Ας ξεκινήσουμε με ένα χρηστικό tip. Την ημέρα που θα επισκεφθείτε το Δίον, φροντίστε να έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας.
Αν επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο της Πιερίας το καλοκαίρι σας προτείνουμε να το κάνετε σχετικά νωρίς το πρωί. Και αυτό γιατί το Δίον σε απόσταση 11 χιλιομέτρων από το Λιτόχωρο και 5 χιλιομέτρων από την ακτή της Πιερίας, είναι ένας πραγματικά άρτια οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος που «προκαλεί» ακόμα και τον σχετικά αδιάφορο επισκέπτη να τον εξερευνήσει.
Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι αρχαιολογικές διαδρομές εξελίσσονται σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, με έντονο το υδάτινο στοιχείο τους χειμερινούς μήνες, είναι βασικοί λόγοι για να θέλετε να τον γνωρίσετε όσο καλύτερα γίνεται και να απολαύσετε κάθε στιγμή εκεί.
Λίγα ιστορικά
Το Δίον ήταν χτισμένο σε στρατηγικό σημείο στο πέρασμα Θεσσαλίας- Μακεδονίας. Οι ανασκαφές εδώ αποκαλύπτουν μία ακμαία πόλη από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Αρχέλαος, καθιέρωσε την τέλεση αγώνων προς τιμήν των Μουσών και του Δία. Ο Φίλιππος γιόρτασε εδώ τις μεγάλες στρατιωτικές του νίκες, ο Αλέξανδρος θυσίασε στο ιερό του Δία πριν ξεκινήσει για την εκστρατεία στην Ασία που του έδωσε τον χαρακτηρισμό Μέγας.
Όταν κατέκτησαν οι Ρωμαίοι την Ελλάδα, έφτιαξαν εδώ μια ισχυρή αποικία και ένα από τα πρώτα «θέρετρα συνταξιούχων» της ιστορίας. Εγκατέστησαν βετεράνους λεγεωνάριους και αξιωματικούς από τις εκστρατείες τους, στους οποίους έδωσαν κτηματική περιουσία στην περιοχή αλλά και πολιτική ισχύ. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν εδώ μία σειρά από επαύλεις, ναούς, λουτρά, δρόμους, υδραγωγεία και όλα τα τεχνολογικά, θρησκευτικά και πολιτικά σύμβολα της ρωμαϊκής ισχύος. Η ακμή της πόλης φθάνει έως τη Βυζαντινή περίοδο και την εποχή του Ιουστινιανού.
Στις αρχές του 19ου αιώνα το Δίον είχε κρυφτεί κάτω από το χώμα, την πυκνή βλάστηση και το νερό. Ο Άγγλος στρατιωτικός, περιηγητής και αρχαιόφιλος, Ουίλιαμ Μάρτιν Λήκ, σε ένα από τα ταξίδια του στην περιοχή το 1806, κατάφερε να ταυτίσει με βεβαιότητα τη θέση του αρχαίου Δίου.
Ένα έργο ζωής
Πάνω από έναν αιώνα μετά, στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ξεκίνησε η ανασκαφική δραστηριότητα στην περιοχή αλλά διακόπηκε σχετικά σύντομα παρότι είχε δώσει σημαντικά ευρήματα.
Η ιστορία του σημερινού αρχαιολογικού πάρκου, που είναι 1.500 στρέμματα, ξεκινά το 1973. Τότε αναλαμβάνει τη διεύθυνση των ανασκαφών, ο καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής. Ο μετέπειτα διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης αφιέρωσε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ζωής του στο Δίον, άλλωστε κηδεύτηκε εκεί όταν πέθανε το 2022. Ο ίδιος έχει πει σε συνέντευξη για τα χρόνια του εκεί: «Πήγα το 1970, έφυγα το 2000 και μετά συνέχιζα κάθε καλοκαίρι. Είναι το χωριό μου, το βασικό μου σπίτι».
Ο Παντερμαλής και η ομάδα του δούλεψαν με μεθοδικότητα και επιστημονική αρτιότητα. Σταδιακά και χάρη στη δουλειά τους, ήρθε στο φως μια ολόκληρη πόλη που μέσα σε μία περίοδο πέρασε από διάφορους κυρίαρχους και πολιτιστικές επιρροές, συνέχιζε όμως να είναι ακμαία. Έτσι, ανακαλύφθηκαν τα ιερά της Δήμητρας, της Ίσιδας, του Ολυμπίου Διός, του Διονύσου και το Ασκληπιείο. Οδοί με καταστήματα, το Νεκροταφείο και το τείχος της πόλης, το Ελληνιστικό και Ρωμαϊκό Θέατρο, οι ρωμαϊκές θέρμες (λουτρά) με πλήθος γλυπτών, το Ωδείο, το εντυπωσιακό ψηφιδωτό της «Έπαυλης του Διονύσου», έκτασης περίπου 100 τ.μ., καθώς και μια Παλαιοχριστιανική Κοιμητηριακή Βασιλική έξω από τα τείχη. Τα ταφικά κτίσματα μαρτυρούν ισχύ και ακμή.
Εκτός από τα σημαντικά οικοδομήματα, πλήθος κινητών ευρημάτων βρίσκονται σήμερα στο μικρό μουσείο στο Δίον. Ανάμεσά τους και ένα πολύ σπάνιο αρχαιολογικό εύρημα, που ανακάλυψε η ομάδα του καθηγητή Παντερμαλή σε οικία του Δίου το 1992. Eίναι η ύδραυλις (ή ύδραυλος): ένα πνευστό-κρουστό-υδραυλικό μουσικό όργανο, το οποίο χρονολογήθηκε στον 1ο π.Χ. αιώνα και χρειαζόταν δύο άτομα για να παιχτεί.
Η δουλειά του Παντερμαλή και της ομάδας του, ανέδειξε το Δίον σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το πλήθος ή τη σημαντικότητα των ανασκαφικών ευρημάτων αλλά και με την οργάνωση και την παρουσίαση του αρχαιολογικού πάρκου.
Το Δίον έχει εντυπωσιακή θέα προς τον Όλυμπο, ενημερωτικές πινακίδες σχετικά με τις διαδρομές και πάνω από 25 επισκέψιμα μνημεία.
Σας προτείνουμε να πάτε σχετικά «αδιάβαστοι» στο Δίον ώστε να αφήσετε την αρχαιολογική επιμέλεια να σας κατατοπίσει και να έχετε μία «παρθένα» ματιά στον χώρο. Απλά προτείνουμε να αφιερώσετε λίγο παραπάνω χρόνο στον ναό του Διός Υψίστου και τους ναούς της Δήμητρας και της Ίσιδας.
Oικοδόμημα της Ρωμαϊκής εποχής, ο ναός του Δία με τις στοές και την υπέροχη διακόσμηση βρίσκεται ανάμεσα στους ναούς της θεάς Ίσιδας. Εκεί, τα κτήρια και τα αγάλματα αναδύονται μέσα από την υγρή βλάστηση. Το Ιερό της Δήμητρας θεωρείται το παλαιότερο μακεδονικό ιερό που έχει ανασκαφεί, το οποίο μάλιστα ήταν σε χρήση έως και τις τελευταίες ημέρες της αρχαιοελληνικής θρησκείας.
Το βέβαιο είναι πως το αρχαιολογικό πάρκο στο Δίον είναι από μόνο του ένας λόγος για να διοργανώσει κανείς μια εκδρομή κοντά στα παραλία της Πιερίας.
Μερικά tips και πληροφορίες για μία εκδρομή σας στην περιοχή
Tο Δίον απέχει 428 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 90 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, 15 χιλιόμετρα από την Κατερίνη, 11 χιλιόμετρα από το τουριστικά αναπτυγμένο Λιτόχωρο, ενώ αν παραθερίζετε στον δημοφιλή Πλαταμώνα ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται 30 χιλιόμετρα βορειότερα.
Πολύ κοντά στο Δίον, περίπου 10 λεπτά με το αυτοκίνητο βρίσκεται το ρέμα του Ορλιά. Ένας υδάτινος παράδεισος με βάθρες και καταρράκτες που έχει το πλεονέκτημα ότι, σε αντίθεση με τα περισσότερα αντίστοιχα ρέματα, προσεγγίζεται εύκολα.
Η Πιερία έχει μία σχετικά καινούργια αλλά ακμάζουσα οινική σκηνή που περιλαμβάνει και επισκέψιμα οινοποιεία και την οποία αξίζει να ανακαλύψει κάθε λάτρης του κρασιού.
Η Πιερία έχει μία από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες ελληνικές ακτογραμμές.
Ένα άλλος -λιγότερο γνωστός- αρχαιολογικός χώρος στην Πιερία είναι η αρχαία Πύδνα, περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά από την Κατερίνη. Η συγκεκριμένη πόλη είναι περισσότερο γνωστή ως το σημείο όπου έγινε το 168 π.Χ. η καθοριστική μάχη για την υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους καθώς ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Περσέας, ηττήθηκε από τον Ρωμαίο Ύπατο Αιμίλιο Παύλο. Η ανασκαφή του οικισμού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενώ ευρήματα από αυτόν υπάρχουν και στο μουσείο στο Δίον.
