Όπως όλοι μας γνωρίζουμε, το έδαφος της παλαιάς Λεπτοκαρυάς πάθαινε καθίζηση, με αποτέλεσμα να πέφτουν τα σπίτια του χωριού, γι’ αυτό και η πολιτεία αναγκάστηκε από το 1952 έως το 1960, να μεταφέρει το χωριό στην καινούργια του θέση, όπου βρίσκεται σήμερα η ομώνυμη κωμόπολη.
Ο μακαριστός ιερέας Γεώργιος Σκιρλής, (στα τέλη της δεκαετίας του 1960) την ημέρα της “Ζωοδόχου Πηγής” καθιέρωσε το έθιμο, να επισκέπτονται οι Λεπτοκαρίτες την παλαιά Λεπτοκαρυά, όπου το πρωί γίνεται η Θεία Λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, ενώ αργότερα ακολουθούσε το πανηγύρι που διαρκούσε ως το βράδυ. Έτσι μ’ αυτόν τον τρόπο οι Λεπτοκαρίτες επισκέπτονταν τη γενέτειρα των προγόνων τους. Δυστυχώς όμως με την πάροδο του χρόνου, το έθιμο αυτό ατόνησε και κάθε χρονιά, όλο και λιγότεροι Λεπτοκαρίτες πηγαίνουν στην παλαιά Λεπτοκαρυά.
Υπενθυμίζουμε πως οι κάτοικοι της παλαιάς Λεπτοκαρυάς, την ημέρα της “Ζωοδόχου Πηγής” συνήθιζαν να κάνουν τη Θεία Λειτουργία στον κοιμητηριακό ναό της Αγίας Τριάδας (και όχι στο ναό του Αγίου Νικολάου), όπου την ημέρα εκείνη έφερναν κόκκινα αυγά και τα «κυλούσαν» πάνω στα μνήματα των νεκρών τους. Ενώ τα «κυλούσαν» ή απλώς «άφηναν» τα κόκκινα αυγά πάνω στους τάφους, οι νεαροί Λεπτοκαρίτες παρακολουθούσαν και στη συνέχεια άρπαζαν τα αυγά. Ήταν (πλέον) δικά τους, όταν τα έπαιρναν από το μνήμα, ενώ αργότερα τα έτρωγαν ή τα πήγαιναν στο σπίτι τους για να τα φάνε.
Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας στην παλαιά Λεπτοκαρυά, ανακαινίσθηκε (δυστυχώς) το έτος 1980, χωρίς την έγκριση της εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων. Έτσι με την «ανακαίνιση» έχουμε την «καταστροφή» του “Κυρίως Ναού και του Νάρθηκα”, όπου καταστράφηκαν οι σπάνιες αγιογραφίες που βρίσκονταν στους τοίχους της εκκλησίας, οι οποίες ήταν ασβεστωμένες, όμως με την κατάλληλη συντήρηση από έμπειρους συντηρητές, θα μπορούσαν να επανέλθουν στην αρχική τους μορφή. Ευτυχώς που διασώθηκε το “Ιερό Βήμα” της εκκλησίας, όπου σώζονται σπάνιες αγιογραφίες (μερικώς ασβεστωμένες και αυτές).
Πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική, όπου βρίσκονταν και το νεκροταφείο του χωριού. Οι παλαιότερες εικόνες του ναού χρονολογούνται το 1750, επομένως η εκκλησία χτίστηκε (τουλάχιστον) στις αρχές του 18ου αιώνα. Πρέπει ο δήμος Δίου – Ολύμπου, η ιερά Μητρόπολη Κίτρους Κατερίνης & Πλαταμώνος και η εφορεία αρχαιοτήτων Πιερίας, να ενώσουν τις δυνάμεις τους, για τη συντήρηση και την αποκατάσταση των αγιογραφιών του “Ιερού Βήματος” του ναού, καθώς και των εικόνων των Αγίων που σώζονται στο ξυλόγλυπτο τέμπλο της Αγίας Τριάδας.
Όμως το πανηγύρι της παλαιάς Λεπτοκαρυάς γίνονταν την Κυριακή της Πεντηκοστής. Την ημέρα εκείνη, γιόρταζε η εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Οι προετοιμασίες για το πανηγύρι άρχιζαν δύο ημέρες νωρίτερα. Έξω από την Αγία Τριάδα υπήρχαν ψηλά πουρναρόδεντρα και μπαΐρια μεγάλα. Εκεί έστηναν πρόχειρες παράγκες και άπλωναν τα τραπέζια με τις καρέκλες. Έρχονταν και οργανοπαίχτες από άλλα μέρη.
Την Κυριακή της Πεντηκοστής, μετά την Θεία Λειτουργία, οι Λεπτοκαρίτες άρχιζαν το γλέντι. Τις απογευματινές ώρες έβγαιναν βόλτα όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Γίνονταν χοροί μεγάλοι. Πάνω «στ’ Ράχη» γίνονταν η βόλτα. Είναι το ύψωμα που βρίσκεται νότια της Αγίας Τριάδας. Ονομάστηκε «Ράχη», γιατί από νότια το ύψωμα φαίνεται σαν ράχη ζώου.
Το πανηγύρι της παλαιάς Λεπτοκαρυάς ήταν ξακουστό σ’ όλη τη γύρω περιοχή. Γι’ αυτό μαζεύονταν κόσμος από όλα τα γύρω χωριά. Κρατούσε τρεις ολόκληρες ημέρες. Το απόγευμα της πρώτης ημέρας του πανηγυριού, και πριν ν’ αρχίσουν τα γλέντια και οι χοροί, όλοι οι Λεπτοκαρίτες πήγαιναν προς τα δυτικά, στο «Γεφύρι».
Στο «Γεφύρι» οι κάτοικοι του χωριού περίμεναν να υποδεχτούν την εικόνα της Παναγίας, που την έφερναν κάθε χρόνο τέτοια μέρα από το μοναστήρι «της Παναγίας των Κανάλων». Την εικόνα της Παναγίας την έφερναν δυο Λεπτοκαρίτες, που είχαν σταλεί γι’ αυτόν τον σκοπό, μια μέρα νωρίτερα. Όταν έφτανε η εικόνα της Παναγίας στο «Γεφύρι», όλοι μαζί έκαναν πομπή και την έφερναν στον Άγιο Νικόλαο.
Το βράδυ έκαναν αγρυπνία και το πρωί Θεία Λειτουργία. Μετά γίνονταν «η ύψωση» της εικόνας της Παναγίας, δηλ. γίνονταν δημοπρασία. Έβγαζαν έναν δίσκο και μάζευαν χρήματα. Στη συνέχεια άρχιζε η περιφορά της εικόνας στο χωριό. Όποιος έδινε το μεγαλύτερο ποσό, έπαιρνε την εικόνα κατά τη διάρκεια της περιφοράς και μετά το τέλος, στο σπίτι του.
Από αυτόν, μετά την έπαιρνε την εικόνα όποιος άλλος ήθελε. Φρόντιζαν ώστε, στις σαράντα ημέρες που θα έμενε η εικόνα στο χωριό, να φιλοξενηθεί από όλους τους νοικοκυραίους. Τα χρήματα που συγκέντρωναν τα διέθεταν για τις διάφορες ανάγκες της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας.
Οι περισσότερες πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Χατζή «ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ» καθώς και από το προσωπικό μου αρχείο.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος
