Γράφει ο Γιώργος Βαζάκας* – φιλόλογος
Μέρος Ζβ (2015 -2021)
Τον Ιούνιο του 2015 λοιπόν η Κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει για άλλη μια φορά το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας, που φαίνεται να είναι διττό: Υπάρχει έλλειψη και ηλεκτρονικού και χάρτινου χρήματος με το δεύτερο να είναι εντονότερη. Και ενώ οι αρχικές διαπραγματεύσεις της πέριξ του πρωθυπουργού ηγετικής ομάδας με τους δανειστές γρήγορα είχαν αναδείξει την εμμονή και τη στόχευση των δευτέρων να μην αλλάξει απολύτως τίποτα, πράγμα αναμενόμενο, εντούτοις η ύπνωση των ιθυνόντων, οι παιδαριώδεις αδυναμίες και ελλείψεις τους, μέτρο – μέτρο σκάβουν το λάκκο, που θα θαφτεί το κολοβό τους εγχείρημα αλλά και οι ελπίδες ενός ολόκληρου λαού: Η έλλειψη ενός συγκροτημένου σχεδίου με εναλλακτικούς τρόπους υλοποίησής του, η παράληψη λήψης άμεσων μέτρων, ώστε να σταματήσει η ηλεκτρονική και πραγματική διαφυγή κεφαλαίων απ’ τη χώρα, η μη έγκαιρη προπαρασκευή για τη χρήση εναλλακτικών μέσων πληρωμής, η μη αναστολή πληρωμής των δανείων, ώστε να σταματήσει η οικονομική αιμορραγία της χώρας, δούλεψαν προς όφελος της εδραίωσης της θέσης των δανειστών.
Αναποφασιστικότητα, άναρχα βήματα, ολιγωρίες και βολονταρισμοί (βουλησιαρχία) υπήρξαν ανέλπιδο δώρο για τους επικυρίαρχους της Ευρώπης, ώστε να φτάσουν τη χώρα σε μια τεχνητή, αυθαίρετη και παράνομη λόγω δικών τους ενεργειών έλλειψη ρευστότητας. Εντούτοις η τότε ηγετική ομάδα της χώρας θέλοντας να μην τους δυσαρεστήσει ( ή γιατί είχε ήδη αποφασίσει να συμβιβαστεί πιστεύοντας ειλικρινά ή υποκριτικά, αδιάφορο, ότι θα δώσει τη μάχη παρακάτω), δε χρησιμοποιεί ούτε τα μέσα που της δίνει η ίδια Σύμβαση Λειτουργίας Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), (άρθρο 14 παρ.4 του 4ου, που αφορά το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών των χωρών της ευρωζώνης), ώστε να δημιουργήσει με εγχώριο – εσωτερικό τρόπο πιστώσεις και ρευστότητα, από το να δανείζεται η χώρα ηλεκτρονικό κυρίως χρήμα, (για να πληρώνει τόκους και προηγούμενα δάνεια) από Μηχανισμούς ξένων δανειστών.
Παρόλα αυτά σαν από μηχανής θεός εμφανίζεται ακόμη μια ευκαιρία: Ο Βαρουφάκης ανακαλύπτει ξαφνικά, πως σε διάφορες αποθήκες της Τράπεζας της Ελλάδας βρίσκονται αποθηκευμένα χάρτινα ευρώ ύψους 16 δις (κατ’ άλλους 20 δις). Πρόκειται για μάζα χάρτινου ευρώ, που είχε εισρεύσει στη Ελλάδα το 2012 κατ’ εντολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), εξαιτίας του ότι εκείνη την εποχή, λόγω του φημολογούμενου GREXIT οι καταθέτες είχαν σπεύσει και είχαν αναλάβει μεγάλο μέρος των καταθέσεών τους. Προκειμένου λοιπόν να μην δημιουργηθεί έλλειψη χάρτινης ρευστότητας και πανικός με απρόβλεπτες συνέπειες για το τότε πολιτικό προσωπικό, αλλά και για να στηριχτεί η κυβέρνηση Παπαδήμου και το 2ο Μνημόνιο, που μέσω αυτής εγκαθιδρύθηκε, να διατηρηθεί δηλαδή επιφανειακή κανονικότητα, για να ολοκληρωθούν τα μνημονιακά μέτρα, η ΕΚΤ είχε παραχωρήσει στην Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) σαν στοκ την προαναφερθείσα ποσότητα χρήματος (προφανώς σε χαρτονομίσματα, που δεν τυπώνει η Ελλάδα – η Ελλάδα τυπώνει χαρτονομίσματα μόνο των 5, 10 και 20 ευρώ), με σκοπό την άμεση διαθεσιμότητά τους, εφόσον παρουσιαστεί έλλειψη χάρτινης ρευστότητας (χάρτινου χρήματος).
Σε ερώτηση του πρωθυπουργού: «γιατί δεν τα χρησιμοποιούμε, για να γεμίσουμε τα ΑΤΜ και να μην υποφέρει ο κοσμάκης;», ο Γιάνης Βαρουφάκης του απάντησε ότι: «δεν μπορούμε να ακουμπήσουμε τα χρήματα αυτά. Η κατάσχεσή τους θα ισοδυναμούσε με κλοπή, καθώς δεν ήταν δικά μας αλλά στοκ χαρτονομισμάτων ιδιοκτησίας της Φραγκφούρτης, που η ΕΚΤ τα είχε παρκάρει εκεί για μελλοντική, κατά τη δική της κρίση, χρήση. Αντίθετα ο Βαρουφάκης πρότεινε, αν θέλαμε το GREXIT, τότε «θα μπορούσαμε, χωρίς να χαρακτηρισθούμε κλέφτες να δημεύσουμε τα 16 δις, να τα σφραγίσουμε με ειδικό μελάνι, ώστε να ακυρωθούν ως ευρώ, να τα ξανασφραγίσουμε σαν νέες δραχμές , να τα τοποθετήσουμε στα ΑΤΜ ως μαγιά για νέο νόμισμα και τέλος να καλέσουμε τον Μάριο Ντράγκι, να του εξηγήσουμε, πως είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να τον ρωτήσουμε, ποια ήταν η αξία παραγωγής των 16 δις χαρτονομισμάτων (μελάνι, χαρτί, μεταφορικά κλπ), ώστε να τον αποζημιώσουμε». Συμπληρώνοντας επανέλαβε την πάγια θέση του : «ότι δεν έπρεπε να κάνουν τίποτε απ’ όλα αυτά, αλλά να ενεργοποιήσουν το παράλληλο σύστημα πληρωμών, που είχε προετοιμάσει , το οποίο θα επεξέτεινε τα χρηματοπιστωτικά μας περιθώρια μέσα στο ευρώ ακόμη, με στόχο πάντα τη βιώσιμη συμφωνία εντός του ευρώ». (Βλέπε: ΑΝΙΚΗΤΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ : Γιάνη Βαρουφάκη σελ. 750, εκδ. Πατάκη)
Η ελαφρότητα με την οποία προσέγγισε και παρουσίασε ο υπουργός οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης το θέμα είναι κυριολεκτικά αβάστακτη. Χωρίς να εξετάσει δυνάμει, ποιας (γραπτής ή προφορικής) συμφωνίας ή δυνατότητας ή με ποιους όρους εν τέλει βρισκόταν αυτά τα χρήματα στη φυσική εξουσία της ΤτΕ, παρέθεσε πλειάδα υποθέσεων αορίστου και ασαφούς περιεχομένου όπως: (έχει παρκάρει η Φραγκφούρτη για μελλοντική , κατά τη δική της κρίση, χρήση) χρησιμοποιώντας μάλιστα νομικούς όρους, που το περιεχόμενό τους δεν κατανοεί , για να καταλήξει σε αβάσιμες και αυθαίρετες παραδοχές. Και τελικά να προκρίνει διαφορετική πρόταση επί ταυτόσημης αλλά εσφαλμένης βάσης /προϋπόθεσης: αν η ενέργεια μπορεί να χαρακτηρισθεί «κλοπή», δε σε σώζει το ότι εσύ καταστρέφεις το κλοπιμαίο ή δεν του αναγνωρίζεις ιδιότητες, που έχει από κατασκευής του. Έτσι μια αποδείξιμη θέση, θα προϋπέθετε καταρχάς γνώση του περιεχομένου μιας συμφωνίας, ασχέτως των παραμέτρων του γεγονότος του πώς και γιατί η ΤτΕ απέκτησε τη φυσική εξουσία αυτών των χρημάτων.
Ο ίδιος ο Βαρουφάκης όμως, πριν να δικαιολογήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο την παραπάνω θέση του, παραδέχεται, ότι από τη μια ο Διοικητής της ΤτΕ Στουρνάρας του έκρυβε ρευστότητα (χωρίς όμως να διευκρινίζει, αν επρόκειτο για τη συγκεκριμένη χάρτινη ρευστότητα των 16 δις ευρώ), από την άλλη ότι αυτά τα χαρτονομίσματα, που η ΕΚΤ είχε στείλει στη ΤτΕ το 2012, τα έστελνε, ώστε να δημιουργηθεί ένα στοκ σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. (Βλέπε ΑΝΙΚΗΤΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ: Γιάνη Βαρουφάκη σελ. 749, εκδόσεις Πατάκη). Ανάγκης από ποια αίτια; Δε φαίνεται άλλη εκτός απ’ αυτήν της έλλειψης χάρτινης ρευστότητας. Άρα τα χρήματα βάσιμα μπορεί να υποτεθεί είτε ότι ήταν μέρος των αντίστοιχων δανείων των Μνημονίων (1ο και 2ου ), είτε ότι είχαν σταλεί στο πλαίσιο λειτουργίας του ELA. Επρόκειτο δηλαδή, είτε για ήδη υλοποιημένο αποτέλεσμα εξωτερικού δανεισμού, είτε για ήδη υλοποιημένο αποτέλεσμα εσωτερικής πίστωσης από την ΤτΕ με ήδη έγκριση της ΕΚΤ. Και στις δυο περιπτώσεις πρόκειται για χρήματα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εναπόκειτο λοιπόν στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση να κρίνει, πότε συνέτρεχε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ώστε μονομερώς να ενεργοποιήσει τη διάθεσή τους. Σε περίπτωση που οι «εταίροι» είχαν διαφορετική άποψη, ας κατέφευγαν στα αρμόδια δικαστήρια τινάζοντας έτσι στον αέρα τη ζώνη του ευρώ, αφού θα φαινόταν προς τα έξω, ότι διαφωνούν και μάλιστα εκ των υστέρων και μετά την κυκλοφορία του χρήματος για τη νομιμότητα κυκλοφορίας χρήματος, που είναι κοινό για όλους και χρησιμοποιούν και οι ίδιοι. Γι’ αυτό και στην περίπτωση της Ιρλανδίας δεν είπανε κουβέντα.
Φτάνουμε λοιπός στο τέλος του Ιουνίου του 2015, οπότε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με μια αιφνιδιαστική ομολογουμένως κίνηση προκηρύσσει δημοψήφισμα για την 05.07.2015 με σαφές ερώτημα, το εάν ο λαός θέλει ή όχι αφενός ολοκλήρωση των προγραμμάτων των παλιών Μνημονίων, αφετέρου και μέσω ενός νέου που προκρίνουν οι δανειστές. Ο ελληνικός λαός στημένος καρτερικά στις σειρές των ΑΤΜ, μέσα στη ζέστη του Ιουλίου και εν είδει ουράς κατοχικού συσσιτίου, για να πάρει 60 ευρώ την ημέρα από τα χρήματά του, βουβός στη μεγάλη του πλειοψηφία, αλλά κατασταλαγμένος από καιρό, παίρνει μέρος στο δημοψήφισμα και δίνει 62% στο ΟΧΙ.
Διαφυλάσσει την αξιοπρέπειά του και διατρανώνει σ’ όλο τον κόσμο, ότι σ’ αυτόν τον τόπο η βούλησή του είναι να κυριαρχεί πραγματικά. Πατά στα πόδια του, χαμογελά και ορθώνει το ανάστημά του στους εκβιαστές των εθνών, έτοιμος για αλλαγή πορείας κι ας έχει κόστος. Ένας λαός που, όσες φορές κλήθηκε απ’ την ιστορία, ήταν παρών. Συμπαρατάχθηκε με το δίκιο και πολέμησε γι’ αυτό, ενάντια σε κάθε δυνάστη, όσο ισχυρός κι αν ήταν και διαφύλαξε αξίες, τέτοιες με τις οποίες αναπνέει όλη η ανθρωπότητα.
Αλίμονο όμως. Λίγες ώρες μετά το Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015, με το οποίο ο Ελληνικός λαός επέλεξε να αρνηθούν τα συνταγματικά του όργανα το Μνημόνιο, που πρότειναν οι δανειστές μέσω της υπαγωγής της χώρας στο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), που πήρε τη θέση του EFSF και με επίγνωση των αποτελεσμάτων της απόφασής του, ο πρωθυπουργός της χώρας Αλέξης Τσίπρας συγκαλεί «συμβούλιο πολιτικών αρχηγών». Η απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, με την αμέριστη αρωγή των πολιτικών αρχηγών των κομμάτων που συμμετείχαν στη σύσκεψη, πλην ΚΚΕ που διαφώνησε, είναι να αγνοήσει το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος, που η ίδια προκάλεσε και να προχωρήσει σε σύναψη Μνημονίου με τον ΕΜΣ στις 08 Ιουλίου 2015. Η κυβέρνηση υποβάλλει αίτηση προς τον ΕΜΣ.
Όλο το υπαίτιο πολιτικό προσωπικό ξεπλένει προσωρινά βέβαια τα ανομήματά του στην «κολυμβήθρα» της αποτυχίας της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και από κοινού με το νέο, που λειτούργησε εν τέλει ως χρυσή εφεδρεία του παλαιού και των δανειστών (με εξαίρεση 44 βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, που διαφώνησαν, αντιτάχτηκαν και έσωσαν την τιμή της Πατρίδας). ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ , ΠΟΤΑΜΙ και ΠΑΣΟΚ (από το 2018 ως ΚΙΝΑΛ) εγκαθιδρύουν το 3ο Μνημόνιο με όχημα /πρόσχημα το Ν. 4336/14.08.2015, με τον οποίο πάλι ψηφίζονται με 222 ΝΑΙ, 64 ΟΧΙ και 11 ΠΑΡΩΝ Σχέδια Μνημονίου και Σχέδια Δανειακών Συμβάσεων και δίνονται εξουσιοδοτήσεις σε υπουργό οικονομικών και διοικητή της ΤτΕ να υπογράψουν τα πραγματικά και τις μελλοντικές τροποποιήσεις τους. Το νέο τέχνασμα βασίζεται στο παλιό «πατρόν», με νέα «γραμμή»: Η ρήτρα « ισχύουν από την ημερομηνία της υπογραφής τους από όλα τα συμβαλλόμενα μέρη» απουσιάζει και αντί αυτής έχει τεθεί το ότι από της υπογραφής πραγματικού μνημονίου και δανειακών συμβάσεων θα ισχύουν τα Σχέδια, που έχουν συμπεριληφθεί στο Ν. 4336/14.08.2015.
Πρόκειται πράγματι για νέο τέχνασμα, ώστε, αν χρειαστεί, το βάρος να επιρριφτεί στον «απρόσεκτο και ξεχασιάρη» υπουργό οικονομικών. Ο νόμος δεν του υπαγορεύει να μην τα φέρει στη Βουλή για κύρωση ή απόρριψη, ο υπουργός γνωρίζει τι επιτάσσει το Σύνταγμα. Από την άλλη ο νόμος Ν.4336/14.08.2015 εμπεριέχει Σχέδια Διεθνών Συμβάσεων , δηλαδή ανυπόγραφα από τις μνημονευόμενες στο κείμενο πλευρές κείμενα, που θα υπογραφούν στο μέλλον από τους αντισυμβαλλόμενους, (που εντούτοις μπορεί κάποια πλευρά τελικά να μην υπογράψει), όπως προβλέπει ο ίδιος ως άνω νόμος, όπως επιτάσσει το δίκαιο συνάψεως διεθνών Συνθηκών και Συμφωνιών, οπότε μετά και την κύρωσή τους από τη Βουλή, ισχύουν έγκυρα και ισχυρά τόσο κατά το Διεθνές Δίκαιο όσο και κατά τη συνταγματική τάξη της χώρας.
Πως λοιπόν νοείται ένα απλό Σχέδιο μιας πολυμερούς Διεθνούς Συμβάσεως ( η χώρα από τη μια, το λεγόμενο κουαρτέτο από την άλλη) να δεσμεύει τις πλευρές, που εν τούτοις ούτε έχουν συμβληθεί, ούτε το έχουν υπογράψει; Με αυτό που τελικά υπογράφει ο υπουργός, μετά μάλιστα από συμπληρώσεις και τροποποιήσεις του σχεδίου , τι γίνεται; Ποιο απ’ όλα ισχύει;
Η απάντηση είναι μία : κατά την πρακτική που ακολούθησε όλο το πολιτικό προσωπικό, που υλοποίησε το 3ο Μνημόνιο με συνεχή επίκληση, ότι πρόκειται για διεθνείς δεσμεύσεις της Χώρας, δέχτηκε ενεργητικά ότι ισχύουν αυτά που υπογράφει ο υπουργός και δεν φέρνει στη Βουλή. Εξάλλου μόνο έτσι μπορεί να γίνει επίκληση, αν χρειαστεί, περί υποχρέωσης των δανειστών να υλοποιήσουν και τις δικές τους δεσμεύσεις , αυτές δηλαδή που υπέγραψαν κι όχι αυτές που η Χώρα ψήφισε ως ανυπόγραφο σχέδιο. Απαλείφθηκε η προηγούμενη ρήτρα απλώς προσχηματικά, σε μια προσπάθεια ανεπιτυχή όμως να σηκώσει το βάρος μοναδικά ο υπουργός, ( καθόσον η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πλέον σε γνώση της αρχικής παρανομίας). Το νέο 3ο Μνημόνιο και οι αντίστοιχες δανειακές συμβάσεις χειρότερα όλων επιβλήθηκαν de facto με τον ίδιο παράνομο και αντισυνταγματικό τρόπο, που επιβλήθηκαν και τα δύο πρώτα: Με την υπογραφή του υπουργού οικονομικών και του διοικητή της ΤτΕ και με την ενεργητική συναίνεση του πολιτικού προσωπικού, που ψήφισε τέτοιο νόμο κι εν συνεχεία εφάρμοσε τους όρους του 3ου Μνημονίου και Δανειακών Συμβάσεων, είτε απευθείας, είτε με κοινή νομοθεσία, όπου χρειαζόταν, χωρίς όμως προηγουμένως να έχει κυρώσει η Βουλή το 3ο Μνημόνιο και τις αντίστοιχες δανειακές συμβάσεις.
Κατερίνη 25/8/2021
*Ο Γιώργος Βαζάκας είναι μέλος του Ε.ΠΑ.Μ.(Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο)
