Το Pegasus είναι ένα στρατιωτικό εργαλείο spyware που αναπτύχθηκε και αδειοδοτήθηκε από την ισραηλινή εταιρεία, τον όμιλο NSO. Χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες χώρες για να στοχεύσει έξυπνα κινητά που ανήκουν σε δημοσιογράφους, ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσωπικότητες της αντιπολίτευσης και έχει “χρησιμοποιηθεί ευρέως”, σύμφωνα με έρευνα της δημοσιογραφικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Forbidden Stories, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2021. Το λογισμικό υποκλοπής spyware μπορεί να εγκατασταθεί εξ αποστάσεως σε ένα έξυπνο κινητό χωρίς να απαιτείται καμία ενέργεια από τον ιδιοκτήτη του και χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος. Υποκλέπτει αποτελεσματικά τα κρυπτογραφημένα μηνύματα ενός τηλεφώνου, π.χ. WhatsApp και Signal, και το μετατρέπει σε συσκευή παρακολούθησης ενεργοποιώντας το μικρόφωνο και την κάμερα.
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις ότι η κυβέρνηση του PiS στην Πολωνία χρησιμοποίησε τον Πήγασο για την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων και εισαγγελέων είναι αποτρόπαιες. Οι εκθέσεις ακολουθούν άλλα ανησυχητικά παραδείγματα σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, την Ουγγαρία, όπου η κυβέρνηση του Fidesz κατηγορείται ότι έχει χρησιμοποιήσει το λογισμικό Pegasus εναντίον δημοσιογράφων. Είναι ζωτικής σημασίας η τεχνολογία αυτή να μην χρησιμοποιείται παράνομα ή αυθαίρετα. Τα ανησυχητικά παραδείγματα στην Πολωνία και την Ουγγαρία είναι ασυγχώρητα.
Η παράνομη υποκλοπή πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων δεν είναι μόνο αντίθετη με το δίκαιο της ΕΕ· είναι επίσης ενάντια στις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ, όπως η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η ελευθερία του λόγου. Ωστόσο, η κατάχρηση του Πήγασου δεν είναι απλώς ένα πολωνικό ή ουγγρικό ζήτημα, αλλά είναι ζήτημα της ασφάλειάς μας στην Ευρώπη, της ασφάλειας των πολιτών, αλλά και της εποπτείας των δραστηριοτήτων των μυστικών υπηρεσιών. Τα νέα εργαλεία επιτήρησης αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τις αυξανόμενες παράνομες απειλές επιτήρησης και να περιγράψουμε πιθανά μέτρα για τον μετριασμό των κινδύνων για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα των πολιτών.
Για να κατανοήσουμε τους κινδύνους, θα πρέπει να θέσουμε τους εαυτούς μας για μια στιγμή στη θέση των θυμάτων. Φανταστείτε ότι μια κυβέρνηση διαβάζει κάθε μήνυμα που μοιράζεστε με τους αγαπημένους σας, ότι κάθε βίντεο που παρακολουθείτε στο τηλέφωνό σας παρακολουθείται μαζί σας, ότι όλη την ώρα, οι άνθρωποι που δεν θέλουν το καλό σας γνωρίζουν ακριβώς πού βρίσκεστε. Αυτό είναι τρομακτικό! Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει και αγωνίζεται στο πλευρό των θυμάτων τέτοιων επιθέσεων με δύναμη και σθένος. Οι συνέπειες αυτών των επιθέσεων υπερβαίνουν το κακό που προκαλούν στα μεμονωμένα θύματα. Επηρεάζουν όλους όσοι θέλουν να ελέγξουν μια κυβέρνηση και να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Πρόκειται για μια κυβερνοεπίθεση κατά της δημοκρατίας, μια άμεση απόπειρα κατά της δημοκρατίας. Πρόκειται για καταστολή και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρέπει να αντιταχθούμε σε αυτήν.
Δεν αποτελεί σκάνδαλο το γεγονός ότι οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες χρησιμοποιούνται από μυστικές υπηρεσίες για την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας ή των επικίνδυνων εγκληματιών. Οι μυστικές υπηρεσίες θα πρέπει, και μάλιστα πρέπει, να έχουν στη διάθεσή τους τέτοιου είδους ικανότητες. Ωστόσο, υπάρχει ένας όρος – δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως όπλα ούτε σε πολιτικές μάχες ούτε κατά δημοκρατικών διαδικασιών, θεσμών, πολιτικών ή δημοσιογράφων. Το λογισμικό υποκλοπής spyware Pegasus έχει χρησιμοποιηθεί πολύ πέρα από τον αρχικό του σχεδιασμό ως μέσου καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε σθεναρή θέση επί του θέματος. Η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμφώνησε στη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για την έρευνα σχετικά με την παράνομη χρήση του λογισμικού υποκλοπής spyware Pegasus από ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ. Εδώ δεν πρόκειται για βελτίωση της νομοθεσίας ορισμένων ιδιωτικών εταιρειών. Αυτή είναι μια μάχη για τον έλεγχο μιας ταχεία εξελισσόμενης βιομηχανίας κυβερνο-όπλων, η οποία όχι μόνο είναι εξαιρετικά κερδοφόρα, αλλά δίνει στα κράτη που μπορούν να ελέγχουν αυτή τη βιομηχανία τεράστια επιρροή σε άλλα κράτη. Ο Πήγασος διαβρώνει τη δημοκρατία μας. Διακυβεύεται η ακεραιότητα της Ένωσής μας και των δημοκρατικών μας θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της ακεραιότητας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Jeroen Lenaers, πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης
Vladimir Bilcik, μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υπουθέσεων – Εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην ΕΕ (INGE 2)
Μαρία Σπυράκη, μέλος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, αναπληρώτρια στην Επιτροπή Εξωτερικών Παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (INGE 2)
