Η έξαρση των διαδικτυακών απατών έχει πάρει δραματικές διαστάσεις, με τους ηλικιωμένους να βρίσκονται ολοένα και πιο συχνά στο στόχαστρο επιτήδειων. Μόνο το 2024, σύμφωνα με το Κέντρο Διαδικτυακού Εγκλήματος (IC3) του FBI, οι Αμερικανοί άνω των 60 ετών έχασαν σχεδόν 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια – μια αύξηση πενταπλάσια σε σύγκριση με το 2020 και 43% μεγαλύτερη από το προηγούμενο έτος. Οι απώλειες αυτές δεν είναι μόνο οικονομικές· συνοδεύονται από έντονη ψυχολογική πίεση, καθώς συχνά χάνονται αποταμιεύσεις ολόκληρης ζωής.
Γιατί οι ηλικιωμένοι μπαίνουν στο στόχαστρο των απατεώνων
Οι απατεώνες λειτουργούν με γνώμονα το κέρδος και επιλέγουν στόχους που θεωρούν ευάλωτους. Οι ηλικιωμένοι συχνά διαθέτουν σταθερούς οικονομικούς πόρους και –κυρίως– έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην “επίσημη” φωνή, είτε αυτή εμφανίζεται ως τράπεζα είτε ως δημόσια υπηρεσία. Η μοναξιά, η ψηφιακή κόπωση, τα τεχνολογικά κενά και η χρήση παλαιότερων συσκευών δημιουργούν ένα περιβάλλον που διευκολύνει τη δράση των επιτήδειων.
Ταυτόχρονα, οι απατεώνες πλέον χρησιμοποιούν εργαλεία προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης, όπως κλωνοποίηση φωνής, αλλά και τεράστιες βάσεις δεδομένων με παραβιασμένα στοιχεία, που κυκλοφορούν σε παράνομα διαδικτυακά φόρουμ. Το αποτέλεσμα είναι απάτες που μοιάζουν όλο και πιο “αληθινές”.
Οι πιο συνηθισμένες απάτες που στοχεύουν ηλικιωμένους
Οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν μια σειρά από τεχνικές που αποφέρουν υψηλά κέρδη:
Απάτες ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing)
Οι δράστες εμφανίζονται ως εκπρόσωποι της εφορίας, ασφαλιστικών ταμείων ή τραπεζών. Ζητούν επείγουσες πληρωμές ή στοιχεία σύνδεσης, χρησιμοποιώντας ιστοσελίδες που μιμούνται τις πραγματικές. Πολλοί ηλικιωμένοι παρασύρονται από το «επίσημο ύφος» και χάνουν σημαντικά ποσά.
Απάτη τεχνικής υποστήριξης
Ένα αναδυόμενο παράθυρο ή ένα ξαφνικό τηλεφώνημα ενημερώνει ότι «ο υπολογιστής έχει μολυνθεί». Ο υποτιθέμενος “τεχνικός” ζητά απομακρυσμένη πρόσβαση, εγκαθιστά κακόβουλο λογισμικό ή υποκλέπτει τραπεζικά στοιχεία. Αυτού του είδους οι απάτες χτυπούν κυρίως όσους δυσκολεύονται με τη σύγχρονη τεχνολογία.
Πώς μπορούν οι οικογένειες να προστατεύσουν τους ηλικιωμένους
Η ESET επισημαίνει ότι οι γενικές συμβουλές δεν αρκούν· χρειάζεται σταθερή επικοινωνία, ανθρώπινη παρουσία και τεχνική υποστήριξη.
Οι βασικοί άξονες προστασίας είναι:
- Τακτικές συζητήσεις με τους ηλικιωμένους για νέα είδη απατών
- Έλεγχος συσκευών, ενημερώσεις λογισμικού και εγκατάσταση αξιόπιστων εργαλείων ασφαλείας
- Εκπαίδευση σε βασικούς κανόνες προσοχής, όπως μη παροχή προσωπικών στοιχείων και μη άνοιγμα ύποπτων συνδέσμων
- Σχέδιο δράσης σε περίπτωση απάτης: άμεση επικοινωνία με τράπεζα, αλλαγή κωδικών, καταγγελία στις αρμόδιες αρχές
Οι οικογένειες μπορούν να λειτουργήσουν ως ο πρώτος “κύκλος άμυνας”, δημιουργώντας ένα προστατευτικό πλαίσιο γύρω από τους γονείς και τους παππούδες, που συχνά δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο.
Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος (ΟΤ)
