Σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, περισσότεροι από επτά στους δέκα ερωτηθέντες ανησυχούν για την αύξηση του κόστους ζωής, με τα χειρότερα αποτελέσματα να παρατηρούνται στην Ελλάδα (100%), την Κύπρο (99%), την Ιταλία και την Πορτογαλία (98% και για τις δύο χώρες). Οι αυξανόμενες τιμές, μεταξύ άλλων για την ενέργεια και τα τρόφιμα, γίνονται αισθητές σε όλες τις κοινωνικές και δημογραφικές κατηγορίες, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας ή εκπαιδευτικού και κοινωνικού-επαγγελματικού προφίλ.
Η δεύτερη μεγαλύτερη ανησυχία των Ευρωπαίων πολιτών με 82% είναι η απειλή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, ποσοστό το οποίο στην Ελλάδα ανέρχεται στο 97%.
Σε επίπεδο ΕΕ, τρίτη κατά σειρά ανησυχία αποτελούν η κλιματική αλλαγή και η εξάπλωση του πολέμου στην Ουκρανία προς άλλες χώρες (81%). Η μετανάστευση, ωστόσο, απασχολεί ιδιαίτερα τους Έλληνες πολίτες και αποτελεί την τρίτη πιο διαδεδομένη ανησυχία με ποσοστό 86%, ακολουθούμενη από την κλιματική αλλαγή με 84% και την εξάπλωση του πολέμου στην Ουκρανία προς άλλες χώρες (78%).
Εξάλλου, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, οι πρόσφατες κρίσεις έχουν ενισχύσει τη στήριξη των πολιτών για την ΕΕ: Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, 72% θεωρούν ότι η συμμετοχή στην ΕΕ έχει ωφελήσει τη χώρα τους και 62% βλέπουν την ΕΕ θετικά (65% και 43% αντίστοιχα στην Ελλάδα).
Οι πολίτες περιμένουν από την ΕΕ να συνεχίσει να εργάζεται για την εξεύρεση λύσεων προκειμένου να μετριαστούν οι πολλαπλασιαζόμενες επιπτώσεις των αλυσιδωτών κρίσεων που έχουν πλήξει την ήπειρο. Η υψηλή στήριξη για την ΕΕ προέρχεται από την εμπειρία πρόσφατων ετών, κατά τα οποία η ΕΕ επέδειξε αξιοσημείωτη ικανότητα να δρα ενωμένη και να λαμβάνει αποτελεσματικά μέτρα. Για την ώρα, οι Ευρωπαίοι δεν είναι ικανοποιημένοι με τα μέτρα που έχουν ληφθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς μόνο ένας στους τρεις ερωτηθέντες βλέπει θετικά τις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ζωής. Τα αποτελέσματα είναι πιο αρνητικά στην Ελλάδα, όπου μόνο ένας στους πέντε ερωτηθέντες απάντησε θετικά.
Σχετικά με την οικονομική κατάσταση των πολιτών, η έρευνα δείχνει ότι οι επιπτώσεις από τις αλλεπάλληλες κρίσεις γίνονται όλο και περισσότερο αισθητές. Σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της ΕΕ (46%), έναντι 66% στην Ελλάδα, δηλώνει ότι το βιοτικό επίπεδό του ήδη έχει μειωθεί λόγω των συνεπειών της πανδημίας COVID-19, των συνεπειών του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και του αυξανόμενου κόστους ζωής. Επίσης, το 39% των ερωτηθέντων στην ΕΕ, έναντι 29% στην Ελλάδα, δηλώνουν ότι ακόμη δεν έχουν δει το βιοτικό επίπεδό τους να μειώνεται, αλλά αναμένουν ότι αυτό θα συμβεί το επόμενο έτος, δημιουργώντας μία μάλλον ζοφερή προοπτική για το 2023.
Ένας άλλος χαρακτηριστικός δείκτης των αυξανόμενων οικονομικών δυσχερειών είναι η αύξηση του ποσοστού των πολιτών που δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους «τις περισσότερες φορές» ή «μερικές φορές», όπου παρατηρείται αύξηση εννέα μονάδων από 30% σε 39% σε επίπεδο ΕΕ από το φθινόπωρο του 2021. Στην Ελλάδα υπήρξε αύξηση 14 μονάδων, με αυτό το ποσοστό να αγγίζει το 86%.
Οι πολλαπλές γεωπολιτικές κρίσεις των τελευταίων ετών εξακολουθούν να δημιουργούν σοβαρές προκλήσεις για τους πολίτες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Με τον πληθωρισμό στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και δεκαετίες, οι Ευρωπαίοι πολίτες θέλουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (37%). Η δημόσια υγεία παραμένει σημαντική για πολλούς Ευρωπαίους πολίτες (34%), όπως και η συνεχιζόμενη δράση κατά της κλιματικής αλλαγής (31%). Η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (31%) είναι, επίσης, ψηλά στον κατάλογο των Ευρωπαίων πολιτών. Στην Ελλάδα, οι ερωτηθέντες επέλεξαν την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ως πρώτη προτεραιότητα (58%), δεύτερη την υποστήριξη της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (55%) και τρίτη τη δημόσια υγεία (44%).
Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες κρίσεις και ιδιαίτερα ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ενισχύουν την υποστήριξη των πολιτών προς την EE: Σε ποσοστό 62% βλέπουν θετικά τη συμμετοχή στην ΕΕ, το οποίο αποτελεί ένα από τα υψηλότερα αποτελέσματα που έχουν καταγραφεί από το 2007. Το ποσοστό των ερωτηθέντων στην Ελλάδα είναι αρκετά χαμηλότερο, στο 43%. Τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων (66%) θεωρούν σημαντική την ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ, ενώ το 72% πιστεύει ότι η χώρα τους έχει ωφεληθεί από το γεγονός ότι είναι μέλος της ΕΕ. Στην Ελλάδα, το 59% αξιολογούν ως σημαντική την ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ, ενώ το 65% θεωρούν ότι η χώρα τους έχει ωφεληθεί από την ιδιότητα του κράτους-μέλους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η «ειρήνη» επανέρχεται στο μυαλό των πολιτών ως ένας από τους βασικούς και θεμελιώδεις λόγους της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Το 36% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι η συμβολή της ΕΕ στη διατήρηση της ειρήνης και την ενίσχυση της ασφάλειας είναι τα κύρια οφέλη τής ένταξης σε αυτήν, μία αύξηση έξι μονάδων από το φθινόπωρο του 2021. Το ποσοστό είναι υψηλότερο στην Ελλάδα, όπου φτάνει το 46%. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι η ΕΕ διευκολύνει την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών (35%) και συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη (30%).
Σχεδόν ενάμιση χρόνο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024, ένας στους δύο Ευρωπαίους πολίτες δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται για τη διαδικασία (54%), στα ίδια επίπεδα με το αντίστοιχο διάστημα πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 (53% τον Οκτώβριο του 2017). Στην Ελλάδα, ενδιαφέρον δηλώνει το 56% των πολιτών, ποσοστό αισθητά αυξημένο, κατά 14 μονάδες. Στο ερώτημα εάν θα ψήφιζαν, εφόσον αυτές οι εκλογές ήταν προγραμματισμένες για την επόμενη εβδομάδα, οι Έλληνες απαντούν θετικά, με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των 27 (75%), ενισχυμένο κατά έξι μονάδες σε σχέση με το εαρινό Ευρωβαρόμετρο του ΕΚ το 2022. Ο μέσος όρος των Ευρωπαίων ερωτηθέντων απαντά θετικά σε ποσοστό 67%.
