Εντός του καλοκαιριού αναμένει η Κομισιόν να στείλει η Ελλάδα πληρέστερη πληροφόρηση για τα εν Ελλάδι περιουσιακά στοιχεία ρώσων ολιγαρχών και ρωσικών οντοτήτων που περιλαμβάνονται στη λίστα των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, τα οποία θα μπορούσαν να παγώσουν και ίσως να κατασχεθούν μέσω δικαστικής διαδικασίας, διαμηνύει ο επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς μέσω της συνέντευξής του στα «ΝΕΑ».
«Ζητάμε από τα κράτη – μέλη να μας παράσχουν περισσότερες πληροφορίες, αριθμούς και λεπτομέρειες σχετικά με την πραγματικότητα στη χώρα τους για τα περιουσιακά στοιχεία ολιγαρχών και οντοτήτων, ώστε να προχωρήσουμε σε διαδικασίες παγώματος και ίσως κατάσχεσης μέσω δικαστικής διαδικασίας.
Η Ελλάδα έχει στείλει κάποιες πληροφορίες, αλλά θέλουμε να δούμε πώς μπορούμε να υπάρξει βελτίωση» δηλώνει ο Ρέιντερς, ο οποίος είναι υπεύθυνος με ειδική ομάδα εργασίας για την οργάνωση της διαδικασίας για το πάγωμα και την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων ρώσων ολιγαρχών και ρωσικών οντοτήτων, που βρίσκονται στη λίστα των κυρώσεων. «Επέμεινα στην τελευταία συνάντηση της ειδικής ομάδας να λάβω κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού περισσότερες λεπτομέρειες» λέει, επεξηγώντας ότι μέχρι στιγμής έξι χώρες, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ιρλανδία και Αυστρία, έχουν ξεκινήσει σχετικές διαδικασίες για δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία αξίας 12,78 δισ. ευρώ έναντι συνολικών 13,92 δισ. στην ΕΕ.
Στόχος του βέλγου επιτρόπου δεν είναι μόνο το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων, αλλά και το ενδεχόμενο κατάσχεσής τους, κάτι που απαιτεί την εμπλοκή των ιδιοκτητών σε ποινικά αδικήματα, όπως τη διαφθορά ή το ξέπλυμα χρήματος.
«Προτείναμε να επεκταθεί ο κατάλογος των ευρω-εγκλημάτων, ώστε να περιληφθεί η απόπειρα παραβίασης των κυρώσεων ως έγκλημα» επεξηγεί ο Ρέιντερς. Εχοντας ήδη λάβει πράσινο φως από την Ευρωβουλή, αναμένει την έγκριση του Συμβουλίου τον Οκτώβριο. «Αμέσως μετά θα προτείνουμε οδηγία για την εναρμόνιση των κυρώσεων ώστε να είναι δυνατή σε όλα τα κράτη – μέλη η δίωξη και η διοργάνωση δίκης για παραβίαση των κυρώσεων. Εάν ολιγάρχες ή μέλη των οικογενειών τους, τραπεζίτες ή δικηγόροι συμμετέχουν σε ένα τέτοιο αδίκημα, θα μπορούμε να προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη για την κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων». Απώτερος στόχος η τοποθέτηση των χρημάτων από τις κατασχέσεις σε κοινό ταμείο για την Ουκρανία, λέει ο ευρωπαίος αξιωματούχος, σπεύδοντας να σημειώσει ότι προφανώς δεν αρκούν για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό θέτει, μάλιστα, ο ίδιος το ερώτημα, πώς θα μπορούσε να συμμετάσχει η Ρωσία στο εγχείρημα της ανοικοδόμησης. «Υπάρχουν τρεις δυνατότητες. Εθελοντική συμμετοχή, διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια μιας ειρηνευτικής διαδικασίας και ίσως το πάγωμα για μεγάλο χρονικό διάστημα ορισμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας μέχρι μια πραγματική συμμετοχή» επισημαίνει, φέρνοντας το παράδειγμα των ξένων συναλλαγματικών αποθεμάτων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, εξ των οποίων 300 δισ. δολάρια έχουν παγώσει. Αλλά, η απάντηση στο ερώτημα, αν είναι δυνατόν να κατασχεθούν, «δεν είναι προφανής», επεξηγεί ο επίτροπος Δικαιοσύνης, καθώς υπάρχουν ασυλίες στο διεθνές δίκαιο για κράτη και οντότητες, υπάρχουν επίσης ζητήματα σχετικά με τον χάρτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μας πληροφορεί ότι ανάλογοι προβληματισμοί και έρευνες γίνονται σε ΗΠΑ και Καναδά. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι αποφάσεις μας είναι σε πλήρη συμμόρφωση με το κράτος δικαίου» τονίζει.
Εγκλήματα πολέμου
Η συζήτησή μας περνά στα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία και στο αίτημα του ουκρανού προέδρου για ένα διεθνές δικαστήριο. «Επιδίωξή μας είναι να χρησιμοποιήσουμε τα υπάρχοντα εργαλεία, να βελτιώσουμε τη λειτουργία τους, να χρησιμοποιήσουμε τις εθνικές δικαιοδοσίες, στην Ουκρανία, όπου υπάρχουν πολλές έρευνες, και στα κράτη – μέλη. Δεκατέσσερα κάνουν έρευνες έχοντας καθολική δικαιοδοσία. Παράλληλα, προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τα υπάρχοντα διεθνή δικαστήρια, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» απαντά ο επίτροπος Δικαιοσύνης. Αναφέρεται επίσης στην σύσταση ερευνητικής ομάδας με τη συμμετοχή της Eurojust και έξι χωρών, στην επέκταση της δικαιοδοσίας της Eurojust όσον αφορά την αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων.
«Είναι σημαντικό η Ουκρανία να επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης και να συμμετάσχει στο ΔΠΔ προτού συζητήσουμε οποιαδήποτε άλλη μορφή δυνατοτήτων. Να επιδείξει δέσμευση στο Καταστατικό της Ρώμης και στη δυνατότητα του ΔΠΔ να διερευνήσει όλα τα πιθανά εγκλήματα. Ως φαίνεται η μεγάλη πλειοψηφία των εγκλημάτων διαπράττεται από ρώσους στρατιώτες εναντίον ουκρανών αμάχων. Είναι καλύτερο να γίνουν έρευνες από το ΔΠΔ με πλήρη στοιχεία. Να μην έχουμε μόνο εθνικές (δικαστικές) αποφάσεις στην Ουκρανία, αλλά και διεθνείς αποφάσεις από το ΔΠΔ. Μετά το καλοκαίρι θα έχουμε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη δυνατότητα να προχωρήσουμε στην έρευνα των εγκλημάτων πολέμου από το ΔΠΔ. Ισως στο μέλλον εξετάσουμε τη δυνατότητα ενός ειδικού δικαστηρίου» λέει κατηγορηματικά.
Δεν αποκλείει να γίνουν τότε σχετικές συζητήσεις με τον ΟΗΕ, εκτιμώντας ότι θα είναι δύσκολο σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου συμμετέχει η Ρωσία, αλλά μπορεί να υπάρξει διέξοδο μέσω της Γενικής Συνέλευσης. Προβλέπει, πάντως, ότι η εξιχνίαση των εγκλημάτων στην Ουκρανία μπορεί να διαρκέσει πολύ. «Μπορεί να δούμε μια συνεχή διαδικασία από έρευνες, διώξεις και δίκες. Θα είναι ένα μακρύ ταξίδι. Είναι ένα μήνυμα προς τις ρωσικές Αρχές και προς τους Ρώσους, που διέπραξαν θηριωδίες, ότι εάν είναι δράστες θηριωδιών θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο ερευνών, δίωξης και δίκης κατά τη διάρκεια της ζωής τους».
Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα
Τον ρωτάμε επίσης για το ελληνικό δικαστικό σύστημα. «Στην Ελλάδα λαμβάνονται θετικά μέτρα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δικαιοσύνης» δηλώνει, κάνοντας αναφορά στη μεταρρύθμιση της Σχολής Δικαστών, που αποσκοπεί στην αύξηση της ποιότητας της κατάρτισης των δικαστών, στη σχεδιαζόμενη δημιουργία μιας Εθνικής Σχολής Δικαστικών Υπαλλήλων, που θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας της βοήθειας προς τους δικαστές και της διαχείρισης των δικαστηρίων, στην αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που επιδιώκει να έχει θετικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης, ιδίως όσον αφορά τις καθυστερήσεις στην αστική Δικαιοσύνη, την ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης, για την οποία θυμίζει ότι περιλαμβάνεται στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης. «Αυτό που ζητάμε από την Ελλάδα είναι η καλύτερη συμμετοχή των δικαστικών στη διαδικασία διορισμών στις ανώτατες θέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ανώτατο Δικαστήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο» καταλήγει.
