Στον τόπο μας κορυφαία εκδήλωση αποτελεί το φαγητό. Οποιαδήποτε περίσταση συνοδεύεται η ακολουθείται από ένα – ποτέ ταπεινό – δείπνο ή γεύμα. Χριστούγεννα; Χοιρινό ή γαλοπούλα. Πάσχα; Αρνί ή κατσίκι. 25η Μαρτίου; Μπακαλιάρος. Καθαρά Δευτέρα; Από πού ν’ αρχίσουμε. Γάμος; Όλα τα ελέη του Θεού. Βάφτιση; Το ίδιο. Κηδεία; Το ξόδι του νεκρού ακολουθείται από βουλιμικά επεισόδια…
Ε, σ’ αυτόν τον τόπο που κάποιοι αρχίζουν με τσίπουρο και μεζέ πριν ο ήλιος χαράξει, βγήκε ο άλλος και μας είπε γιατί τρώμε χταπόδι… Γιατί έτσι μας – μου αρέσει!
Δεν έχεις λέπια; Στα σκουπίδια!
Πολλές θρησκείες απαγορεύουν την κατανάλωση κάποιων ειδών τροφίμων, για παράδειγμα, ο Ιουδαϊσμός ορίζει ένα αυστηρό σύνολο κανόνων, που ονομάζεται Kashrut, σχετικά με το τι μπορεί να καταναλωθεί και τι δεν μπορεί να καταναλωθεί, και συγκεκριμένα απαγορεύει την ανάμειξη κρέατος με γαλακτοκομικά προϊόντα. Επίσης Ο Ιουδαϊσμός απαγορεύει αυστηρά την κατανάλωση αμφίβιων όπως οι βάτραχοι. Και το κρέας της νυχτερίδας είναι απαγορευμένο και από τους ιουδαίους και από τους μουσουλμάνους. Σχεδόν όλα τα είδη θαλασσινών που δεν είναι ψάρια , όπως τα οστρακοειδή, ο αστακός, οι γαρίδες ή οι καραβίδες, απαγορεύονται από τον Ιουδαϊσμό επειδή τέτοια ζώα ζουν στο νερό, αλλά δεν έχουν πτερύγια και λέπια! Τι να πεις;
Το μιαρό χοιρινό κρέας και το ιερό βοδινό
Το Ισλάμ έχει παρόμοιους νόμους· τα τρόφιμα χωρίζοντας σε χαράμ (απαγορευμένα) και χαλάλ (επιτρεπόμενα). Το κρέας του χοίρου είναι απαγορευμένο όπως και το αλκοόλ. Και το Κοράνι, αλλά και η Βίβλος απαγορεύουν την κατανάλωση του χοιρινού κρέατος. Λέγεται ότι το χοιρινό απαγορεύτηκε γιατί ομοιάζει του ανθρωπίνου.
Οι μουσουλμάνοι επικαλούνται ότι τα χοιρινά, αν καταναλωθούν, μπορεί να προκαλέσουν περισσότερες από 70 διαφορετικές ασθένειες. Λένε ακόμη ότι, ο χοίρος είναι ένα από τα πιο ακάθαρτα ζώα στη Γη: Ζει και τρέφεται από τις κοπριές, τα περιττώματα και τις ακαθαρσίες. Στα χωριά της Ανατολίας όπου δεν διαθέτουν σύγχρονες τουαλέτες, οι χωρικοί αφοδεύουν στην ύπαιθρο. Πολύ συχνά τα περιττώματά τους τρώγονται από τους χοίρους. Το ίδιο ισχύει και για τα κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής, αλλά αυτά επιτρέπονται. Περί ορέξεως…
Κάπου είχαμε διαβάσει ότι η απαγόρευση του χοιρινού κρέατος είχε να κάνει με τον φιλοπόλεμο και επεκτατικό χαρακτήρα των μουσουλμάνων. Ένα κοπάδι πρόβατα ή κατσίκια εύκολα το μετακινείς κι αλλάζεις τόπους, τα γουρουνάκια όμως όχι.
Και συνεχίζουμε: Οι περισσότεροι Ινδουιστές δεν τρώνε βοδινό κρέας και κάποιοι από αυτούς εφαρμόζουν την έννοια της αχίμσα (αρχή της μη βίας) στη διατροφή, θεωρώντας τη χορτοφαγία ως ιδανική. Όλοι όσοι τρώνε κρέας απέχουν από την κατανάλωση βοείου κρέατος , καθώς η αγελάδα κατέχει μια ιερή θέση στον Ινδουισμό. Για παράδειγμα, η παράδοση αναφέρει ότι η θεά Καμαντενού εμφανίζεται επί Γης ως θεϊκή αγελάδα που εκπληρώνει ευχές. Πολλοί Ινδουιστές και Ορθόδοξοι Σιχ – χορτοφάγοι επίσης – απέχουν επίσης από την κατανάλωση αυγών.
Ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου στο τραπέζι; Ντροπή!
Εκτός όμως από τους επίσημους θρησκευτικούς κανόνες, υπάρχουν και πολιτισμικά ταμπού κατά της κατανάλωσης κάποιων ζώων.
Για παράδειγμα, αν και το κρέας σκύλου καταναλώνεται, σε πολλές περιοχές της Κορέας του Βιετνάμ και της Κίνας, θεωρείται απεχθές ως τρόφιμο ακόμα και σαν σκέψη σε όλες τις δυτικές χώρες. Ομοίως, το κρέας αλόγου σπάνια τρώγεται από τους αγγλόφωνους, αν και αποτελεί μέρος της εθνικής κουζίνας χωρών όπως το Καζακστάν, η Ιαπωνία, η Ιταλία και η Γαλλία.
Οι Σομαλοί δεν τρώνε ψάρια! «Μη μου μιλάς με στόμα που τρώει ψάρι», λέει μια παροιμία τους. Οι περισσότερες φυλές στη Σομαλία έχουν ταμπού κατά της κατανάλωσης ψαριών και δεν παντρεύονται με εκπροσώπους άλλων φυλών που το τρώνε! Υπάρχουν ταμπού στην κατανάλωση ψαριών σε πολλούς κτηνοτρόφους και γεωπόνους ορεινών περιοχών της Αιγύπτου, της Αιθιοπίας, της Ερυθραίας, της Κένυας και της βόρειας Τανζανίας.
Οι μύκητες να αποφεύγονται, είναι βραδινοί τύποι…
Οι Βεδικοί Βραχμάνοι, οι Γκαουντίγια Βαϊσνάβας, οι ταντρίκοι και ορισμένοι βουδιστές ιερείς απέχουν από την κατανάλωση μανιταριών (μύκητες), τα οποία αποφεύγουν γιατί μεγαλώνουν τη νύχτα… Στην Ισλανδία, στις αγροτικές περιοχές της Σουηδίας και της δυτικής Φινλανδίας, αν και δεν θεωρούνται ταμπού, τα μανιτάρια δεν καταναλώνονταν ευρέως πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο· θεωρούνταν ως τροφή για τις αγελάδες και είχαν στιγματιστεί ως τροφή της εποχής του πολέμου και της φτώχειας. Στις ημέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα μανιτάρια θεωρούνταν λιχουδιά της υψηλότερης τάξης και ξεχωριστή τροφή για τους αυτοκράτορες.
Βγάλε ένα ινδικό χοιρίδιο από την κατάψυξη…
Τα ινδικά χοιρίδια πολλοί στον Δυτικό Κόσμο τα έχουν σαν κατοικίδιά ζώα στο σπίτι τους και τα χαζεύον να τρέχουν στα κλουβιά τους, όμως… Τα ινδικά χοιρίδια , τρώγονται συνήθως στο Περού, στις νοτιοδυτικές πόλεις και χωριά της Κολομβίας και σε στα υψίπεδα του Ισημερινού, κυρίως στα υψίπεδα των Άνδεων. Το ινδικό χοιρίδιο μπορεί να βρεθεί στο μενού των εστιατορίων στη Λίμα και σε άλλες πόλεις στο Περού, καθώς και στο Πάστο της Κολομβίας. Το κρέας ινδικού χοιριδίου εξάγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ευρωπαϊκές χώρες. Το 2004, το Τμήμα Πάρκων και Αναψυχής της Νέας Υόρκης πήρε νομικά μέτρα για να σταματήσει να σερβίρεται το συμπαθές τρωκτικό σε ένα φεστιβάλ του Ισημερινού στο πάρκο Flushing Meadows. Η Πολιτεία της Νέας Υόρκης επιτρέπει την κατανάλωση ινδικών χοιριδίων, αλλά η πόλη της Νέας Υόρκης την απαγορεύει!
Βασιλικός και ανθρωποφαγία
Κάποιοι φανατικοί πιστοί της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφεύγουν τον βασιλικό λόγω της συσχέτισής του με τον σταυρό του Χριστού. Πιστεύεται ότι ο σταυρός ανακαλύφθηκε το 325 μ.Χ από την Αγία Ελένη σε ένα λόφο καλυμμένο με όμορφους, ευωδιαστούς θάμνους βασιλικού, ένα άγνωστο μέχρι τότε φυτό.
Και τέλος, από όλα τα κρέατα ταμπού, η ανθρώπινη σάρκα κατατάσσεται ως η πιο αυστηρά απαγορευμένη. Οι άνθρωποι έχουν καταναλώσει τη σάρκα συνανθρώπων τους σε τελετουργίες, από παράνοια ή μίσος ή υπέρτατη πείνα – ποτέ όμως ως μέρος της διατροφής τους. Φυλές της Παπούα Νέα Γουινέα επιδίδονταν σε μεταθανάτιο κανιβαλισμό μέχρι που η αυστραλιανή κυβέρνηση απαγόρευσε την πρακτική στα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Η κατανάλωση ανθρώπινης σάρκας απαγορεύεται αυστηρά από τον Ινδουισμό και από όλες τις θρησκείες, αλλά… Καθολικοί, Λουθηρανοί και Ορθόδοξοι Χριστιανοί θεωρούν τους εαυτούς τους ότι μεταλαμβάνουν του σώματος και του αίματος του Χριστού όταν κοινωνούν· πιστεύεται ότι το ψωμί και το κρασί είναι «της ίδιας ουσίας» με το σώμα και το αίμα του Θεανθρώπου. Οι Καθολικοί αναφέρονται σε αυτό ως μετουσίωση. Οι Ορθόδοξοι το θεωρούν ιερό μυστήριο.
Και να προσθέσουμε έτσι στα γρήγορα και περιληπτικά: Ορισμένες θρησκείες απαγορεύουν να πίνετε ή να τρώτε αίμα ή φαγητό από αίμα. Στο Ισλάμ η κατανάλωση αίματος απαγορεύεται.
10 ξεχωριστές απαγορεύσεις
1. Απαγόρευση πωλήσεων τσίχλας έχει τεθεί σε ισχύ από το 1992 στη Σιγκαπούρη. Επί του παρόντος δεν είναι παράνομο να μασάει κα΄ποιος τσίχλα στη Σιγκαπούρη, απλώς εισάγεται και πωλείται, υπό προϋποθέσεις. Από το 2004, υπάρχει εξαίρεση για τις θεραπευτικές, οδοντιατρικές και τσίχλες νικοτίνης, που μπορούν να αγοραστούν από γιατρό ή φαρμακοποιό.
2. Σε ορισμένες εκδοχές του Τζαϊνισμού (ινδική θρησκεία), του Βουδισμού και του Ινδουισμού, η κατανάλωση λαχανικών των κρεμμυδιών κυρίως είναι περιορισμένη. Οι πιστοί πιστεύουν ότι αυτά διεγείρουν καταστροφικά πάθη!
3. Στον Γιαζιδισμό , η κατανάλωση μαρουλιού και φασολιών είναι ταμπού. Ο μουσουλμάνος θρησκευτικός δάσκαλος και λόγιος, Φαλάχ Χασάν Τζούμα, συνδέει την πίστη της αίρεσης για το κακό που βρίσκεται στο μαρούλι με τη μακρά ιστορία της δίωξης από Μουσουλμάνους και Χριστιανούς.
4. Οι οπαδοί του Πυθαγόρα, οι Πυθαγόρειοι ήταν χορτοφάγοι και το «πυθαγόρειο» ως όρος κάποτε σήμαινε «χορτοφάγος». Ωστόσο, το δόγμα τους απαγόρευε την κατανάλωση φασολιών. Ο λόγος είναι ασαφής: ίσως ο μετεωρισμός (συσσώρευση αερίων κατά μήκος της γαστρεντερικής οδού) που προκαλούν. Η κινεζική βουδιστική κουζίνα παραδοσιακά απαγορεύει το σκόρδο.
5. Οι Βραχμάνοι του Κασμίρ απαγορεύουν τα φαγητά με «έντονες γεύσεις». Σε αυτά περιλαμβάνεται το σκόρδο, το κρεμμύδι και τα μπαχαρικά, όπως το μαύρο πιπέρι και το πιπέρι τσίλι, πιστεύοντας ότι οι πικάντικες γεύσεις στη γλώσσα πυροδοτούν άσχημα συναισθήματα.
6. Το Ισλάμ απαγορεύει αυστηρά την κατανάλωση ερπετών, όπως οι κροκόδειλοι και τα φίδια . Η κατανάλωση ερπετών απαγορεύεται επίσης στον Ιουδαϊσμό. Σε άλλους πολιτισμούς ο αλιγάτορας θεωρείται πολύτιμη λιχουδιά.
7. Στους περισσότερους δυτικούς πολιτισμούς, οι αρουραίοι και τα ποντίκια θεωρούνται είτε ακάθαρτα παράσιτα είτε κατοικίδια και επομένως ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, παραδοσιακά θεωρούνται φορείς της πανώλης.
8. Στην Γκάνα, το τρωκτικό Thryonomys swinderianus που τοπικά αναφέρεται ως Akrantie, Grasscutter, στενός συγγενής των χοιροειδών και των ινδικών χοιριδίων που κατοικούν στην Αφρική , νότια της ερήμου της Σαχάρας είναι ξεχωριστό έδεσμα.
9. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι η κατανάλωση πρωτευόντων θηλαστικών (πίθηκοι κ.λπ.) είναι ταμπού, επειδή οι μαϊμούδες και οι πίθηκοι είναι στενοί συγγενείς των ανθρώπων. Να σημειώσουμε ότι στην κουλτούρα της Μαδαγασκάρης, οι λεμούριοι (είδος πιθήκων) έχουν ψυχές που μπορούν να πάρουν εκδίκηση αν τους κοροϊδεύουν όσο είναι ζωντανοί ή αν σκοτωθούν με σκληρό τρόπο… Κουλτούρα είναι αυτή! Να πούμε ότι αρκετοί λαοί τρώνε πιθήκους και κάποιοι ζωντανούς!
10. Οι σπόροι παπαρούνας χρησιμοποιούνται ως καρυκεύματα σε πολλούς πολιτισμούς. Στη Σιγκαπούρη , οι σπόροι παπαρούνας ταξινομούνται ως «απαγορευμένα αγαθά» από το τη Διώξη Ναρκωτικών.
Ολόκληρο σταυρόλεξο οι απαγορεύσεις τροφών από τους εκπροσώπους του Θεού επί της Γης κι εμείς μιλάμε ακόμα για το χταπόδι…
