Στις 19-5-2023 συμπληρώνεται ένας αιώνας και πλέον από το βάρβαρο ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου, με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, περίπου 350.000, και πάνω από 1 εκατομμύριο εκτοπισμένους, οι οποίοι οδηγήθηκαν στην προσφυγιά.
Ο βασικότερος παράγοντας που συντέλεσε στη Γενοκτονία των Ποντίων ήταν η άνοδος του τουρκικού εθνικισμού.
Για την ανερχόμενη τουρκική αστική τάξη, που διεκδικούσε το έθνος-κράτος της, απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση της κυριαρχίας της στο συγκεκριμένο γεωγραφικό-οικονομικό χώρο αποτελούσε το χτύπημα των βασικών ανταγωνιστών της, κυρίως της ελληνικής και της αρμενικής αστικής τάξης.
Ακόμη, ο Πόντος για την αστική τάξη της Ελλάδας ερχόταν σε «δεύτερη μοίρα», ενώ υποτιμήθηκε η βοήθεια οποιασδήποτε μορφής προς αυτόν. Η προέλαση του ελληνικού στρατού στα ενδότερα της Τουρκίας (κάνοντας το «χωροφύλακα» των αγγλογαλλικών συμφερόντων στην περιοχή) σίγουρα υπονόμευσε -αν δε σφράγισε- την τύχη των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου, αλλά και γενικότερα.
Επιπλέον, οι επιδιώξεις και επιλογές της ελληνικής άρχουσας τάξης του Πόντου και οι σφοδρότατοι ανταγωνισμοί μεταξύ της ελληνικής και της αρμενικής αστικής τάξης όχι μόνο υπονόμευσαν μια ενδεχόμενη κοινή τους δράση, αλλά συχνά κατέληγαν ακόμη και σε συγκρούσεις μεταξύ ποντιακών και αρμενικών ένοπλων σωμάτων.
Όλα αυτά, βέβαια, με φόντο τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή, αφού η Γενοκτονία των Ποντίων σχετίζεται άμεσα με τις ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις που έλαβαν χώρα για τη μοιρασιά της κλυδωνιζόμενης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στο πλαίσιο και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, για την αναδιανομή των παγκόσμιων αγορών και πλουτοπαραγωγικών πηγών. Αλλωστε, οι σφαγές, οι εθνοκαθάρσεις, οι προσφυγοποιήσεις, οι αναγκαστικές αφομοιωτικές πολιτικές κ.ο.κ. ήταν κοινός παρονομαστής στα Βαλκάνια (και όχι μόνο), όπου οι λαοί πλήρωσαν με το αίμα τους τις μεγαλοϊδεατικές επιδιώξεις των εθνικών τους αστικών τάξεων.
104 χρόνια μετά, η Γενοκτονία των Ποντίων διδάσκει ότι στο φόντο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών οι λαοί δεν αποτελούν παρά κρέας για τα κανόνια των αντίπαλων στρατοπέδων, διαπραγματευτικά χαρτιά και πιόνια σε μια γεωστρατηγική σκακιέρα· ότι η στοίχιση των λαών πίσω από τις «ομόφυλες» ή «ομόθρησκες», αλλά με διαμετρικά αντίθετα ταξικά συμφέροντα, «ηγεσίες» τους, τους μετατρέπει σε βόλια για τα όπλα τους.
Ο ποντιακός ελληνισμός γνώρισε τις συνέπειες της διαμόρφωσης των εθνικών αστικών κρατών, σε συνθήκες ιστορικής αποσύνθεσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που γινόταν κάτω από την άμεση παρέμβαση των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών της Ευρώπης.
Οι συνέπειες δεν ήταν για όλους ίδιες. Τα πλήγματα, τους διωγμούς, τους σήκωσαν οι άνθρωποι του λαού. Οι ξεριζωμένοι Πόντιοι δεν είχαν απέναντί τους μόνο την τουρκική αστική τάξη. Απέναντί τους είχαν και την ελληνική αστική τάξη, που χρησιμοποίησε τους πληθυσμούς του Πόντου ως χαρτί πίεσης για να βγει κερδισμένη στην αντιπαράθεσή της με την αστική τάξη της Τουρκίας. Αλλά και κατά την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκαν ως φτηνή εργατική δύναμη και ζήσανε σε συνθήκες που δε διαφέρουν από αυτές που ζουν σήμερα οι πρόσφυγες και ξεριζωμένοι.
Σήμερα, που εγκυμονούνται νέοι κίνδυνοι για τους λαούς, μπορούμε και πρέπει να βγάλουμε συμπεράσματα για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία και αλλού, με ορατό το ενδεχόμενο γενίκευσής του.
Τιμάμε τη 19η Μαΐου, Μέρα Μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας, στηρίζοντας τη δίκαιη διεκδίκηση των ποντιακών οργανώσεων και συλλόγων για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Οφείλουμε να στηρίξουμε τον αγώνα για την ανάδειξη και τη στήριξη της πολιτιστικής και πνευματικής δραστηριότητας των Ποντίων όλων των γενεών, μακριά από τις διάφορες αντιδραστικές εθνικιστικές ρητορικές μίσους. Σήμερα, 104 χρόνια μετά, η μεγαλύτερη τιμή για τη Μνήμη και την Ιστορία των Ποντίων είναι ο αγώνας για να μη ζήσει ποτέ ξανά κανείς λαός όσα έζησαν εκείνοι.
Και ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι και άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ’ αφεντός τα στρέμματα.
Και στον πόλεμ’ «όλα για όλα»
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί
για τ’ αφέντη το φαΐ.
(Κ. Βάρναλης, από την «Μπαλάντα του κυρ Μέντιου»)
Η ΤΕ Πιερίας του ΚΚΕ
14-5-2023
