Ελαιόλαδα με αντικλεπτικά, ελαιόλαδα με ψεκαστήρες, ελαιόλαδα σε έλλειψη, ελαιόλαδα με συγκεκριμένες, επιτρεπόμενες, από την επιχείρηση, ποσότητες αγοράς, ελαιόλαδα με το …σταγονόμετρο και με μια μόνιμη απορία του καταναλωτή «πόσο θα κοστίζει την επόμενη εβδομάδα το λίτρο;».
Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα των Θεσσαλονικέων που βλέπουν καθημερινά τα καλάθια των νοικοκυριών τους, αλλά και τα πορτοφόλια τους να αδειάζουν την ώρα που οι τιμές των προϊόντων αυξάνονται με ταχύτητα… φωτός.
Για όσους καταναλωτές επισκέπτονται σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης δεν αποτελεί είδηση πως στον «υγρό χρυσό» έχουν μπει αντικλεπτικά, ή υπάρχουν ελλείψεις σε συγκεκριμένες μάρκες λαδιών.
Δεν μοιάζει να προκαλεί εντύπωση, πως πρόσφατα σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη, με ανακοίνωσή του έβαζε πλαφόν στην ποσότητα λαδιού που μπορούσαν να αγοράσουν οι πελάτες προκειμένου να μη δημιουργηθεί, όπως ανέφερε, πρόβλημα στην τροφοδοσία άλλων καταναλωτών, θυμίζοντας με τον τρόπο αυτό εποχές κορωνοϊού που επιτρέπονταν αγορές συγκεκριμένων ποσοτήτων αντισηπτικών.
Παράλληλα και κάποιες αλυσίδες χονδρικής άρχισαν να βάζουν πλαφόν στον αριθμό των συσκευασιών που μπορούν να αγοράσουν οι επαγγελματίες, γεγονός που δημιουργεί προβληματισμό και στις τάξεις των επιχειρηματιών της εστίασης για τις νέες αυξήσεις τιμών που έρχονται σύντομα.
Παραδίδουν μικρότερες ποσότητες
Οι προμηθευτές, όπως λένε εκπρόσωποι του λιανεμπορίου, παραδίδουν μικρές ποσότητες λόγω περιορισμένων αποθεμάτων. Αποτέλεσμα αυτού είναι να υπάρχουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ συχνά καρτελάκια με την ένδειξη «προϊόν σε προσωρινή έλλειψη» .
Κάνοντας μια αναζήτηση σε ιστοσελίδες σούπερ μάρκετ, είναι πολύ εύκολο να αντιληφθούν οι καταναλωτές ότι αρκετές εταιρείες ελαιολάδου εμφανίζουν πως δεν έχουν διαθέσιμα π.χ. τη συσκευασία του ενός ή των δυο λίτρων αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις τενεκέδες των πέντε λίτρων.
Διπλασιασμός τιμών
Οι ελλείψεις ωθούν, τον τελευταίο χρόνο, τις τιμές σε ένα συνεχές ράλι ανόδου. Σε αρκετές περιπτώσεις οι τιμές έχουν διπλασιαστεί με την ξέφρενη κούρσα να συνεχίζεται. Δεν είναι τυχαίο πως πέρυσι το ένα λίτρο ελαιόλαδου πωλούνταν 7,9 ευρώ και φέτος έχει εκτοξευτεί σε κάποιες περιπτώσεις άνω των 15 ευρώ.
Την ώρα που οι τιμές εκτοξεύονται οι καταναλωτές, πέραν του ότι στρέφονται στις ιδιωτικές ετικέτες, που και αυτές, όταν πρόκειται για εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο μόνον οικονομικές δεν μπορούν να θεωρηθούν – σε κάποιες περιπτώσεις το λίτρο πωλείται στα 10 ευρώ – επιστρατεύουν την ευρηματικότητά τους για να χρησιμοποιήσουν μικρότερες ποσότητες λαδιού στο φαγητό τους.
Πως; Ψεκάζοντάς το… είτε επιλέγοντας λάδια που είναι σε συσκευασίες που διαθέτουν ψεκαστήρα, είτε αγοράζοντας φιάλες με ψεκαστήρες προκειμένου να κάνουν …μετάγγιση του λαδιού από την αρχική συσκευασία που αγόρασαν.
Άλλοι πάλι επιλέγουν άλλες οικονομικότερες ποιότητες λαδιού προκειμένου να βάλουν φρένο στην ακρίβεια που κατατρώει τα νοικοκυριά τους. Την κατάσταση επιβεβαιώνει η πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) σύμφωνα με την οποία το 40% των Ελλήνων καταναλωτών έχει μειώσει την κατανάλωση ελαιολάδου τους τελευταίους μήνες.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις καταναλωτών που στις αρχές της ανόδου των τιμών έσπευσαν να κάνουν …κάβα λαδιού, προκειμένου να αποφύγουν τις νέες αυξήσεις. Ωστόσο όπως έλεγε χαρακτηριστικά καταναλωτής «ότι ποσότητα και να προμηθευτείς κάποια στιγμή θα τελειώσει, ακόμη και αν το χρησιμοποιείς με φειδώ».
Ακριβότερο το λάδι στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Όπως προκύπτει από έρευνα της Ισπανικής Ένωσης Καταναλωτών σε έρευνα που πραγματοποίησε σε μεγάλα σούπερ μάρκετ σε Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία και Γαλλία, καταδεικνύεται ότι η Ελλάδα έχει την υψηλότερη τιμή στο λάδι και βέβαια τον υψηλότερο ΦΠΑ. Σαν βάση ελήφθη η τιμή του εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου σε ιδιωτικές ετικέτες (private label).
Όπως προκύπτει, ο μέσος όρος των τεσσάρων χωρών είναι 7,96 ευρώ το λίτρο με ακριβότερη την Ισπανία κατά 26% από την φτηνότερη Πορτογαλία. Συγκεκριμένα η τιμή του 1 λίτρου στην Ισπανία, που αποτελεί τη νούμερο ένα παραγωγό χώρα παγκοσμίως, διαμορφώνεται σε 8,72 ευρώ και ΦΠΑ στο 5%, στην Ιταλία 8,21 ευρώ και ΦΠΑ στο 4%, στη Γαλλία 7,95 ευρώ με το ΦΠΑ στο 5,5%. Η χαμηλότερη τιμή καταγράφεται στην Πορτογαλία με 6,95 ευρώ και μηδενικό ΦΠΑ.
Ο μέσος όρος της τιμής του λίτρου στο λάδι στη χώρα μας είναι στα 10,2 ευρώ, με τον ΦΠΑ στο 13%.
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της εκτόξευσης των τιμών
Η κλιματική αλλαγή
Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη βροχοπτώσεων έχουν πλήξει την καρπόδεση της ελιάς στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Σε περιοχές όπως η Κρήτη οι παραγωγοί κάνουν λόγο για μείωση της συγκομιδής πάνω από 50%.
Έλλειψη εργατικών χεριών
Το μεροκάματο στους ελαιώνες, φέτος διαμορφώθηκε στα 50 ευρώ (για 10 ώρες εργασίας). Έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, ωστόσο οι παραγωγοί αδυνατούν να βρουν εργάτες. Αξίζει να σημειωθεί πως οι συμφωνίες με τρίτες χώρες για την εισαγωγή εργατών, κυρίως από την Ασία, δεν έχουν προχωρήσει.
Εγκατάλειψη της υπαίθρου
Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η εγκατάλειψη της υπαίθρου. Σε ολόκληρη την Ελλάδα, χιλιάδες στρέμματα με ελαιόδεντρα έχουν εγκαταλειφθεί καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν ασχολούνται, πλέον, με τον πρωτογενή τομέα.
Ανελαστική ζήτηση
Έχοντας διαφημιστεί -παγκοσμίως- ως βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, το ελαιόλαδο καταγράφει αυξημένη ζήτηση όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε όλο τον κόσμο – και κυρίως στην Ασία.
Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς ελαιολάδου αποτιμήθηκε σε 14,20 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και προβλέπεται να αυξηθεί σε 14,64 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και σε 18,42 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, σύμφωνα με την έρευνα “Όlive Oil Market Size, Share and COVID-19 Impact” της Fortune Business Insights.
