Με απεργία των κτηνιάτρων την Τετάρτη 17 Ιανουαρίου προχωρά ο πρώτος μήνας λειτουργίας του Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς, το οποίο η κυβέρνηση αποφάσισε να δημιουργήσει εξαρχής έχοντας μεταφέρει τη σχετική αρμοδιότητα στο υπουργείο Εσωτερικών, την ώρα που το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διατηρούσε ήδη μητρώο από το 2015.
Νέο μητρώο παρά τις αντιδράσεις
Το νέο Μητρώο δημιουργήθηκε εκ θεμελίων παρά τις αντιδράσεις των ειδικών αναφορικά με το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις στειρώσεις και την αποστολή δείγματος γενετικού υλικού τόσο σε επιστημονικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κόστους καθώς δαπανήθηκαν εκατομμύρια ευρώ εξαιτίας της απόφασης να μην αναβαθμιστεί το υφιστάμενο Μητρώο.
Υπενθυμίζεται ότι βάσει του ισχύοντος νόμου, οι ιδιοκτήτες δεσποζόμενων ζώων είναι υποχρεωμένοι να τα στειρώσουν ή να αποστείλουν δείγμα γενετικού υλικού στην ειδική βάση δεδομένων προκειμένου να μην τα στειρώσουν από τις 21 Ιανουαρίου 2024. Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πληρώσει παράβολο ύψους 135 ευρώ για κάθε ζώο, ενώ είναι υποχρεωμένος να καταβάλει στον κτηνίατρο 15 ευρώ για τη λήψη γενετικού υλικού και επιπλέον τα έξοδα αποστολής του δείγματος, τα οποία δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 10 ευρώ.
Μειώνονται οι εμβολιασμοί λόγω ακρίβειας
Την ίδια στιγμή οι κάτοχοι ζώων συντροφιάς εξαιτίας της ακρίβειας και του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ (24%) και στις κτηνιατρικές υπηρεσίες φαίνεται ότι εμβολιάζουν όλο και λιγότερο τα ζώα τους, ενώ συχνά καταφεύγουν σε αμφιβόλου ποιότητας και αποτελεσματικότητας φάρμακα, τα οποία καταφέρνουν να βρουν προκαλώντας πιθανά προβλημάτα υγείας στα ζώα, αλλά θέτοντας σε κίνδυνο και τη δημόσια υγεία.
Την ανεξέλεγκτη κατάσταση που φαίνεται ότι έχει διαμορφωθεί γύρω από αυτό το μείζον ζήτημα παραδέχεται και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), μέσω της απάντησης του υφυπουργού Σταύρου Κελέτση προς τη βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νάντια Γιαννακοπούλου σε σχετική ερώτηση που είχε καταθέσει.
Φθηνά φάρμακα με απαγορευμένες ουσίες
Ο κ. Κελέτσης όχι μόνο παραδέχεται ότι είναι δυσβάστακτο το ποσοστό του ΦΠΑ, με το οποίο επιβαρύνονται αυτές οι υπηρεσίες, αλλά προσθέτει ότι έχει διαπιστωθεί αύξηση των κρουσμάτων παράνομης εισαγωγής και χρήσης φθηνών κτηνιατρικών φαρμάκων από τρίτες χώρες, όπως η Αλβανία, η Τουρκία και η Κίνα, τα οποία περιέχουν ακόμα και απαγορευμένες ουσίες στην Ευρωπαική Ενωση.
Ως προς τις παραβάσεις, αναφέρεται σε 4 διαπιστωμένες τα έτη 2022 και 2023, χωρίς ωστόσο να παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία για τους ελέγχους, καθώς – όπως σημειώνει – δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η επεξεργασία τους.
Καμπανάκι για τη δημόσια υγεία
Η σημασία του ζητήματος τονίζεται και από το ίδιο το υπουργείο, το οποίο επισημαίνει στην απάντηση ότι η πρόληψη των ασθενειών των ζώων, με την τακτική διενέργεια των αναγκαίων εμβολιασμών, όπως έναντι της λύσσας και την εφαρμογή των κατάλληλων αντιπαρασιτικών φαρμάκων για ενδο- και εξω-παράσιτα, τα οποία δύναται να μεταδώσουν σοβαρές ασθένειες στον άνθρωπο, όπως η λεπτοσπείρωση και η λεϊσμανίαση (kala azar), συνιστούν μείζον θέμα Δημόσιας Υγείας και για τον σκοπό αυτόν, απαιτείται η στενή συνεργασία των κατόχων των ζώων με τους κτηνιάτρους.
«Συνεπώς, είναι απαραίτητη η παροχή κτηνιατρικών υπηρεσιών και η χρήση κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία, σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς ΦΠΑ, επιβαρύνουν με μεγάλο κόστος τους κατόχους των ζώων».
Ως προς την κατάσταση που επικρατεί, το υπουργείο αναφέρει ότι:
- Τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης, ένα μεγάλο ποσοστό των κατόχων των ζώων αποφεύγουν τη διενέργεια των υποχρεωτικών εμβολιασμών και των αναγκαίων αντιπαρασιτικών αγωγών, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία των ζώων.
- Παράλληλα, έχει διαπιστωθεί αύξηση των κρουσμάτων παράνομης εισαγωγής και χρήσης φθηνών κτηνιατρικών φαρμάκων από τρίτες χώρες (π.χ. Αλβανία, Τουρκία, Κίνα) αμφίβολης ποιότητας και αποτελεσματικότητας, ενώ πολλά από αυτά περιέχουν απαγορευμένες ουσίες στην Ε.Ε., θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία των ζώων και τη Δημόσια Υγεία, προκαλώντας ταυτόχρονα σημαντικές επιπτώσεις στη Μικροβιακή Αντοχή.
«Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η παροχή χαμηλότερου κόστους κτηνιατρικών υπηρεσιών και η χρήση φτηνότερων κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων είναι πρωταρχικής σημασίας για την προστασία της υγείας των ζώων και της Δημόσιας Υγείας, καθώς και για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Πράγματι, ο μέχρι σήμερα ισχύον ΦΠΑ 24% στην παροχή κτηνιατρικών υπηρεσιών επιβαρύνει σημαντικά το κόστος παροχής των υπηρεσιών αυτών. Σημειώνουμε ότι, η εν λόγω αρμοδιότητα εκφεύγει από τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».
Αγνωστα τα στοιχεία των επίσημων ελέγχων
Σύμφωνα με το υπουργείο, για τη διασφάλιση της νόμιμης κυκλοφορίας και της ορθολογικής χρήσης των κτηνιατρικών φαρμάκων, ιδίως των αντιβιοτικών, με στόχους την προστασία της υγείας των ζώων, τη μείωση της μικροβιακής αντοχής και την υγιεινή και ασφάλεια των παραγόμενων ζωικών προϊόντων/τροφίμων, εφαρμόζεται ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις για την κυκλοφορία, διάθεση και χρήση των κτηνιατρικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακούχων ζωοτροφών και τον έλεγχο των καταλοίπων φαρμάκων και άλλων ουσιών στα ζώντα ζώα και στα προϊόντα τους.
Οι επίσημοι έλεγχοι στα καταστήματα εμπορίας (χονδρικής και λιανικής πώλησης) κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων, στα κτηνιατρεία/κλινικές και στα κτηνιατρικά γραφεία παραγωγικών ζώων διενεργούνται ετησίως, βάσει ανάλυσης κινδύνου, ενώ οι έλεγχοι επεκτείνονται και σε άλλου είδους επιχειρήσεις, όπως pet shop, στο πλαίσιο διερεύνησης καταγγελιών για παράνομη κυκλοφορία, διάθεση και χρήση κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων.
Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία ούτε για το 2022, αλλά ούτε και για το 2023: «Για το 2022 και 2023 δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, προς το παρόν, δεδομένου ότι αναφορικά με τα ετήσια στοιχεία των επισήμων ελέγχων του 2022 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η επεξεργασία τους, ενώ τα ετήσια στοιχεία του 2023, θα συλλεχθούν το 2024».
Όσον αφορά στις διαπιστωθείσες παραβάσεις και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν,
- το 2022 διαπιστώθηκε παράβαση σε ένα κατάστημα λιανικής πώλησης κτηνιατρικών φαρμάκων σχετικά με την πώληση κτηνιατρικών φαρμάκων χωρίς κτηνιατρική συνταγή και επιβλήθηκαν οι προβλεπόμενες κυρώσεις.
- Το 2023 διαπιστώθηκαν παραβάσεις σε ένα κατάστημα λιανικής πώλησης κτηνιατρικών φαρμάκων σχετικά με την πώληση κτηνιατρικών φαρμάκων χωρίς κτηνιατρική συνταγή και σε δύο καταστήματα pet-shop σχετικά με την πώληση κτηνιατρικών φαρμάκων χωρίς την απαιτούμενη άδεια λιανικής πώλησης. Και στις τρεις περιπτώσεις επιβλήθηκαν οι προβλεπόμενες κυρώσεις.
Θολό το τοπίο και για τις ηλεκτρονικές αγορές
Οσο για την εξ αποστάσεως λιανική πώληση κτηνιατρικών φαρμάκων, το υπουργείο σημειώνει ότι επιτρέπεται μόνον από τα αδειοδοτημένα καταστήματα λιανικής πώλησης κτηνιατρικών φαρμάκων και τα φαρμακεία και αποκλειστικά για τα κτηνιατρικά φάρμακα, τα οποία δεν υπόκεινται σε κτηνιατρική συνταγή. Ωστόσο στη χώρα μας όλα τα κτηνιατρικά φάρμακα τελούν υπό καθεστώς κτηνιατρικής συνταγής.
Παρόλα αυτά δεν έχει εκδοθεί ακόμα η υπουργική απόφαση, η οποία θα ρυθμίζει απολύτως το τοπίο σε αυτό το αγοραστικό κανάλι.
Οπως επισημαίνει ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης η Διεύθυνση Προστασίας των Ζώων, Φαρμάκων και Κτηνιατρικών Εφαρμογών του ΥΠΑΑΤ έχει ολοκληρώσει την επεξεργασία σχεδίου κοινής υπουργικής απόφασης, με την οποία ρυθμίζονται, μεταξύ άλλων, οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την άσκηση της παραπάνω δραστηριότητας, σύμφωνα και με τον εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2021/1904, καθώς, επίσης, προβλέπονται και οι απαιτούμενοι έλεγχοι και οι κυρώσεις. Η έκδοση της εν λόγω απόφασης αναμένεται εντός του 2024.
Μεγάλα τα κενά σε κτηνιάτρους
Σχετικά με την στελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το ψηφιακό οργανόγραμμα του Υπουργείου, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 45 μη καλυμμένες θέσεις του κλάδου ΠΕ Γεωτεχνικών – Ειδικότητας Κτηνιάτρων, εκ των οποίων οι 5 είναι κενές και οι 40 είναι δεσμευμένες για προγραμματισμό προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, προκειμένου οι θέσεις αυτές να στελεχωθούν.
Για το θέμα της μεγάλης υποστελέχωσης έχει προειδοποιήσει και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, το οποίο σε ανακοίνωσή του, την οποία έφεραν στη Βουλή οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς, Μερόπη Τζούφη, Σία Αναγνωστοπούλου, Εφη Αχτσιόγλου, Πέτη Πέρκα, Ζεϊμπέκ Χουσεΐν και Φερχάτ Οζγκιούρ τονίζει ότι οι θέσεις ΠΕ Κτηνιάτρων που έχουν προκηρυχθεί (114) δεν πρόκειται να καλυφθούν, καθώς οι επιτυχόντες του γραπτού διαγωνισμού είναι μόλις 58. Στο πλαίσιο αυτό, ζητούν την πιθανή συνεργασία με το ΑΣΕΠ προκειμένου να μειωθούν οι βάσεις επιτυχίας.
Στα …κάγκελα οι κτηνίατροι για υποχρεωτικές στειρώσεις και γενετικό υλικό
Μόλις ελάχιστες εβδομάδες μετά την εφαρμογή του Ψηφιακού Μητρώου για τα Ζώα Συντροφιάς, ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος προκήρυξε απεργία για την 17η Ιανουαρίου επισημαίνοντας πως ο νόμος για τα ζώα συντροφιάς «κινείται συνολικά σε λάθος κατεύθυνση».
Τα μέλη του Συλλόγου αναφερόμενα στο ρόλο τους, τονίζουν ότι «καλούμαστε πλέον να την υλοποιήσουμε, εφαρμόζοντας έναν νέο νόμο με πλήθος αντιεπιστημονικών άρθρων και «ανεφάρμοστων» εφαρμοστικών διατάξεων, που μόνο αναστάτωση έχουν φέρει στον κτηνιατρικό κόσμο. Έναν νέο, «ανόητο» νόμο, ο οποίος συντάχθηκε από τους πλέον αναρμόδιους τεχνοκράτες (στελέχη του Υπουργείου Εσωτερικών), άσχετους με την κτηνιατρική επιστήμη, οι οποίοι αγνόησαν τις περισσότερες προτάσεις του Πανελληνίου Κτηνιατρικού Συλλόγου, τόσο στον προσχηματικό, δημόσιο διάλογο όσο και στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις που επιδιώχθηκαν με τα στελέχη του Υπουργείου Εσωτερικών».
Οι κτηνίατροι σημειώνουν ότι η κυβέρνηση αγνόησε την αντίθεσή τους, ενώ αναφορικά με ρυθμίσεις όπως η βάση τήρησης του γενετικού υλικού, της καταλογίζουν «φωτογραφική» διάθεση δημόσιου χρήματος και φοροεισπρακτική αντιμετώπιση των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς».
Συνοπτικά υπογραμμίζουν ότι ο νόμος:
• Δεν πρόκειται να συμβάλει στη μείωση των αδέσποτων ζώων, ενώ η καθολική στείρωση είναι ένα μέτρο που αντιτίθεται στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα και μπορεί σαν πρακτική να είναι έως και επικίνδυνη για κάποιον αριθμό ζώων και να προκαλέσει την υποβάθμιση της ευζωίας τους.
• Η γκρίζα ζώνη που προκύπτει με την περίθαλψη των μη σημασμένων ζώων από κτηνιάτρους είναι απαράδεκτη τόσο για την υγεία και ευζωία των ζώων όσο και για τις συνθήκες εργασίας στα κτηνιατρεία με τον «μπαμπούλα» της ερμηνείας του νόμου κατά το δοκούν και της επιβολής προστίμων.
• Ο κατακερματισμός της εποπτείας ζητημάτων που σχετίζονται με ζωοανθρωπονόσους και ο αποκλεισμός των κτηνιάτρων του δημοσίου τομέα από αυτήν είναι επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία και θα οδηγήσει πολλούς ιδιώτες να επωμίζονται ευθύνες και αρμοδιότητες που δεν τους αντιστοιχούν και θα έπρεπε να ανήκουν αυστηρά στις Διευθύνσεις Κτηνιατρικής.
• Η βάση τήρησης γενετικού υλικού είναι μέτρο πρακτικά ανεφάρμοστο και χωρίς καμία ουσιαστική χρησιμότητα στη λύση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων. Στόχος του είναι αφενός η «φωτογραφική» διάθεση δημόσιου χρήματος και η φοροεισπρακτική αντιμετώπιση των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς.
• Το νέο μητρώο ζώων συντροφιάς με το ηλεκτρονικό βιβλιάριο, όπως προτείνεται να εφαρμοστεί, προσθέτει ανούσια γραφειοκρατία και ξοδεύει τον χρόνο εξέτασης, καθιστώντας τον κτηνίατρο γραμματέα του κράτους.
Οι κτηνίατροι διεκδικούν την ίδρυση, στελέχωση και χρηματοδότηση δημοτικών κτηνιατρείων και καταφυγίων, τη μη επιβολή προστίμων σε κτηνιάτρους στην άσκηση του επαγγέλματός τους κατά την εξέταση, εμβολιασμό και περίθαλψη μη σημασμένων ζώων, να μην ισχύσει το ηλεκτρονικό βιβλιάριο, να διατηρηθεί έγγραφο βιβλιάριο με έκδοση αριθμημένων βιβλιαρίων από τον ΠΚΣ που θα διατίθενται αποκλειστικά σε κτηνιάτρους, να αποσυρθεί άμεσα το μέτρο της αποστολής και τήρησης γενετικού υλικού και οποιουδήποτε άλλου φοροεισπρακτικού μέτρου, να αναιρεθεί η υποχρεωτικότητα της στείρωσης για όλα τα δεσποζόμενα ζώα συντροφιάς και πρόσβαση στο ΕΜΖΣ να έχουν αποκλειστικά οι κτηνίατροι που ασκούν νόμιμα το επάγγελμα στη χώρα και οι δημόσιες αρχές.
Ειδικά για τις στειρώσεις των ζώων προτρέπουν τα μέλη τους «να πράττουν κατά περίπτωση και σύμφωνα με την επιστημονική τους κρίση και να απέχουν από τη λήψη και αποστολή δειγμάτων DNA, μέχρις ότου το αρμόδιο Υπουργείο αποφασίσει να συζητήσει με τον καθ ύλην αρμόδιο επιστημονικό φορέα, τον Πανελλήνιο Κτηνιατρικό Σύλλογο, τα συνολικά ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν με την εφαρμογή του νέου νόμου».
