Πώς πρέπει να κινηθεί το ΠΑΣΟΚ πριν και μετά τις εκλογές, αποτελώντας τον εκφραστή της ελληνικής σοσιαλδημοκρατία; Την Τετάρτη το απόγευμα, στο Συνεδριακό Κέντρο του Κιλκίς, συναντήθηκαν όλες οι φυλές του κόμματος -με αφορμή το συλλογικό έργο «Η Σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο ξανά;» (Εκδόσεις Πόλις) και την καταγωγή ενός εκ των συγγραφέων του, του Στέφανου Παραστατίδη, πρώην γραμματέα οργανωτικού του ΚΙΝΑΛ.
Για πρώτη φορά προεκλογικά, κάθε πλευρά του πασοκικού φάσματος (παπανδρεϊκοί, γεννηματικοί, εκσυγχρονιστές και ανεξάρτητοι) βρέθηκε να εκπροσωπείται σε τέτοιου είδους πάνελ: η Αννα Διαμαντοπούλου, ο Γιώργος Καμίνης, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο Μανώλης Οθωνας και ο συντονιστής Λευτέρης Παπαγιαννάκη συζήτησαν προφανώς όχι μόνο για την πορεία της ελληνικής και ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και για τα βήματα που πρέπει να κάνει το ΠΑΣΟΚ -εκφράζοντας και διαφορετικές απόψεις για τον ρόλο του και τις συνεργασίες μετά την κάλπη της απλής αναλογικής.
Γ. Παπακωνσταντίνου: «Είμαστε έτοιμοι να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη»
Σε μια σπάνια δημόσια παρέμβαση, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου χρησιμοποίησε το παράδειγμα της κρίσης του 2009 για να μιλήσει για τον ρόλο της Σοσιαλδημοκρατίας στην διαχείριση κρίσεων. «Ηταν προοδευτικό να μην υπάρχει αξιολόγηση πουθενά, να καταρρέει το ασφαλιστικό; Χρειάστηκε να έρθει μια σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση και να αναλάβει τον επώδυνο ρόλο να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που ουδείς ανέλαβε πριν. Κατέρρευσε παταγωδώς», σημείωσε. «Γιατί; Εχει να κάνει με την υποκρισία του υπόλοιπου πολιτικού συστήματος που κρύφτηκε πίσω από εμάς -από τα δεξιά και τα αριστερά μας. Αλλά και εμείς οι ίδιοι δεν είχαμε εμπιστοσύνη σε αυτό που κάναμε. Ηταν η δική μας αδυναμία να στηρίξουμε τις επιλογές που ήταν απαραίτητες για την χώρα. Δεν υπήρχαν άλλες τότε, το έδειξε η ιστορία». Σύμφωνα με τον Παπακωνσταντίνου, το ΠΑΣΟΚ πήρε πάνω του μια προσπάθεια που κανένα άλλο κόμμα δεν μπορούσε να πάρει. «Αυτές είναι οι αξίες του χώρου αυτού. (…) Αμα δεν έρθουμε σε μια βασική συμφωνία για το τι πήγε στραβά και τι θα μπορούσε να πάει καλύτερα, θα ξανακάνουμε τα ίδια λάθη», Για τον Παπακωνσταντίνου, μια χώρα και ένας πολιτικός χώρος «που δεν μαθαίνει από τα λάθη του είναι καταδικασμένος να τα ξανακάνει».
Ασκώντας κριτική στο κυβερνητικό αφήγημα, ο πρώην υπουργός Οικονομικών σχολίασε πως αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. «Είμαστε έτοιμοι να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Απέναντι σε μια κυβερνητική πρόταση σήμερα που λέει ότι όλα γίνονται σωστά και έχει μελανά σημάδια σε θέματα αρχών και απέναντι σε μια άλλη, που θέλει να διαγράψει και να ξεχάσουμε τις δυσκολίες που περάσαμε και υπόσχεται πράγματα που δεν γίνονται, πρέπει κάποιος να βγει και να πει την αλήθεια, να έχει προτάσεις. Αναλωνόμαστε να συζητάμε πότε θα γίνουν εκλογές, ποιοι θα είναι στα ψηφοδέλτια και δεν μιλάμε για τα δύσκολα που πρέπει να κάνουμε -αυτό είναι η διαφορά ανάμεσα σε άλλους πολιτικούς χώρους και τον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, που είναι ο μόνος που νομίζω μπορεί να αρχίσει να δίνει κάποιες απαντήσεις», τόνισε.
Μ. Όθωνας: «Να μην συμβιβαστούμε με ΠΑΣΟΚ-τσόντα του Κέντρου»
Για τον Μανώλη Όθωνα, διευθυντή του πολιτικού γραφείου της Φώφης Γεννηματά, σε μια μάλλον ιδανική κοινωνία «οι κυβερνητικές συνεργασίες με σαφείς και εκ των προτέρων γνωστούς προγραμματικούς όρους» θα μπορούσαν να είναι η απάντηση για πολιτική και κυβερνητική σταθερότητα. «Στην Ελλάδα, όμως, του 2023 με δεδομένα τις πολιτικές συνθήκες, το πολιτικό σύστημα και τους διαφαινόμενους πολιτικούς συσχετισμούς, ισχύει; Πιστεύω ότι σήμερα δεν υπάρχουν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την συγκρότηση κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας που θα προωθήσει σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές», επεσήμανε. Θα έπρεπε το ΠΑΣΟΚ να συμμετάσχει σε μετεκλογικά σχήματα; «Δεν πιστεύω ότι μια κυβέρνηση με βασικό πυλώνα είτε τη ΝΔ είτε το ΣΥΡΙΖΑ και συμπλήρωμα το ΠΑΣΟΚ, που θα συγκροτηθεί με μια προσχηματική προγραμματική συμφωνία που θα μείνει στα χαρτιά, θα δώσει αξιόπιστη και βιώσιμη απάντηση πολιτικής και κυβερνητικής σταθερότητας. Το αντίθετο μάλλον. Μόνο η ισχυρή, πολιτικά, εκλογικά και κοινοβουλευτικά παρουσία ΠΑΣΟΚ θα του δώσει τη δυνατότητα να (επί)βάλλει πολιτικό και προγραμματικό πρόσημο Σοσιαλδημοκρατίας στην κυβέρνηση της χώρας. Σε κάθε άλλη περίπτωση πιστεύω ότι πρέπει να προτάξουμε να υπηρετήσουμε το λαό και τη χώρα όχι προφανώς ως κόμμα διαμαρτυρίας αλλά ως κόμμα εξουσία», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Κανείς μας δεν θα συμβιβαστεί με ένα ΠΑΣΟΚ “ΚΚΕ του Κέντρου”, αλλά σας καλώ να μην συμβιβαστούμε ούτε με ένα ΠΑΣΟΚ “τσόντα του Κέντρου”», σχολίασε προς το κοινό -αφήνοντας και αιχμές για έναν δύσκολο και ανηφορικό δρόμο, ο οποίος «δεν οδηγεί κάποιους μονίμως εν αναμονή υπουργούς στο προσκήνιο ξανά αλλά είναι ο μόνος που μπορεί να οδηγήσει την Σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο ξανά».
Α. Διαμαντοπούλου: «Το κόμμα που απευθύνεται σε κεντρώο σώμα θα δώσει προοπτική»
Σε άλλο μήκος κύματος ήταν η ομιλία της Αννας Διαμαντοπούλου, η οποία αναγνώρισε από την αρχή της δικής της παρέμβασης τις διαφωνίες που έτσι κι αλλιώς υπήρχαν διαχρονικά μέσα στο ΠΑΣΟΚ. «Τι σημαίνει Σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα; Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης οι σοσιαλδημοκράτες συνεργάζονται -με Φιλελεύθερους, με Πράσινους, ακόμα και με τους Αριστερούς, αισθητά διαφορετικούς από τους δικούς μας», ανέφερε. «Όλοι προσαρμόζονται, υπάρχει όσμωση, κοινωνικό κράτος και ελεύθερη αγορά συνυπάρχουν», τόνισε, περιγράφοντας την εξέλιξη τόσο των συντηρητικών κομμάτων, όσο και της Αριστεράς. «Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει σήμερα για Δημοκρατική Παράταξη. Θέλει να απευθυνθεί στο Κέντρο. Γιατί το Κέντρο μπορεί να μην είναι ιδεολογία, αλλά είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός των πολιτών που θέλουν λύσεις. Και θέλουν λύσεις τώρα». Για την πρώην Επίτροπο, ένα κόμμα με τις αξίες του ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να μένει μόνο στην κληρονομιά του, γιατί οι πολίτες δεν ψηφίζουν με βάση το παρελθόν. «Ένα κόμμα με τις αξίες του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να παρουσιάσει πράγματα που στον πολίτη είναι πολύ σαφή. ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, 2023: ορίστε τρία πράγματα που είναι πολύ σημαντικά και θα γίνουν, να μας έρθουν αμέσως στο μυαλό», είπε. «Ερχεται η στιγμή που σοσιαλδημοκρατικό είναι το αληθινό απέναντι στους πολλούς. Θα θέλαμε να γυρίσουν στο ΠΑΣΟΚ οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ; Αν αυτό διατυπώσουμε ως αίτημα, θα πρέπει να παίξουμε τον ΣΥΡΙΖΑ και να κάνουμε αυτά που κάνει ή έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα που θα απευθυνθεί στο κεντρώο διαμορφωμένο σώμα, το οποίο έχει νέα χαρακτηριστικά και θέλει δίκαιες λύσεις και εθνική ασφάλεια, αυτό είναι το κόμμα που θα δώσει προοπτική. Και αφού πάρει προοπτική, τότε μπορεί και πρέπει να συνεργαστεί, για να επιβάλλει τις προτεραιότητες που είναι απολύτως αναγκαίες».
Γ. Καμίνης: «Διαφορετικό παράδειγμα συνεργασιών η Ιβηρική»
Μιλώντας για τις προϋποθέσεις συνεργασίας των προοδευτικών κομμάτων, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Καμίνης εξήγησε την διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες της Ιβηρικής. Σύμφωνα με τον Καμίνη, τα τελευταία οκτώ χρόνια το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να βρει τον βηματισμό του, διεκδικώντας από τον ΣΥΡΙΖΑ την ηγεμονία στον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς. Μπορεί το παράδειγμα στην Ισπανία και την Πορτογαλία να δείξει τον δρόμο; «Εκεί η Σοσιαλδημοκρατία αποτελούσε τον ισχυρότερο εταίρο της κυβερνητικής συμμαχίας, τόσο εκλογικά όσο και κοινοβουλευτικά. Εκ διαμέτρου αντίθετα τα πράγματα στην Ελλάδα, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ σταθερά προηγείται», ανέφερε, τονίζοντας πως αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που θα κληθεί να απαντήσει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ενόψει των καλπών που έρχονται.
Για τον Καμίνη, η σχέση του ΠΑΣΟΚ με την Σοσιαλδημοκρατία υπήρξε διαχρονικά τουλάχιστον αμφίθυμη. «Μια εικοσαετία μετά την ίδρυσή του, η κυρίαρχη κομματική αντίληψη αποκήρυξε ως δεξια απόκλιση κάθε απόπειρα σύνδεσης με την Σοσιαλδημοκρατία. Ασφαλώς υπάρχουν ακόμα κάποια ριζοσπαστικά και λαϊκιστικά σημεία του ΠΑΣΟΚ της πρώτης περιόδου που δεν ταιριάζουν σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Από την άλλη, το ΠΑΣΟΚ υπήρξε κληρονόμος της βενιζελικής παράταξης. Στήριξε την δημοκρατία, τα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και το κράτος πρόνοιας, δηλαδή τους τέσσερις πυλώνες της Σοσιαλδημοκρατίας», σχολίασε.
Στ. Παραστατίδης: «Δημοκρατία, ανοιχτοί θεσμοί, ισχυρή κοινωνία»
Ως μια «αξιακή και ηθική επανάσταση» περιέγραψε την Σοσιαλδημοκρατία ο οικοδεσπότης, Στέφανος Παραστατίδης (αφού ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες στο πάνελ) θέτοντας το τρίπτυχο «Δημοκρατία, ανοιχτοί θεσμοί, ισχυρή κοινωνία». Για τον Παραστατίδη, η Σοσιαλδημοκρατία χρειάζεται την Αλλαγή Παραδείγματος, «δηλαδή μία απάντηση, μία νέα ρήξη», απέναντι στο μοντέλο «που επιτρέπει την συσσώρευση πλούτου, επιρροής και ισχύος στα χέρια λίγων». Με βάση αυτό, η Σοσιαλδημοκρατία «θα δομήσει ένα κράτος που δεν θα επιβάλλει, ελέγχει ή θα περιορίζει αλλά θα προστατεύει, θα δημιουργεί ίσες ευκαιρίες πρόσβασης και θα χειραφετεί ανθρώπους και ιδέες. Και ταυτόχρονα, μία ισχυρή κοινωνία».
