Με αφορμή τα ετήσια στοιχεία για τις πωλήσεις βιβλίων στην Ελλάδα το 2024, απευθυνθήκαμε σε γνωστά βιβλιοπωλεία της Πιερίας για να καταγράψουμε τι διαβάζουν σήμερα οι Έλληνες – και κυρίως οι Πιεριείς. Ποιες κατηγορίες βιβλίων κυριαρχούν; Ποιοι τα αγοράζουν; Πόσο επηρεάζει η τιμή ή η διαφήμιση τις πωλήσεις;
Τα στοιχεία που προκύπτουν, διαμορφώνουν μια εικόνα που επιβεβαιώνει τη διαρκή αλλαγή του αναγνωστικού κοινού – με το παιδικό βιβλίο να κατακτά την κορυφή και τα βιβλία αυτοβελτίωσης να ακολουθούν σταθερά ανοδική πορεία.
Βιβλιοπωλείο «Νέστωρ» – Η τάση των μικρών… και των ενηλίκων που τους ακολουθούν
Η κυρία Νέστωρα μας εξήγησε πως οι κορυφαίες σε πωλήσεις κατηγορίες είναι, χωρίς αμφιβολία, τα παιδικά βιβλία, ενώ ακολουθούν τα λογοτεχνικά και τα βιβλία αυτοβελτίωσης.
«Πωλούνται πολλά παιδικά βιβλία, κυρίως για ηλικίες μέχρι 6 ετών. Οι γονείς προσπαθούν να ενισχύσουν τη σχέση των παιδιών τους με το βιβλίο, ακόμα κι αν δεν διαβάζουν οι ίδιοι», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Από εκεί και πέρα, καθώς μεγαλώνουν και ξεκινούν τις σχολικές υποχρεώσεις, τα παιδιά σταδιακά απομακρύνονται από τα εξωσχολικά αναγνώσματα.
Όσον αφορά τις αλλαγές των τελευταίων ετών, η μεγαλύτερη άνοδος καταγράφεται στην κατηγορία αυτοβελτίωσης και life coaching. Πρόκειται για βιβλία που προσελκύουν ακόμη και περιστασιακούς αναγνώστες και πολλές φορές αγοράζονται ως δώρο.
Αντίθετα, υπάρχει πτώση σε πιο «ελαφριές» λογοτεχνικές εκδόσεις που στο παρελθόν διαβάζονταν μαζικά. Κατά την ίδια, «ο κόσμος διαβάζει πλέον με περισσότερη σκέψη και προτιμά ποιοτικά αναγνώσματα, για να επενδύσει τον χρόνο και τα χρήματά του».
Βιβλιοπωλείο «Σαββίδης» – Παιδικά πρώτα και… αγχωμένοι ενήλικες
Το βιβλιοπωλείο «Σαββίδης» επιβεβαίωσε τους ισχυρισμούς για την κυριαρχία των παιδικών βιβλίων, με τη διαφορά από τις άλλες κατηγορίες να είναι χαοτική, όπως τονίστηκε.
Εντυπωσιακή παραμένει και η άνοδος των βιβλίων που σχετίζονται με την ψυχική αυτοβελτίωση, τη μείωση του άγχους και τη σωματική ευεξία. Είναι βιβλία προσβάσιμα σε όλους, ακόμα και σε όσους δεν διαβάζουν συστηματικά.
Σχετικά με τα δημογραφικά στοιχεία του αναγνωστικού κοινού μας η υπεύθυνη του βιβλιοπωλείου μας εξήγησε ότι οι αγορά βιβλίων στα παιδικά βιβλία θα γίνει (προφανώς) από τους γονείς των παιδιών, ενώ στις υπόλοιπες κατηγορίες σε συντριπτικό ποσοστό, βιβλία αγοράζονται από γυναίκες μέσης ηλικίας, που δείχνουν προτίμηση στη ρομαντική λογοτεχνία.
Σημαντικός παράγοντας στην αγορά ενός βιβλίου είναι και η τιμή. Όπως μας αναφέρθηκε, «ο κόσμος συχνά προτιμά βιβλία σε προσφορές». Αντίθετα, τα ιστορικά βιβλία παρουσιάζουν συνεχή πτώση λόγω του περιορισμένου ενδιαφέροντος αλλά και της εύκολης πρόσβασης σε πληροφορίες μέσω διαδικτύου.
Βιβλιοπωλείο «Αλφαβητάρι»: Το παιδικό βιβλίο κυριαρχεί με διαφορά – σημαντική η σύσταση βιβλίων από δημοφιλή πρόσωπα
Ο κ. Αμανατίδης από το βιβλιοπωλείο «Αλφαβητάρι» δήλωσε χωρίς καμία αμφιβολία: «9 στα 10 βιβλία που πουλάμε είναι παιδικά – κυρίως για ηλικίες έως 7-8 ετών.»
Οι πιο δημοφιλείς τίτλοι είναι μικρές, εικονογραφημένες ιστορίες. Αν και τα βιβλία αυτοβελτίωσης είχαν αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια, σήμερα φαίνεται πως το φαινόμενο έχει σταθεροποιηθεί.
Στο κομμάτι της λογοτεχνίας, υπάρχουν κάποιοι δημοφιλείς Έλληνες συγγραφείς που διατηρούν υψηλές πωλήσεις, ωστόσο, η πλειοψηφία των λογοτεχνικών τίτλων δεν έχει τόσο μεγάλη ανταπόκριση- ειδικά σε σχέση με παλιότερα.
«Οι περισσότεροι είναι πιο πρόθυμοι να αγοράσουν ένα βιβλίο για το παιδί τους παρά για τον εαυτό τους», σημειώνει ο κ. Αμανατίδης.
Όπως και αλλού, οι γυναίκες μέσης ηλικίας κυριαρχούν στις αγορές. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψή του για τις πιο αποτελεσματικές μορφές διαφήμισης:
«Οι προτάσεις από δημόσια πρόσωπα («influencers») είναι πιο ισχυρές και αποδοτικές από οποιαδήποτε παραδοσιακή διαφήμιση εκδοτικού οίκου ή βιβλιοπωλείου.»
Βιβλιοπωλείο «1900» –Το βιβλίο ως εργαλείο μάθησης
Ο κ. Καραδήμος από το βιβλιοπωλείο «1900» έφερε στο προσκήνιο μια κατηγορία που συχνά ξεχνάμε: τα σχολικά βοηθήματα. Όπως μας είπε:
«Η μεγαλύτερη ζήτηση υπάρχει για τη Γ’ Λυκείου, με πλήθος βοηθημάτων για όλες τις κατευθύνσεις. Στη συνέχεια ακολουθούν η Β’ και η Α’ Λυκείου, με τις πωλήσεις να μειώνονται όσο κατεβαίνουμε στις τάξεις.»
Αναφέρθηκε επίσης στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κατερίνης, χαρακτηρίζοντάς την πολύτιμο πολιτιστικό εργαλείο, προσφέροντας δωρεάν πρόσβαση σε βιβλία κάθε είδους για μικρούς και μεγάλους.
«Το βιβλίο ως δραστηριότητα ψυχαγωγίας μπορεί να γίνει ακριβή, ειδικά για τακτικούς αναγνώστες. Γι’ αυτό, η δημόσια βιβλιοθήκη αποτελεί εξαιρετική εναλλακτική για τους πολίτες που αγαπούν την ανάγνωση αλλά δεν ενδιαφέρονται να χτίσουν προσωπική συλλογή.»
Τελικά τι διαβάζουν οι Έλληνες;
Η ανάγνωση στην Ελλάδα συνεχίζει να εξελίσσεται. Τα παιδικά βιβλία παραμένουν η σταθερά της αγοράς, τα βιβλία αυτοβελτίωσης έρχονται να καλύψουν συναισθηματικές ανάγκες του σύγχρονου αναγνώστη, ενώ η λογοτεχνία χάνει έδαφος εκτός αν φέρει τη «σφραγίδα» δημοφιλών ονομάτων.
Οι γυναίκες μέσης ηλικίας και οι γονείς μικρών παιδιών είναι οι κύριοι αγοραστές, ενώ καθοριστικοί παράγοντες στις πωλήσεις φαίνεται να είναι: οι προσιτές τιμές, η προσωπική σύσταση (από φίλους ή influencers), και η ποιότητα του περιεχομένου.
