΄Ενας ιεροκήρυκας έγραψε: «Η υπερηφάνεια είναι ο μεγαλύτερος εχθρός σου, η δε ταπεινοφροσύνη είναι ο μεγαλύτερος φίλος σου». Ο διάσημος ιεροκήρυκας Μπίλυ Γκράχαμ έγραψε: «Η υπερηφάνεια δεν συνίσταται στην επιθυμία να είσαι πλούσιος, αλλά να είσαι πλουσιότερος από τον γείτονα σου, να σε προσέχουν ο άλλοι, να είσαι πιο δημοφιλής από τους άλλους. Δεν είναι η επιθυμία να έχεις πράγματα, αλλά να θέλεις περισσότερα από όσα έχουν οι άλλοι».
του Γεωργίου Σ. Κανταρτζή
Η υπερηφάνεια βασιλεύει μεταξύ των πλουσίων, των επιτυχημένων, των διάσημων, χωρίς, βέβαια, να εξαιρούνται οι φτωχοί και οι άσημοι.
Όλοι οι απόγονοι του Αδάμ, είμαστε μπολιασμένοι μ’ αυτό το δηλητήριο της ψυχής.
Ο γνωστός συγγραφέας C.S. Lewis, χαρακτήρισε την υπερηφάνεια ως «τη μεγάλη αμαρτία». Λέει ότι το απόλυτο κακό δεν είναι η ασέλγεια, η απληστία κ.ά. αλλά η υπερηφάνεια. Κι αυτό επειδή είναι η ρίζα κάθε αμαρτίας, είπε ο Αυγουστίνος.
Ο Χρυσόστομος έγραψε: «Γιατί, λοιπόν, ὑπερηφανεύεσαι, ἄνθρωπέ μου; Κατέβα ἀπὸ τὰ ὕψη τῆς ἀνόητης ἀλαζονείας σου καὶ ἐξέτασε τὴν εὐτέλειά σου. Χῶμα καὶ στάχτη εἶσαι …Ἡ ψυχή σου λιώνει ἀπὸ τὴν πιὸ φοβερὴ ἀρρώστια… κι ἐσὺ καμαρώνεις γιὰ τὰ πολλά σου χρήματα καὶ κτήματα; Μὰ ὅλα τοῦτα δὲν εἶναι δικά σου. Κι ἂν δὲν πιστεύεις στὰ λόγια μου, κοίτα τί ἔγινε μ’ ἐκείνους ποὺ ἔζησαν πρὶν ἀπὸ σένα… Ὅταν θὰ φεύγεις ἀπὸ τὸν πρόσκαιρο κόσμο καὶ δὲν θὰ ἔχεις πιὰ στὴν ἐξουσία σου, οὔτε μίαν ὥρα, ὅλα ὅσα διαθέτεις, χωρὶς νὰ τὸ θέλεις, θὰ τ’ ἀφήνεις σὲ ἄλλους, ἴσως μάλιστα σ’ ἐκείνους ποὺ πρωτύτερα δὲν ἤθελες κάν ν’ ἀντικρίσεις».
Η υπερηφάνεια είναι το πιο αποτελεσματικό όργανο του διαβόλου για το καταστροφικό έργο του. Το χρησιμοποίησε αποτελέσματα με τους πρωτόπλαστους (Γένεση 3:6,7).
Η αρρώστια αυτή δεν προσβάλλει μόνο άτομα, αλλά και έθνη, οικογένειες, εκκλησίες…Πανίσχυρες αυτοκρατορίες, εύρωστες οικονομικά επιχειρήσεις, φραστήριες εκκλησίες σε λίγες ώρες κατέρρευσαν εξαιτίας της αλαζονείας.
O νεοζηλανδός Oswald Sanders, γράφει: «Η υπερηφάνεια παίρνει πολλές μορφές. Όμως, η πνευματική υπερηφάνεια είναι η πιο αποκρουστική. Μερικοί είναι υπερήφανοι για τα πνευματικά χαρίσματα, τις θέσεις και για τη διακονία τους. Ξεχνούν ότι όλα είναι από τον Θεό».
Όταν οι εβδομήντα Μαθητές επέστρεψαν από διακονία, με έπαρση είπαν: «Κύριε, στ’ όνομά σου υποτάσσονται σ’ εμάς ακόμα και τα δαιμόνια»! Ο Χριστός για να τους προσγειώσει είπε:: «Μη χαίρεστε … ότι τα πνεύματα υποτάσσονται σε σας, αλλά να χαίρεστε γιατί τα ονόματά σας έχουν γραφτεί στον ουρανό» (Λουκάς 10:17-20). Και οι δούλοι του Κυρίου, κάθε διακονίας, αν έχουν ευλογίες στη διακονία τους, αντί να υπερηφανευτούν, να θυμηθούν τα λόγια του Χριστού: «… όταν κάνετε όλα όσα έχετε διαταχτεί, να λέτε: Είμαστε ανάξιοι (αχρείοι) δούλοι…» (Λουκάς 17:10). Ο απ Παύλος είπε: «Ο,τι είμαι το οφείλω στη χάρη του Θεού και μόνο» (Α΄Κορ.15:10)
Η πνευματική υπερηφάνεια είναι σαν μια πυορροούσα πληγή στο σώμα της Εκκλησίας. Φαίνεται παραστατικά στην παραβολή του Φαρισαίου και του Τελώνη (Λουκάς 18:9-14). Η παραβολή μας βοηθά να αναγνωρίσουμε κι εμείς τη δική μας υπερηφάνεια.
Ακόμη και Απόστολοι ήταν μολυσμένοι με υπερηφάνεια. Λίγο πριν τη σταύρωση του Χριστού διαφωνούσαν μεταξύ τους για το ποιος είναι ο μεγαλύτερος! (Λουκάς 22:24-27).
Όλη η Βίβλος είναι κατάσπαρτη από εδάφια που προειδοποιούν για τον κίνδυνο της υπερηφάνειας: «Η υπερηφάνεια προηγείται τού ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη τού πνεύματος προηγείται της πτώσης» (Παροιμίες 16:18). «Ο Θεός αντιστέκεται στους περήφανους, στους ταπεινούς όμως δίνει χάρη» (Ιακώβου 4:6).
Ο C.S. Lewis παρατήρησε: «Δεν υπάρχει κανένα ελάττωμα που κάνει τον άνθρωπο τόσο αντιδημοφιλή, που ποτέ, όμως, δεν το βλέπουμε στον εαυτό μας. Κι όσο περισσότερο το έχουμε εμείς, τόσο πιο πολύ το αντιπαθούμε στους άλλους».
Επειδή δεν καταλαβαίνουμε πόσο καταστροφική είναι η υπερηφάνεια μας, πρέπει να ζητήσουμε τον Θεό να μας αποκαλύψει πόσο αποκρουστική είναι, ώστε να μετανοήσουμε και να την εγκαταλείψουμε…
ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ
Στο προηγούμενο άρθρο μας είδαμε τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της υπηρηφάνειας. Τώρα θα εξετάσουμε το αντίδοτο της υπερηφάνειας, που είναι η ταπεινοφροσύνη.
΄Ενας αγγλικανός επίσκοπος έγραψε: «Η ταπεινοφροσύνη κάλλιστα ονομάζεται «η βασίλισσα των χριστιανικών αρετών». Ο ιερός Αυγουστίνος είπε: «Ήταν η υπερηφάνεια που μετέτρεψε τους αγγέλους σε διαβόλους, και είναι η ταπεινοφροσύνη που κάνει τους ανθρώπους να μοιάζουν με αγγέλους».
Ταπεινοφροσύνη είναι η μετριοπαθής, η ταπεινή άποψη που έχουμε για τις ικανότητες μας και η εξάρτηση μας εξολοκλήρου από τον Θεό. Επίσης να θεωρούμε τους άλλους πάνω από τον εαυτό μας, «ο καθένας να βλέπει τον άλλο σαν ανώτερο από τον εαυτό του» (Φιλιππησίους 2:3).
Η ταπεινοφροσύνη είναι στάση καρδιάς, που εκδηλώνεται σε κάθε τομέα της ζωής μας- στα λόγια, τη συμπεριφορά και τις πράξεις μας.
Η ταπεινοφροσύνη με την αγάπη είναι τα δυο βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ζωής των πιστών.
Ο άνθρωπος που γνωρίζει τον εαυτό του, κατανοεί τη μεγαλοσύνη και αγιότητά του Θεού και καταλαβαίνει τον Χριστό και το τίμημα με το οποίο εξαγοράστηκε, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι υπερήφανος. Θα λέει για τον εαυτό του, όπως ο Ιώβ 40:41: «Είμαι αχρείος». Ο δε απ. Παύλος: «Είμαι ο πρώτος των αμαρτωλών» ( Ιωβ 40:4, Α΄ Τιμ. 1:15).
Όταν ρώτησαν τον George Müller για το μυστικό της διακονίας του για τη φροντίδα χιλιάδων ορφανών στα ορφανοτροφεία του, απάντησε: «Μια μέρα ήταν που πέθανα εντελώς. Πέθανα για τον Τζορτζ Μιούλερ, τις απόψεις, τις προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντά του, τα θέλω του. Πέθανα για τον κόσμο, αλλά τους πιστούς στον Κύριο και για τους συγγενείς μου για τους επαίνους ή τις επικρίσεις τους. Και από τότε έχω προσπαθήσει να δείξω ότι είμαι αποδεκτός μόνο από τον Θεό».
Ο ταπεινός άνθρωπος είναι αγαπητός και προσιτός σ’ όσους χρειάζονται βοήθεια. Μοιάζει με τον Κύριό του, που ήταν ταπεινός, πράος και προσηνής σε όλους που είχαν ανάγκη. Κι εμείς πρέπει να μιμηθούμε το παράδειγμα Του. Οι άνθρωποι που έχουν ανάγκες να μας πλησιάζουν και να αισθάνονται ασφαλείς να μας πουν τα προβλήματά τους.
Βέβαια, η ταπεινοφροσύνη είναι παλαιομοδίτικη στις μέρες μας. Η άποψη μας για την ταπεινοφροσύνη θα αλλάξει, αν συλλογιστούμε το παράδειγμα ταπεινοφροσύνης του Ιησού που είπε: «Ο Υιός τού ανθρώπου δεν ήρθε για να υπηρετηθεί, αλλά για να υπηρετήσει, και να δώσει τη ζωή του λύτρο για χάρη πολλών» (Ματθ. 20:28). ΄Ηταν Αυτός που πήρε την πετσέτα και έπλυνε τα πόδια, ακόμη και του Ιούδα! (Ιωάννης 13:1-11), Και μας παραγγέλλει: «Επειδή, παράδειγμα έδωσα σε σας, για να κάνετε κι εσείς, όπως εγώ έκανα σε σας» (Ιωάννης 13:14-15).
Η ταπεινοφροσύνη συνοψίζει όλα τα χαρακτηριστικά το χριστιανού όπως τα εκθέτει η Βίβλος. Ο Ιησούς μας παραγγέλλει: «διδαχτείτε από μένα, που είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά» (Ματθαίος 11:29). Όταν
Ο Παύλος μάς προτρέπει να έχουμε τον Χριστό ως πρότυπό μας, που παρότι ήταν Θεός «πήρε τη μορφή δούλου… ταπεινώθηκε αυτόβουλα υποτασσόμενος ως το σημείο να δεχθεί ακόμα και να πεθάνει, και μάλιστα να πεθάνει στο σταυρό! (Φιλιππησίους 2: 5-9)
Η ταπεινοφροσύνη είναι ένα από τα πιο παραμελημένα και ξεχασμένα χαρακτηριστικά στην εποχή μας. Δεν είναι κάτι που μπορείς να δεις στον εαυτό σου. Μόνο οι άλλοι μπορούν να την δουν στη ζωή, στα λόγια σου, στη συμπεριφορά.
Η ταπεινοφροσύνη είναι μια απαραίτητη αλλά ιδιαίτερα δύσκολη χριστιανική αρετή. Μπορεί να υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους η ταπεινότητα είναι μια δύσκολη αρετή. Στο κλασικό του βιβλίο «Ταπεινοφροσύνη: Η Ομορφιά της Αγιότητας», ο Άντριου Μάρεϊ την αναφέρθηκε ως «το πρώτο καθήκον και η ύψιστη αρετή του κτίσματος, και η ρίζα κάθε αρετής». Πρώτον, φαίνεται ότι στον σημερινό κόσμο αγαπάμε τον έπαινο, τα κομπλιμέντα και τον θαυμασμό. Λίγοι από εμάς συμβιβάζονται με τη σεμνότητα, την πραότητα και την ταπεινότητα δεύτεροι στη Βασιλεία του Θεού.
