Το θέμα των ηλικιακών ορίων και των περιορισμών που αφορούν την ανανέωση επαγγελματικών αδειών οδήγησης έχει επανέλθει δυναμικά στη δημόσια συζήτηση στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο τροποποιήσεων στη σχετική νομοθεσία, ειδικά για τους οδηγούς ηλικίας άνω των 65 ετών, με στόχο την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας.
Παρόλο που δεν έχει τεθεί σε ισχύ κάποια οριζόντια απαγόρευση, εξετάζονται παρεμβάσεις όπως πιο αυστηρές ιατρικές εξετάσεις, περιορισμοί στη διάρκεια της ημερήσιας οδήγησης, ακόμα και γεωγραφικοί περιορισμοί για συγκεκριμένες ομάδες επαγγελματιών. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα των πολιτών να διατηρούν την επαγγελματική τους δραστηριότητα και την ανάγκη για αυξημένα επίπεδα ασφάλειας στους δρόμους.
Η Ιταλία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής τέτοιων μέτρων. Εκεί, οι οδηγοί άνω των 68 ετών δεν μπορούν να ανανεώσουν τις άδειες για βαρέα οχήματα, λεωφορεία ή οχήματα με ρυμουλκούμενα. Η διάταξη αυτή ισχύει ήδη από το 1992, αλλά ήρθε ξανά στο προσκήνιο μετά από δημοσιεύματα που προκάλεσαν σύγχυση.
Πριν από έναν χρόνο μάλιστα είχε τεθεί προς συζήτηση η ιδέα αύξησης του ορίου στα 70 έτη, εξαιτίας της έντονης έλλειψης οδηγών. Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται στην Ιταλία. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Οδικών Μεταφορών (IRU), στη Γερμανία μόλις το 2,6% των οδηγών φορτηγών είναι κάτω των 25 ετών, ενώ σχεδόν ο μισός κλάδος (45%) είναι άνω των 55. Σε 35 χώρες, το ποσοστό των επαγγελματιών οδηγών κάτω των 25 δεν ξεπερνά το 6,5%, ενώ η IRU εκτιμά ότι παγκοσμίως λείπουν περίπου 3,6 εκατομμύρια οδηγοί.
Στην Ιταλία, οι περιορισμοί αφορούν τις άδειες κατηγορίας C και D, απαραίτητες για οχήματα μεταφοράς επιβατών και φορτίων. Μετά την ηλικία των 65 ετών απαιτούνται εντατικότεροι ιατρικοί έλεγχοι, ενώ μετά τα 68 η ανανέωση επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και με αυστηρή ιατρική τεκμηρίωση. Αντιθέτως, η κατηγορία Β δεν επηρεάζεται, επιτρέποντας σε άτομα άνω των 68 να συνεχίζουν να οδηγούν επιβατικά Ι.Χ.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Και στην ελληνική νομοθεσία προβλέπονται αντίστοιχα όρια. Βάσει του άρθρου 41 του Ν. 4850/2021, η μέγιστη ηλικία για την άσκηση του επαγγέλματος οδηγού φορτηγού ή λεωφορείου – είτε δημόσιας είτε ιδιωτικής χρήσης – είναι τα 67 έτη. Για όσους οδηγούν σχολικά ή τουριστικά λεωφορεία που μεταφέρουν μαθητές, το όριο καθορίζεται στα 65 έτη.
Τα όρια αυτά έχουν θεσπιστεί ως μέτρο πρόληψης για την ενίσχυση της ασφάλειας, ιδίως σε περιπτώσεις που οι οδηγοί μεταφέρουν ανθρώπινες ζωές και μάλιστα παιδιά. Δεν τεκμαίρουν αυτόματα ότι οι μεγαλύτεροι οδηγοί είναι ακατάλληλοι, αλλά λειτουργούν προληπτικά και με γνώμονα τη δημόσια ασφάλεια.
