Του Ξενοφώντα Ε. Μπαραλιάκου*
Το waiver είναι η κατ’ εξαίρεση αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως εγγύηση (εξαιτίας της χαμηλής πιστοληπτικής τους ικανότητας) στις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών.
Με λίγα λόγια την εποχή που επικρατούσαν φυσιολογικές συνθήκες στην χώρα (δηλαδή την προ Βαρουφάκη εποχή), οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες αντλούσαν ρευστότητα με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο από τις εβδομαδιαίες δημοπρασίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), δίνοντας ως ενέχυρο (collateral) ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου.
Έτσι το «waiver» (που διαβάζουμε τις τελευταίες μέρες) δεν είναι άλλο από την επαναφορά της δυνατότητας των ελληνικών τραπεζών να δανείζονται φθηνό χρήμα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πλεονέκτημα που το απώλεσαν οι Ελληνικές τράπεζες την εποχή των «ηρωικών» διαπραγματεύσεων του τότε υπ. Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη με τους Ευρωπαίους. Τότε η ΕΚΤ σταμάτησε να δέχεται ως ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα, λόγω της χαμηλής πιστοληπτικής τους αξιολόγησης.
Η επαναφορά του waiver θα σηματοδοτήσει την σταδιακή απαγκίστρωση των ελληνικών τραπεζών από τον μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ΕLA) και την ένταξή τους στους μηχανισμούς που εφαρμόζονται για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Για να καταλάβουμε την σημασία μιας τέτοιας εξέλιξης θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι θα έχει ως αποτέλεσμα ένα μέρος κοντά στα 5-6 δισ. ευρώ, από τη ρευστότητα που εξασφαλίζουν μέχρι σήμερα οι ελληνικές τράπεζες από τον μηχανισμό ELA να υποκατασταθεί με ρευστότητα που θα προσφέρει η ΕΚΤ απευθείας με πολύ χαμηλότερο κόστος.
Δυστυχώς χθες ο Πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi ανακοίνωσε ότι τελικά δεν ελήφθη απόφαση για την επαναφορά μετά από ένα περίπου χρόνο του waiver. Πρόσθεσε πως η ΕΚΤ θα περιμένει τις αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου του ESM για την πορεία του ελληνικού προγράμματος.
Ο κ. Draghi δήλωσε καθαρά: «Πρώτα τα προαπαιτούμενα μετά η επαναφορά του waiver»
Η ολιγοήμερη μετάθεση της απόφασης δεν αλλάζει ουσιαστικά τα δεδομένα, δίνει όμως το αρνητικό μήνυμα για την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα της χώρας. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει αβεβαιότητα για το αν η χώρα μας προχωρήσει στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων και το waiver θα επανέλθει μόνο όταν δώσουν την έγκριση οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης.
Αξίζει να σημειωθεί, για να καταλάβουμε το μέγεθος της σοβαρότητας και τις επιπτώσεις που έχει στην πραγματική οικονομία και τις επιχειρήσεις, ότι με την ενεργοποίηση του waiver ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους 10 δισ. ευρώ που έχουν οι τράπεζες στο χαρτοφυλάκιά τους, θα γίνονται δεκτά ως εγγυήσεις για τη χορήγηση ρευστότητας με επιτόκιο 0,05%. Σήμερα τα ομόλογα αυτά δεν γίνονται δεκτά από το ευρωσύστημα, παρά μόνο μέσω του μηχανισμού έκτακτης ρευστότητας (ELA) που χορηγείται με επιτόκιο 1,55%!
Το waiver λύνει τα χέρια των τραπεζών ώστε να έχουν την ρευστότητα να δανείζουν και μάλιστα με χαμηλό επιτόκιο τις ελληνικές επιχειρήσεις δίνοντας οξυγόνο στην επιχειρηματικότητα που το έχει τόσο ανάγκη.
* Ο Ξενοφών Ε. Μπαραλιάκος είναι οικονομολόγος – σύμβουλος επιχειρήσεων
