Του Γιάννη Τσαπουρνιώτη
Όταν έρχεται στα αυτιά σου η λέξη Φλώρινα, συνήθως, ο νους ταξιδεύει σε μια ακριτική πόλη της Ελλάδας με τσουχτερό χειμώνα, με αποκλεισμένους δρόμους από τα χιόνια, με κατανάλωση μεγάλης ποσότητας πετρελαίου για να ζεσταθείς.
Υπάρχουν βέβαια και αξιόλογες τοποθεσίες για να επισκεφτείς όπως το Νυμφαίο, οι Πρέσπες, το Πισοδέρι.
Ίσως με όλα αυτά η ζωή φαντάζει φτωχή, λιτή και δύσκολη για να ζει κάποιος, μα δεν είναι έτσι.
Αφορμή για να αραδιάσω τις λίγες αυτές γραμμές, με σεβασμό και τιμή, για την πόλη της Φλώρινας, αποτέλεσε η διάκριση του διηγήματος μου «Φύλακας Άγγελος» από το Τμήμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και την Libron εκδοτική, στον 2ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Μίμης Σουλιώτης.
Μετά από είκοσι πέντε χρόνια είχα την τύχη να βρεθώ ξανά σε αμφιθέατρο πανεπιστημίου. Είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με αξιόλογους ανθρώπους, με αφανείς επιστήμονες που προσφέρουν έργο, χωρίς να διατυμπανίζουν το όνομα τους και την πολύπλευρη τους δραστηριότητα.
Αποκόμισα πληροφορίες για έναν σπουδαίο ποιητή, μια εμβληματική μορφή της Φλώρινας, ιδρυτή του Βαλκανικού Άσυλου Ποίησης στις Πρέσπες.
Ο Μίμης Σουλιώτης, στη μνήμη του οποίου διεξαγόταν ο λογοτεχνικός διαγωνισμός, ήταν αυτός που οργάνωσε το πρώτο πιλοτικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής.
Αν ο Αυγουστίνος Καντιώτης, (1907-2010), ήταν ένας ασυμβίβαστος, αυστηρός, ξεχωριστός ιεροκήρυκας, επίσκοπος και συγγραφέας, που το κήρυγμα του αποδείχτηκε προφητικό για ότι ζούμε σήμερα, αδικημένος και ίσως παρεξηγημένος ιεράρχης, κατά τη γνώμη μου, ο Μίμης Σουλιώτης, (1949-1912), προσέφερε, επίσης, πολλά στα γράμματα και στον πολιτισμό της ακριτικής αυτής περιοχής.
Δυο διαφορετικές προσωπικότητες, μα το ίδιο ξεχωριστές και επιβλητικές για την πόλη.
Όταν κατά την διάρκεια της τελετής, που οργάνωσε το Τμήμα Δημιουργικής Γραφής, παρέλαβε το βραβείο του ο καρδιολόγος και συγγραφέας Νικήτας Κακκαβάς, κάτοικος Φλώρινας, αντιλήφθηκα ότι πρόκειται για μια ακόμη σπουδαία προσωπικότητα της περιοχής.
Για να τιμήσει και να προβάλει τον Μίμη Σουλιώτη, εμπνεύστηκε τη συγγραφή μιας φανταστικής συνέντευξης που παραχώρησε ο Μίμης στον Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, με θέμα την Φλώρινα. Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο παρέλαβα από τον ίδιο τον δημιουργό, κατά την αποχώρηση μου από το πανεπιστήμιο, μετά από μια ολιγόλεπτη συνομιλία μαζί του και με επηρέασε αφάνταστα.
Οι δυο τους, όπως αναφέρει ο Νικήτας Κακκαβάς, είχαν γνωριστεί στη Φλώρινα τη δεκαετία του 1980, όταν ο Μαστρογιάννι βρέθηκε στην πόλη για τα γυρίσματα της ταινίας «Ο Μελισσοκόμος» του Θ. Αγγελόπουλου.
Ο Μίμης Σουλιώτης, μέσα από την πένα του Νικήτα Κακκαβά, περιγράφει την Φλώρινα στον Μαστρογιάννι.
«Μια πολίχνη του Βορρά είναι η Φλώρινα. Μια πολίχνη 18.000-20.000 κατοίκων που από το 1912 μέχρι τώρα, δεν αυξάνονται και μήτε λιγοστεύουν. Το διαμονητήριο στη Φλώρινα έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του. Στα θετικά προσγράφω ότι οι εποχές εδώ είναι τέσσερις και διακριτές: το φθινόπωρο διατηρεί την αισθησιακή του αυτονομία έναντι της άνοιξης, του καλοκαιριού και του χειμώνα. Όταν πέφτει το χιόνι, δεν αιωρείται η σκόνη στους δρόμους παρά υψώνεται παντού μια παραμυθένια διαύγεια, πράγμα επίσης θετικό.
Άλλα θετικά στοιχεία: ο τελευταίος φούρναρης βγάζει πραϋντικό σώματος και ψυχής. Τις Τετάρτες βρίσκεις χειροποίητο βούτυρο από ροζιάρικα χέρια ηλικιωμένης, κίτρινο και θαμπό σαν χρυσάφι 22 καρατίων. Τα πρασινοκίτρινα μήλα από το Πέραμα σε πάγκους στο παζάρι, αλίπαντα και σαν μαραμένα, δεν γυαλίζουν από γεωργική χημεία, σεμνά πονεμένα μήλα χειροποίητα, αντοπάριστα και ηδυσμένα από το μαγνήσιο της γης.
Τέλος το τσίπουρο είναι καθαρό, συντροφικό, υγιεινό, που σκοτώνει τις ξεφτίλες γρίπες και πέφτει μπάλσαμο στις λύπες αργά μεσάνυχτα που η ψυχή επιμένει. Να προσθέσω ότι η περιοχή παρέχει το εξαιρετικό προνόμιο να κυκλοφορείς ανάμεσα σε έξι λίμνες της, όλες σε μιαν ακτίνα μόλις πενήντα χιλιομέτρων από το σπίτι ενός έκαστου». Στα μειονεκτήματα της περιοχής τόνιζε κυρίως τον βαρύ χειμώνα.
Μέχρι τώρα στη ζωή μου άρεσε να ταξιδεύω νοτιοδυτικοανατολικά. Αυτή η επαφή μου με το βορειοδυτικό κομμάτι της χώρας ήταν ερωτική. Εδώ καθάρισε λίγο η ψυχή μου και φόρτωσα λίγη πνευματική «βενζίνα» στο νου.
Ο πλούτος δεν βρίσκεται πάντα σε φθαρτά, χλυδάτα σταυροδρόμια και μεγάλους οικισμούς, κατακλεισμένους με υλικά αγαθά. Η ποιότητα και η ανθρώπινη αξία θα πρέπει να αναζητηθούν σε μικρά, λιτά μέρη που μπορεί να είναι χτισμένα ακόμη και ανάμεσα σε χαράδρες, όπως η Φλώρινα.
Αξίζει όμως η προβολή και η ενίσχυση τους.
Αυτή η ξεχωριστή εμπειρία στη ζωή μου εύχομαι να ευαισθητοποιήσει, με την ίδια θετική ενέργεια, έστω το 1% των αναγνωστών αυτού του κειμένου.
Γιάννης Τσαπουρνιώτης
