυνατή φωνή:
- – Έλα, παγωτό…
- – Έλα να πάρεις παγωτό…
- – Κρέμα, σοκολάτα, καϊμάκι παγωτό…
Τα πρώτα παγωτά σερβίρονταν σε «χωνάκι» από γκοφρέτα.
Αργότερα και σε μορφή μικρού σάντουϊτς, πάλι από γκοφρέτα: Ο πωλητής κρατούσε με το ένα χέρι μια μεταλλική υποδοχή, που είχε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από ένα κουτί σπίρτων. Στον πάτο της υποδοχής έβαζε ένα φύλλο γκοφρέτας, κατόπιν έπαιρνε από τον κύλινδρο με ένα κουτάλι το παγωτό χύμα, γέμιζε τη μεταλλική υποδοχή, κι από πάνω έβαζε άλλο ένα φύλλο γκοφρέτα. Έτσι, έφτιαχνε ένα μικρό παγωτό-σάντουϊτς, που στοίχιζε μόνον μία δραχμή. Αυτό ήταν και το μοναδικό παγωτό.
Μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού, ιδιαίτερα όσοι αρμάθιαζαν τα καπνά κάτω από τα καλαμένια ή λαμαρινένια τσαρδάκια, δροσίζονταν με το παγωτό αυτό. Οι γονείς μάλιστα, για να παρακινήσουν τα παιδιά να βοηθήσουν κι αυτά στο αρμάθιασμα του καπνού, υπόσχονταν ότι θα τους αγοράσουν παγωτό, εφ’ όσον τα παιδιά έφτιαχναν έναν ορισμένο αριθμό «ράμματα» (εάν, δηλαδή, περνούσαν στις κλωστές τα φύλλα του καπνού).
Το 1954 εμφανίστηκαν τα πρώτα έτοιμα παγωτά ΚΡΙΝΟΣ, κι αργότερα τα ΕΒΓΑ (Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος Αθηνών)..
Ελάχιστα σπίτια διέθεταν ηλεκτρικό ψυγείο. Οι περισσότεροι είχαν τις λεγόμενες παγωνιέρες, δηλαδή ξύλινα κουτιά, σε μέγεθος ψυγείου, τα οποία στο πάνω μέρος (εκεί όπου στα σημερινά ηλεκτρικά ψυγεία είναι η κατάψυξη) είχαν ένα χώρο για την τοποθέτηση πάγου. Τον πάγο τον πουλούσε στο δρόμο με κάρο ο παγοπώλης πριονίζοντας σε κομμάτια τις στενόμακρες παγοκολώνες.
Σήμερα το παγωτό μπορεί να το βρει κανείς παντού, στα ζαχαροπλαστεία, στα σούπερ μάρκετ, ακόμα και στα ψιλικατζίδικα και τα περίπτερα. Στην Κατερίνη, που οι κάτοικοί της εξακολουθούν να είναι πολύ μερακλήδες σε ό,τι τρώνε, υπάρχουν αμέτρητα ζαχαροπλαστεία, σε κάθε γωνία και γειτονιά, με μια απίθανη ποικιλία 20 ή και περισσότερων ειδών παγωτού.
Η κεντρική Πλατεία Ελευθερίας, και ο κεντρικός δρόμος Μεγάλου Αλεξάνδρου, που διασχίζει την πόλη (από την πλατεία μέχρι το σιντριβάνι) έχουν γίνει πεζόδρομος και είναι γεμάτοι υπαίθρια τραπεζάκια, στα οποία χειμώνα-καλοκαίρι σερβίρεται, εκτός από τα άλλα, και παγωτό, γαρνιρισμένο με μπισκότα, σαντιγί, φρούτα και σιρόπια, στολισμένο με σημαιούλες, ακόμα και με αναμμένη φλόγα ή μικρά πυροτεχνήματα.
Την εποχή εκείνη, όμως, δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα. Όποιος ήθελε να φάει παγωτό, περίμενε να περάσει από τη γειτονιά του ο πλανόδιος πωλητής, με το -μοναδικό- κασάτο παγωτό που πουλούσε.
Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι ενώ το παγωτό της εποχής εκείνης υστερούσε σε ποικιλία και ποσότητα, υπερτερούσε ασύγκριτα σε γεύση και νοστιμιά από τα σύγχρονα βιομηχανοποιημένα παγωτά.
Ήταν πραγματικά παγωτό, χειροποίητο και σπιτικό, και είχε μια υπέροχη γεύση, από αγνό γάλα αγελάδας ή προβάτων, από κοπάδια που έβοσκαν ελεύθερα στις πλαγιές του Ολύμπου και των Πιερίων, των ψηλών βουνών της περιοχής Κατερίνης.
