Η εξέλιξη των τηλεφωνικών απατών στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, το 2025 οι ηλεκτρονικές απάτες, συμπεριλαμβανομένων των τηλεφωνικών, έχουν λάβει καταιγιστικές διαστάσεις. Η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος αναφέρει ότι το τηλεφωνικό της κέντρο (Cyberalert 11188) δέχεται κατά μέσο όρο 270 κλήσεις ημερησίως από πολίτες που αναφέρουν περιστατικά απάτης, με σχεδόν 300.000 κλήσεις να έχουν καταγραφεί από το 2021 έως το 2023. Αν και δεν όλα τα περιστατικά σχετίζονται άμεσα με την ΤΝ, η χρήση της τεχνολογίας αυτής έχει αυξήσει τη σοβαρότητα και την πειστικότητα των απατών.
Μία από τις πιο ανησυχητικές μορφές απάτης είναι η κλωνοποίηση φωνής μέσω ΤΝ. Οι απατεώνες συλλέγουν δείγματα φωνής από δημόσιες πηγές, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και χρησιμοποιούν λογισμικό ΤΝ για να δημιουργήσουν ρεαλιστικούς κλώνους φωνής. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα στην Ελλάδα καταγράφηκε τον Νοέμβριο του 2024, όταν ένας Ευρωπαίος επιχειρηματίας στη Θεσσαλονίκη φέρεται να χρησιμοποίησε ΤΝ για να μιμηθεί τη φωνή του προϊσταμένου μιας κλινικής στις ΗΠΑ, ζητώντας την καταβολή 4,5 εκατομμυρίων ευρώ. Η απάτη αποκαλύφθηκε έγκαιρα, και οι ελληνικές αρχές, σε συνεργασία με το FBI, εντόπισαν το ποσό σε λογαριασμό μονοπρόσωπης εταιρείας στη Θεσσαλονίκη.
Επιπλέον, η τεχνική Caller ID Spoofing έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής. Οι απατεώνες πλαστογραφούν τον αριθμό κλήσης ώστε να εμφανίζεται ως γνωστός ή αξιόπιστος, όπως ο αριθμός μιας τράπεζας. Σύμφωνα με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, τέτοιες κλήσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά το 2025, με τους απατεώνες να προσποιούνται υπαλλήλους τραπεζών και να ζητούν ευαίσθητα στοιχεία, όπως κωδικούς e-banking ή OTP (Κωδικούς Μίας Χρήσης).
Μια άλλη διαδεδομένη μέθοδος είναι οι εικονικές απαγωγές, όπου οι απατεώνες χρησιμοποιούν κλωνοποιημένες φωνές για να προσποιηθούν ότι ένα μέλος της οικογένειας του θύματος βρίσκεται σε κίνδυνο, πιέζοντάς το να καταβάλει χρήματα άμεσα. Τέτοιες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους, οι οποίοι αποτελούν συχνά στόχο λόγω της ευαισθησίας τους σε συναισθηματική χειραγώγηση.
Πώς λειτουργούν αυτές οι απάτες;
Οι τηλεφωνικές απάτες με ΤΝ βασίζονται σε τρεις βασικούς πυλώνες:
- Κλωνοποίηση φωνής: Οι απατεώνες συλλέγουν δείγματα φωνής από βίντεο, φωνητικά μηνύματα ή αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και τα χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν πειστικές απομιμήσεις. Αυτές οι φωνές χρησιμοποιούνται σε κλήσεις που προσομοιάζουν επείγουσες καταστάσεις, όπως απαγωγές ή ιατρικά επείγοντα.
- Caller ID Spoofing: Με την πλαστογράφηση του αναγνωριστικού κλήσης, ο αριθμός που εμφανίζεται στην οθόνη του θύματος μοιάζει να προέρχεται από αξιόπιστη πηγή, όπως τράπεζα ή δημόσια υπηρεσία.
- Ψυχολογική χειραγώγηση: Οι απατεώνες εκμεταλλεύονται τον φόβο ή την αίσθηση του κατεπείγοντος, πιέζοντας τα θύματα να δράσουν βιαστικά χωρίς να επαληθεύσουν την κατάσταση. Φράσεις όπως «Ο λογαριασμός σας θα κλείσει σε 48 ώρες» ή «Ο συγγενής σας κινδυνεύει» είναι συνηθισμένες.
Πώς να προστατευτείτε αποτελεσματικά
Για να προστατευτείτε από τις τηλεφωνικές απάτες που χρησιμοποιούν ΤΝ, ακολουθήστε αυτά τα βήματα:
- Μην απαντάτε σε άγνωστους αριθμούς: Εάν δείτε κλήση από άγνωστο αριθμό, ιδιαίτερα από το εξωτερικό (π.χ. με κωδικούς +387 ή +960), μην απαντήσετε και μην καλέσετε πίσω. Οι κλήσεις αυτές μπορεί να είναι μέρος απάτης υψηλής χρέωσης (wangiri).
- Επαληθεύστε την ταυτότητα του καλούντος: Εάν λάβετε κλήση από υποτιθέμενο συγγενή ή υπάλληλο τράπεζας, κάντε μια ερώτηση που μόνο το πραγματικό πρόσωπο θα γνωρίζει. Εναλλακτικά, καλέστε το πρόσωπο ή την υπηρεσία στον επίσημο αριθμό τους.
- Μην δίνετε ευαίσθητα στοιχεία: Οι τράπεζες και οι δημόσιες υπηρεσίες δεν ζητούν ποτέ κωδικούς e-banking, PIN ή OTP μέσω τηλεφώνου. Εάν σας ζητηθούν τέτοια στοιχεία, κλείστε αμέσως το τηλέφωνο.
- Χρησιμοποιήστε κωδικούς ασφαλείας: Δημιουργήστε με την οικογένειά σας έναν κωδικό ή φράση που θα χρησιμοποιείτε σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης για να επαληθεύσετε την ταυτότητα του καλούντος.
- Προσοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Περιορίστε τις δημόσιες πληροφορίες που μοιράζεστε, όπως βίντεο ή ηχογραφήσεις, καθώς αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κλωνοποίηση φωνής.
- Αναφέρετε ύποπτες κλήσεις: Επικοινωνήστε με τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο 11188 ή μέσω της πλατφόρμας cyberalert.gr για να αναφέρετε οποιαδήποτε ύποπτη δραστηριότητα.
- Ενημερωθείτε συνεχώς: Μείνετε ενημερωμένοι για τις νέες μεθόδους απάτης μέσω αξιόπιστων πηγών, όπως η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας ή η Ελληνική Αστυνομία.
Τι λένε οι αρχές
Η Ελληνική Αστυνομία και η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας συνιστούν στους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην ανταποκρίνονται σε κλήσεις ή μηνύματα που προκαλούν φόβο ή πίεση για άμεση δράση. Επιπλέον, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών τονίζει ότι οι τράπεζες δεν ζητούν ποτέ ευαίσθητα στοιχεία μέσω τηλεφώνου ή SMS. Σε περίπτωση που πέσετε θύμα απάτης, επικοινωνήστε άμεσα με την τράπεζά σας και την αστυνομία για να περιορίσετε τη ζημιά.
Οι τηλεφωνικές απάτες με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν μια σοβαρή απειλή στην Ελλάδα του 2025, αλλά με την κατάλληλη ενημέρωση και προσοχή, οι πολίτες μπορούν να προστατευτούν.
Η ψυχραιμία, η επαλήθευση της ταυτότητας του καλούντος και η αποφυγή παρορμητικών ενεργειών είναι τα κλειδιά για να αποφύγετε τις παγίδες των απατεώνων.
Μοιραστείτε αυτές τις πληροφορίες με τους οικείους σας, ιδιαίτερα με ηλικιωμένους, για να δημιουργήσετε ένα ασφαλέστερο ψηφιακό περιβάλλον για όλους.
